Koment i redaksisë
Presidenti i Serbisë është në panik. Jo nga opozita në Serbi , një pjesë e së cilës partia e tij e administron sipas nevojës sa nga vetë kalkulimet e pritshmërisë së tij të gabuar nga rrethanat ndërkombëtare. Një ditë më parë ai tha se ushtria po armatoset “fuqishëm, shpejt, me efikasitet dhe seriozitet”, që të mos ndodhë më 1995, 1999 apo shumë vite të tjera”, duke aluduar për operacionin Stuhia dhe NATO-n. “Ne nuk do të sulmojmë askënd, por që askujt të mos i shkojë në mendje të kryejë sërish agresion ndaj vendit tonë”, ka theksuar Vuçiq. Kjo narrativë është e ngjashme me atë të Putinit, me një dallim që ai është në luftë të hapur me Ukrainën, duke treguar se raketën Oreshnik është i gatshëm ta përdorë edhe ndaj vendeve që i konsideron armiqësore në rast se kërcënohet nga sulmet e Ukrainës me sisteme perëndimore. Me paralajmërimet për mundësinë e bisedimeve me Ukrainën, presidenti rusë ka intensifikuar sulmet sidomos ndaj sistemeve energjetike në Ukrainë për të forcuar pozitën negociatore eventuale.
Gjatë ditës së djeshme ndodhën tri shpërthime në pjesën veriore të Kosovës, ku më e rënda ishte sulmi terrorist, të një kanali në Iber Lepenc. Ky akt i sulmit ndodhi disa ditë pas paralajmërimit për vazhdimin e dialogut nga emisari i BE-së për dialogun Miroslav Lajçak.
Drejtori i Zyrës për Kosovë dhe Metohi, Petar Petkoviq, tha sot se Serbia dënon ashpër aktin e shkatërrimit të një pjese të kanalit Ibër-Lepenac në komunën e Zubin Potokut që ndodhi mbrëmë dhe hodhi poshtë, siç theksoi ai, akuzat e “rrejshme” të Albin Kurtit dhe Sveçles-s se Beogradi zyrtar në çfarëdo mënyre ka marrë pjesë në këtë incident të rëndë.
“Sulmi në infrastrukturën e ujësjellësit është sulm ndaj paqes dhe sulm ndaj interesave të popullit serb në Kosovë , theksoi Petkoviq në një konferencë të jashtëzakonshme për shtyp. Duhet rikujtuar se Termocentralet e Kosoves furnizohen me uje përmes Iber Lepencit.
Është interesant se ditë më parë edhe kreu i diplomacisë ruse Lavrov përdori të njëjtën narrativë lidhur me masakrat në Buçë të Ukrainës duke theksuar se është projektuar sipas të njëjtit “skenar” si rasti i Reçakut.
Paralel me Rusinë me të njëjtat metoda Serbia zhvillon një luftë hibride kundër fqinjëve të saj.
Rusia në mënyrë të pamohueshme kërkon të dobësojë rendin perëndimor, ajo është shumë e vetëdijshme se nuk mund të fitojë një luftë konvencionale kundër Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj. Në vend të kësaj, Rusia ka zhvilluar atë që e konsideron si Luftën e IV Botërore – një luftë e zhvilluar në terren që i lejon asaj të përfitojë nga forcat e saj pa hyrë në një luftë konvencionale me NATO-n.Në mënyrë të ngjashme vepron edhe Serbia, si në rastin e Radonciqit.
Siç ka argumentuar mjeshtri i shahut Garry Kasparov , Moska nuk e sheh veten si në luftë me Ukrainën, një vend që Moska e konsideron thjesht një kukull të perëndimit , përkundrazi Putin beson se ai po bën luftë kundër zotit të kukullës – NATO-s – të cilin ajo e fajëson për humbjen e Luftës së Ftohtë.
Në mënyrë të ngjashme mendon edhe Serbia e cila pret ndryshimin e rrethanave gjeopolitike duke shpresuar largimin e forcave të KFOR dhe pushtimin e serishëm të Kosovës.
Duke pranuar se nuk mund të konkurrojë me kompleksin ushtarako-industrial të SHBA-së në armët konvencionale, Rusia e ka zhvendosur fokusin e saj në mbjelljen e kaosit global – një arenë ku tanket dhe artileria nuk mund të ofrojnë një mbrojtje.
E njëjta politik ndiqet edhe nga Serbia. Moska është fokusuar në forma të reja konflikti: Hakerimi jo vetëm për spiunazh, por për të shkaktuar dëme, siç u pa së fundmi në sulmin ndaj objekteve të trajtimit të ujit në Teksas; Krijimi i ndryshimit të regjimit duke trajnuar guerilet në Moskë, të cilët më pas kthehen në shtëpi për të rrëzuar qeveritë me prirje perëndimore atje, siç u pa në përmbysjen e presidentit të Malit , Ibrahim Boubacar Keita, ose për të mbështetur aleatët autoritarë, siç ndodhi në Venezuelë. Në skemën e madhe të kësaj lufte të re botërore, Putin e sheh çdo nevojë për konflikt konvencional si një dështim. Në mungesë të teknologjisë së avancuar ushtarake të Perëndimit, Moska mbështetet në gërryerjen , taktikën klasike ruse për të mposhtur një kundërshtar me një numër të madh ushtarësh, nëse shpërthen një luftë tradicionale. Megjithatë, pavarësisht nga këto mangësi, “sulmet” të Rusisë vazhdojnë të jenë efektive .
