Objektivi tjetër i Kremlinit mund të jetë Ballkani Perëndimor, ku tashmë ka konflikte të fshehura dhe ku Rusia po investon në destabilizimin. Nga Kosova në Bosnje, Rusia sheh mundësinë për të shkaktuar kriza të mëtejshme që do të dobësonin BE-në dhe NATO-n.
Ndërsa Kremlini përdor edhe një herë taktika të rreme të flamurit, këtë herë në Transnistria, është e qartë se Moska nuk ka ndërmend të tërhiqet nga strategjia e saj sulmuese për destabilizimin e Evropës. Qëllimi është i qartë: krijimi i një fronti shtesë, dobësimi i mbështetjes perëndimore për Ukrainën dhe rivendosja e ndikimit rus përmes kaosit dhe destabilizimit. Moldavia është objektivi i radhës në listën e Vladimir Putin. Mënyra se si Perëndimi do t’i përgjigjet këtij kërcënimi do të përcaktojë jo vetëm fatin e Moldavisë, por edhe sigurinë e Evropës.
Rusia, si shumë herë më parë, ka ndërtuar me kujdes akuza për “agresion moldav” kundër Transnistrisë. Këto akuza nuk janë vetëm dezinformata; ato janë preludi i një plani destabilizimi që mund të përshkallëzohet në ndërhyrje ushtarake. Kremlini tashmë e ka “ndriçuar” këtë rrugë: do të organizojë incidente, do të akuzojë Moldavinë dhe më pas do të ndërhyjë ushtarakisht nën maskën e mbrojtjes së popullit rus dhe “interesave të paqes”. Kjo nuk është një hipotezë – është një skenar i provuar dhe i testuar nga Ukraina, Gjeorgjia dhe pjesë të tjera të hapësirës post-sovjetike.Për Moldavinë, ky është një moment ekzistencial. Pa mbështetje të fortë ushtarake dhe një përgjigje të qartë nga Perëndimi, qeveria pro-evropiane në Kishinau nuk do të jetë në gjendje të përballojë presionin e një lufte hibride ruse. Edhe një kontigjent i vogël ushtarak rus në Transnistria mund të shkaktojë destabilizimin në një shkallë të paimagjinueshme.
Qeveria aktuale e Republikës së Moldavisë është një simbol i vlerave evropiane në një rajon që Moska e konsideron sferën e saj ekskluzive të ndikimit. Anëtarësimi i vendit në BE përfaqëson një vijë të kuqe për Kremlinin, pasi do të nënkuptonte humbjen e narrativës së pamposhtësisë së Rusisë. Pikërisht për këtë Perëndimi është i detyruar të tregojë vendosmëri tani. Është thelbësore të kuptohet se Moldavia, pavarësisht nga madhësia e saj e vogël, luan një rol kyç në zinxhirin evropian të sigurisë.
Rusia nuk po planifikon një fitore të drejtpërdrejtë ushtarake atje; qëllimi i saj është rraskapitja. Duke hapur një front të dytë në Moldavi, Kremlini dëshiron të ndajë vëmendjen dhe burimet e NATO-s dhe BE-së, të dobësojë mbështetjen për Ukrainën dhe të detyrojë Perëndimin të negociojë me kushte të pafavorshme. Kjo është një strategji e njohur ruse e mashtrimit: ndërsa bota është e preokupuar me Moldavinë, Rusia po konsolidon pozicionin e saj në Ukrainë.
Përveç kërcënimit ushtarak, Rusia po përdor edhe goditjet energjetike dhe agjitacionin politik si armë destabilizimi. Moldavia, tashmë e rraskapitur nga kriza energjitike, po përballet me përpjekjet ruse për të financuar demonstratat pro-ruse dhe për të përhapur dezinformata. E gjithë kjo është pjesë e një plani më të gjerë për të shkatërruar besueshmërinë e qeverisë pro-evropiane në Kishinau.
Kriza e energjisë, të cilën Kremlini po e përdor si një armë të fuqishme, nuk është rastësi. Rusia është mbështetur te gazi si një mjet negocimi politik në të kaluarën, dhe Moldavia është tani viktima e radhës. Nëse Rusia ndërpret gazin për Moldavinë, ndërsa Transnistria vazhdon të përdorë të njëjtat burime për të prodhuar energji elektrike, ky nuk është vetëm presion ekonomik, por një përpjekje për të gjunjëzuar Moldavinë.
