ENDE TË rrëmbyer nga zhvillimet tronditëse të kësaj jave, rumunët u rikthyen në qendrat e votimit të dielën për të zgjedhur një parlament, me të djathtën ekstreme që pritet të fitojë, duke paralajmëruar potencialisht një ndryshim në politikën e jashtme të vendit të NATO-s.
Rumania është në trazira pasi gjykata e lartë urdhëroi një rinumërim të raundit të parë të zgjedhjeve presidenciale të javës së kaluar të fituar nga Calin Georgescu, një tifoz pak i njohur i ekstremit të djathtë të presidentit rus Vladimir Putin. Raundi i dytë i zgjedhjeve është caktuar për 8 dhjetor.
Pavarësisht akuzave për ndikim rus dhe ndërhyrje të supozuar nëpërmjet TikTok, zgjedhjet parlamentare të së dielës po zhvillohen siç ishte planifikuar. Ndërsa rinumërimi i më shumë se nëntë milionë votave duket se po ecën me shpejtësi, njerëzit në rrugët e Bukureshtit kanë shprehur shqetësim për zhvillimet e fundit.
Mosbesimi dhe shqetësimi i votuesve
“Ajo që po ndodh tani nuk duket shumë demokratike,” i tha Gina Visan AFP në tregun e Krishtlindjeve në Bukuresht. “Ata duhet të respektojnë votën tonë. Jemi të zhgënjyer, por jemi mësuar me këtë lloj sjelljeje”, tha infermierja 40-vjeçare, deklarata e së cilës pasqyron mosbesimin e votuesve ndaj partive tradicionale.
Qendrat e votimit u hapën në orën 7 të mëngjesit dhe do të mbyllen në orën 21:00, ndërsa exit poll do të publikohet së shpejti. Rezultatet e para zyrtare priten gjatë mbrëmjes.
Mes pretendimeve për parregullsi dhe ndërhyrje të mundshme në zgjedhje, janë ngritur shqetësime për transparencën e procesit zgjedhor, ku vëzhguesve të pavarur u është mohuar aksesi në rinumërim.
Sipas Septimius Parvu i grupit të ekspertëve të Forumit të Ekspertëve, urdhri i Gjykatës Kushtetuese rumune për një rinumërim kishte “shumë efekte negative”, duke përfshirë minimin e besimit tek institucionet. “Ne kemi numëruar tashmë votat në Rumani në të kaluarën, por jo miliona vota, me zgjedhjet parlamentare në mes të gjithçkaje,” tha Parvu.
“Asnjë vendim i marrë gjatë kësaj periudhe vendimtare nuk duhet të kufizojë të drejtën e rumunëve për të votuar lirisht ose të rrezikojë më tej besueshmërinë e procesit zgjedhor,” tha ambasada e SHBA në Rumani.
Por vendimi i gjykatës së lartë ka të ngjarë të forcojë të djathtën ekstreme, tha Parvu.
Një vend që po përballet me një “konflikt historik”
Anëtari i NATO-s prej 19 milionë banorësh deri më tani i ka rezistuar nacionalizmit në rritje në rajon, por ekspertët thonë se ai përballet me një situatë të paprecedentë pasi zemërimi mbi inflacionin në rritje dhe frika se mos përfshihet në luftën e Rusisë në Ukrainën fqinje janë rritur.
George Sorin në Bukuresht tha se shpresonte se e djathta ekstreme do të arrinte rezultate të mira, duke argumentuar se parlamenti aktual u shërbente kryesisht interesave të “Brukselit dhe Ukrainës” në vend të “interesave kombëtare”.
Presidenti në largim Klaus Iohannis tha se votimi i së dielës do të përcaktojë të ardhmen e Rumanisë – nëse ajo “do të mbetet një vend i lirisë dhe hapjes ose do të bjerë në izolim toksik dhe një të kaluar të errët.”
Peizazhi politik i Rumanisë është formuar nga dy parti kryesore gjatë tre dekadave të fundit, por analistët parashikojnë se rezultati i votimit të së dielës do të jetë një parlament i ndarë, duke ndikuar në perspektivat për formimin e një qeverie të ardhshme.
Sondazhet tregojnë se tre partitë e ekstremit të djathtë parashikohet të fitojnë së bashku më shumë se 30 për qind të votave.
Midis tyre është partia AUR, lideri i së cilës George Simion fitoi pothuajse 14 për qind të votave presidenciale. “Ne jemi këtu, në këmbë, të gjallë, më të shumtë se kurrë dhe me një mundësi të madhe përpara nesh,” u tha mbështetësve të tij së fundmi Simion – një fans i presidentit të sapozgjedhur të SHBA Donald Trump.
Partia Rinore (POT), e cila u themelua në vitin 2023 dhe që atëherë ka mbështetur Georgescu-n, mund të arrijë pragun elektoral prej pesë për qind për të hyrë në parlament, dhe është gjithashtu partia e ekstremit të djathtë SOS Romania, e udhëhequr nga Diana Sosoac.
Vitet e fundit, rreth 30 për qind e rumunëve kanë miratuar pozicione të ekstremit të djathtë, megjithëse jo gjithmonë i kanë votuar ato në zgjedhje.
Partia pro-evropiane e BRSS e Elena Lasconit paralajmëroi se vendi po përballet me një “konflikt historik” midis atyre që duan të “ruajnë demokracinë e re të Rumanisë” dhe atyre që duan “të kthehen në sferën ruse të ndikimit”.
Social Demokratët në pushtet (PSD) dhe Partia Kombëtare Liberale (PNL), të cilat pësuan humbje në zgjedhjet presidenciale, i përqendruan fushatat e tyre në “përvojën” e tyre. “Skena politike është rivendosur plotësisht,” tha shkencëtari politik Remus Stefureac, duke shtuar se viti 2025 “do të jetë jashtëzakonisht i ndërlikuar për sa i përket rreziqeve të sigurisë”.
