Pas fitores së rebelëve islamikë në Siri, Rusia po përpiqet të zgjidhë çështjen e bazave të saj ushtarake në atë vend. Baza detare në Tartus është veçanërisht e rëndësishme, shkruan DW .
Pas fitores së rebelëve islamikë në Siri dhe arratisjes së presidentit Bashar al-Assad, a do të humbasë Rusia dy bastionet e saj ushtarake në atë vend? Pyetja mbetet e hapur dhe përgjigjja nuk është ende në horizont. Zëdhënësi presidencial rus Dmitry Peskov tha se ishte “shumë herët” për të folur për këtë.
Mediat ruse raportuan se islamistët që morën pushtetin në Siri, të udhëhequr nga grupi Hayat Tahrir al-Sham (HTS), i dhanë Moskës garanci për sigurinë e bazave ushtarake. Nuk ka asnjë konfirmim nga burime të tjera. Rusia operon dy baza në Siri – bazën detare Tartus në Detin Mesdhe, e cila është një trashëgimi e Bashkimit Sovjetik, dhe aeroportin ushtarak Hmeimim, i krijuar në 2015.
“Për momentin, aeroplanët e transportit mund të shihen duke operuar në Hmeimim, por jo në atë masë që do të tregonte një evakuim të plotë,” thotë Gustav Gressel, një ish-ekspert në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë (ECFR). Anijet ruse janë aktualisht në Detin Mesdhe “në manovra”, por jo shumë larg nga Tartus. “Unë besoj se Rusia po negocion në prapaskenë për të mbajtur bazat në Siri”, tha Gressel për DW. “Nëse ata do t’i kishin lënë, evakuimi tashmë do të ishte duke u zhvilluar.”
Baza detare në Tartus është më e rëndësishme
Historiani ushtarak austriak dhe koloneli Markus Reisner beson se baza detare në Tartus është “strategjikisht më e rëndësishme” për Rusinë, sepse mundëson “dislokimin e forcave në Mesdhe”. Baza ajrore Hmeimim i nevojitej Moskës për të mbështetur regjimin e Asadit kundër rebelëve. “Por nuk ka nevojë për këtë tani,” shpjegon Reisner.
Shkencëtari politik britanik Mark Galeotti, autor i librit “Luftërat e Putinit”, beson se të dyja bazat janë “shumë të rëndësishme për aktivitetet ruse në Mesdhe dhe Afrikë”. “Është interesante se sa shpejt ata u përpoqën të arrinin një marrëveshje me HTS,” shtoi Galeotti. Kohët e fundit, ministri i jashtëm rus Sergei Lavrov e quajti atë grup “terroristë”; por fundjavën e kaluar Moska filloi t’i quante “rebelë”. Galeotti vëren se toni i Moskës ndaj islamistëve në Siri është bërë “shumë më i butë”, edhe para rënies së Asadit.
Çfarë mund t’u ofrojë Moska rebelëve?
“Rusia me siguri shpreson për një marrëveshje me HTS,” thotë Galeotti. Por çfarë mund të ofrojë Moska? Rebelët, edhe pse kanë mbështetjen e Turqisë, “nuk duan të jenë pione turke” dhe kanë nevojë për aleatë dhe marrëdhënie me vendet e tjera, beson ai. Rusia mund të luajë një rol të rëndësishëm këtu. “Rusët janë mjaft cinikë dhe pragmatikë, gjë që i jep HTS mundësinë të diversifikojë varësinë e saj nga Ankaraja”, shton eksperti britanik. Ai kujton gjithashtu se Rusia nuk është e pranishme vetëm ushtarakisht në Siri, por ka edhe lidhje të ngushta ekonomike.
Ku do të shkojë ushtria ruse nga Siria?
Nëse ushtria ruse largohet nga Siria, qoftë edhe gradualisht, ku mund të shkojë? “Ata nuk kanë opsione të mira”, thotë Mark Galeotti. Sipas mendimit të tij, Siria nën Assad ishte shumë e varur nga Moska dhe nuk ka vend të ngjashëm në rajon.
Ndër opsionet e mundshme përmendet më shpesh Libia, ku Rusia mban kontakte me gjeneralin Khalifa Haftar. Mercenarët rusë nga grupi Wagner luftuan në anën e tij. Mediat perëndimore raportuan për synimin e supozuar të Rusisë për të krijuar një bazë detare në Libi, e cila mund të jetë në Tobruk, spekulon Markus Reisner.
Mark Galeotti beson se ky opsion nuk do të realizohet shpejt sepse aty nuk ka infrastrukturë. E njëjta gjë vlen edhe për Sudanin, me të cilin Moska ka vite që negocion një bazë detare në Detin e Kuq. “Kudo që të shkojnë – Libi, Mali, Sudan – nuk do të kenë kushte si në Siri”, thotë eksperti.
Efekte të kufizuara në luftën në Ukrainë
Ai gjithashtu ngre pyetjen: nëse Rusia tërheq trupat e saj nga Siria, çfarë do të thotë kjo për luftën e Rusisë kundër Ukrainës? “Nëse do të jemi të sinqertë, efektet janë të papërfillshme”, thotë Galeotti. Sipas tij, numri i ushtarëve që Moska mund të transferojë nga Siria në frontin ukrainas është i parëndësishëm.
Dhe Gustav Gressel pohon: “Lajmi i mirë për Ukrainën (nga Siria) është i kufizuar.” Rusia nuk ka as aftësinë dhe as dëshirën për të hapur një front të dytë, ndërkohë që bën një luftë të gjithanshme kundër Ukrainës. “Ukraina nuk do të ndjejë asnjë përfitim të prekshëm nga dobësimi i Iranit për shkak të goditjeve izraelite,” beson eksperti. E vetmja pasojë pozitive konkrete për Kievin mund të jetë “që disa njerëz në Perëndim bëhen më të guximshëm” dhe se “dobësia e Putinit lë përshtypje te Trump”, përfundon Gressel. Por edhe kjo mbetet një pyetje e hapur për të.