Ndërsa Rusia zhvillon këtë luftë jokonvencionale, ajo shmang me mjeshtëri nxitjen e mekanizmit të mbrojtjes kolektive të NATO-s, Neni 5 . Veprimet e saj – duke filluar nga atentatet tek spiunazhi te zjarrvënia dhe sabotimi – kanë ndodhur në të gjithë Evropën dhe Shtetet e Bashkuara, shpesh nën pragun e një konfrontimi të drejtpërdrejtë ushtarak. Kjo i jep Moskës besimin për të vazhduar sulmet e saj pa frikën e hakmarrjes. E njëjta logjik ndiqet edhe nga Beogradi në relacion me vendet fqinje.
Në një intervistë gjatë fundjavës me TV Hram, media e Kishës Ortodokse Serbe, Mitropoliti Antony i Volokolamsk, i cili përfaqëson Kishën Ortodokse Ruse në Evropën Perëndimore, e krahasoi luftën e serbëve në Kosovë me luftën në Ukrainë.
Nëse perëndimi vazhdon te lejojë këtë mënyrë të manovrimit strategjik, Beogradi vetëm do ta zgjerojë ndikimin e saj. Edhe pse logjika thotë, në bazë të shumë arsyeve dhe fakteve nga deklaratat e vetë ideologëve serb, këto sulme qojnë në një adresë, Beogradi do të vazhdojë të testojë vendosmërinë e vendimmarrësve në perëndim, sot goditen asetet ekonomike nesër mund të goditen edhe objektet e trashëgimisë kulturore të Kosovës ndaj të cilave pa kurrfarë arsye kanë filluar një fushatë javën e kaluar.
Një fakt tjetër i manovrimit të politikës serbe, është mosgatishmëria e saj për të përmbushur agjendën evropiane. Më 25 nëntor është mbajtur takimi i jashtëzakonshëm i ambasadorëve të vendeve anëtare të BE ku diskutuan për hapat e mëtejmë në raport me vendet që janë në proces të negociatave të para anëtarësimit. Ambasadorët nuk u arritën pajtim rreth Serbisë për hapjen e kapitujve. Komisioni Evropian për herë të tretë ka rekomanduar hapjen e kapitullit 3 në negociata, duke nënvizuar se Serbia teknikisht është e gatshme për këtë kapitull. Por kundërshtimi i Serbisë për të vendosur sanksione ndaj Rusisë në për puthje me vendimet e BE, si përgjigje ndaj agresionit kundër Ukrainës është arsyeja pse bisedimet “janë në akull”, Serbia ka nivelin më të ulët të harmonizimit në rajon me politiken e jashtme të BE. Hungaria përmes një non paper theksoi se Serbia që nga agresioni rus në Ukrainë ka treguar qëndrimin e saj për respektimin e integritetit territorial të Ukrainës. Por shumica e vendeve anëtare vlerësuan se kjo letër është në “listën e premtimeve” dhe nuk ka rezultatet konkrete. Po ashtu mbledhja e Komitetit Parlamentar BE-Serbi, e cila ishte paraparë të mbahej është shtyrë për në fillim të vitit 2025.Kjo pasi delegacioni i Kuvendit Popullor të Serbisë anuloi pjesëmarrjen në takim “për shkak të rrethanave që kanë të bëjnë me miratimin e Ligjit për Buxhetin në Beograd”!. Edhe Iniciativa Atlantike në Serbi botoi një dokument të ri politikash: “(ç)orientimi strategjik i Serbisë së Vuçiqit: Me ngurrim drejt Perëndimit, por me dëshirë drejt Lindjes”. Analiza përqendrohet mbi natyrën e qeverisë së Aleksandër Vuçiqit, themeli i saj ideologjik, gjendja e integrimit të Serbisë në BE dhe pajtueshmëria me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë (CFSP), dinamikën e marrëdhënieve me Rusinë dhe Kinën, si dhe mbulimin mediatik pro-qeveritar të vendet kryesore perëndimore dhe lindore, dhe tregon se si ajo e formëson opinionin publik në Serbi. Në vitet e fundit, ka pasur pretendime të forta për të kundërtën, duke sugjeruar se bashkëpunimi publik i Serbisë me Rusinë dhe Kinën në fakt fsheh lëvizjen e saj të vendosur drejt Perëndimit. Ky pohim mbështetet nga fakte të tilla si fakti se Serbia ka një bashkëpunim më të zhvilluar ushtarak me Perëndimin sesa me Lindjen, dhe se ajo ka eksportuar municion në vlerë prej gati një miliard dollarësh në Ukrainë, që është katër herë më shumë se, të themi, Kroacia. anëtar i NATO-s dhe se ai ka një qëllim të fortë për të lejuar një kompani perëndimore të shfrytëzojë mineralin strategjik të litiumit në Serbi. Prandaj, gjoja, vendet perëndimore duhet të kenë më shumë mirëkuptim për qeverinë e Aleksandër Vuçiqit dhe nuk duhet të mbajnë një qëndrim më të ashpër ndaj Serbisë për shkak të mospërputhjes së politikës së jashtme me BE-në. Por vetë fakti që Serbia nuk harmonizon politikën e saj të jashtme me të BE, tregon të kundërtën. Nisur nga faktet e lartcekura është koha që vendet perëndimore ti dërgojnë një mesazh të qartë Beogradit se çdo provokim i mëtejshëm do të përballet me pasoja të shpejta dhe të pafalshme.