NATO dhe BE duhet urgjentisht të ofrojnë ndihmë ushtarake për Moldavinë, duke përfshirë mbështetjen e inteligjencës, logjistikën dhe pajisjet për të forcuar aftësitë e mbrojtjes. Rumania, si një aleat kyç i NATO-s, duhet të luajë një rol udhëheqës në ofrimin e mbështetjes së menjëhershme.
Çdo dobësi në përgjigjen e NATO-s dhe BE-së do të jetë një sinjal për Rusinë se ajo mund të vazhdojë pa u ndëshkuar. Në këtë moment kërkohet veprim i shpejtë dhe vendimtar.
Prandaj, NATO duhet të deklarojë publikisht se çdo ndërhyrje ruse në Moldavi do të rezultojë në pasoja të rënda, duke përfshirë një reagim ushtarak përtej sanksioneve ekonomike shtesë. Pa një mesazh të tillë, Putini do ta interpretojë heshtjen si një dritë jeshile për agresion.
Sanksionet aktuale kundër Rusisë duhet të forcohen më tej për të penguar aftësinë e Kremlinit për të financuar destabilizimin në rajon. Agjencitë perëndimore të inteligjencës duhet të monitorojnë oligarkët rusë të lidhur me Transnistrinë dhe partitë politike pro-ruse në Moldavi dhe të ngrijnë asetet e tyre. Kjo qasje jo vetëm që do të dobësojë ndikimin rus, por gjithashtu do të përcjellë një mesazh të vendosur se Moska nuk do të tolerohet.
Brukseli duhet të përshpejtojë procesin e integrimit të Moldavisë në BE dhe të ofrojë urgjentisht ndihmë ekonomike për të kapërcyer krizën energjetike.
BE-ja gjithashtu duhet të marrë drejtimin në luftën kundër dezinformimit rus dhe të sigurojë që popullsia moldave të jetë e informuar për kërcënimet reale.
Nëse Perëndimi heziton sërish, pasojat do të jenë katastrofike. Rusia do të forcojë pozicionet e saj në Transnistria, do të destabilizojë Moldavinë dhe do të krijojë një “zonë të re të konfliktit të ngrirë”. Kjo jo vetëm që do të nënkuptojë rënien e qeverisë pro-evropiane, por gjithashtu do të inkurajojë Moskën të ndërmarrë veprime të ngjashme në shtetet e tjera që ajo i konsideron sferën e saj të interesit.
Objektivi tjetër i Kremlinit mund të jetë Ballkani Perëndimor, ku tashmë ka konflikte të fshehura dhe ku Rusia po investon në destabilizimin. Nga Kosova në Bosnje, Rusia sheh mundësinë për të shkaktuar kriza të mëtejshme që do të dobësonin BE-në dhe NATO-n. Pavendosmëria në Moldavi do të sinjalizojë paaftësinë e Perëndimit për t’iu përgjigjur sfidave në oborrin e tij.
Pavendosmëria e NATO-s do të jetë gjithashtu fatale për Ukrainën. Mbështetja e dobësuar nga Perëndimi mund ta detyrojë Kievin në një kompromis katastrofik që do t’i lejonte Rusisë të mbante kontrollin e territoreve të pushtuara dhe të vendoste bazat për agresionin e ardhshëm.
Perëndimi tashmë ka paguar çmimin për mosveprimin dhe hezitimin e tij në Ukrainë. Ky çmim, i matur në qindra mijëra viktima ukrainase dhe qytete të shkatërruara, është shumë i lartë. Tani nuk ka më justifikime. Moldavia është një mundësi për NATO-n dhe BE-në për të treguar unitet, vendosmëri dhe forcë. Duke vepruar sot, ata mund të parandalojnë katastrofën e së nesërmes.
Për Kremlinin, Moldavia është vetëm pjesë e një strategjie më të gjerë. Për Perëndimin, ky është momenti i së vërtetës. Ose dëshmojnë se janë gati të mbrojnë vlerat evropiane, ose hapin derën e një epoke të re të ekspansionizmit rus.
Orhan Drgash
