Shkruan: sociologu Fadil MALOKU
Shikuar ne faza afatgjata, vendet e Europes juglindore, sot janë të ballafaquara me probleme madhore; emigracionin, rënien demografike çfarë nuk mbahet në mend në të kaluarën e afërt, sulmet mbi pavarësinë dhe kualitetin e institucioneve të përbashkëta, mungesën e koherencës së institucioneve marramendëse teknologjike, fillimin margjinalizimit të rolit të saj në planin global, si edhe me koherencën e automatizimit në krahasim me Azinë, Amerikën Veriore dhe Europën Perëndimore. Mirëpo, kur e kemi fjalën ke raportet e ngrira midis Kosovës dhe Serbisë, duhet thënë se Evropa (sikurse u pa në rastin e Gazës dhe ate Ukraines) nuk do mbetet ajo “adresa” e zgjidhjes përfundimtare. Megjithatë, në këtë jo vetëm perceptim por, edhe projeksion hipotetik, duhet pasur parasysh edhe ca fakte, mendoj unë:
S’pari, BE-ne duke qenë e ngarkuar me problemet evidente, si emigracioni i pandalur, problemet tregtare me Shba-es, konkurrencën tmerrësisht jolojale kineze, pastaj luftën e zgjatur në “oborrin” e saj, etj. me këtë “itinerar” e ka vështirë të imponohet si faktor dominues e vendimmarrës në kontinent. S’dyti, meqë kemi një situatë pak a shumë konfuze, sa i përket krejt Projektit (dez)integrues europiane, nuk konsideroj se ka qenë mençuri të testohet shkalla e gatishmërisë serbo-kosovare, për ta zgjidhur nyjën kryesore shekullore Gordiane, në Ballkanin Perëndimor. S’treti, cka është edhe më e rëndësishme, disa vende me peshë në vendimmarrjet historike (Franca e sidomos Spanja) midis shteteve dhe popujve të pas pesë luftërave të ndodhura në Ballkan, nuk janë të entuziazmuara e të bindura ende sa duhet se; “intervenimi i vitit1999″, ishte i drejtë dhe aq i nevojshëm…S’katërti, Brukseli (BE-ane) nuk e ka ende autoritetin absolut, as moral, e as politik mbi Kosovën (sepse, ende sipas perceptimit të disa shteteve; Kosova është “pjellë ekskluzive amerikane!), e as mbi Serbinë (shkaku se ambiguiteti politik i saj; edhe me BE-ne, edhe me Rusinë!), që realisht do duhej ta synojnë “ëndrrën (e stisur) europiane”… S’pesti, Zgjedhjet për Parlamentin Europian, ne fakt ishin një lloj “beteje” jo vetëm ideologjike (midis majtistëve dhe djathtistëve), por edhe konfrontim real midis integralistëve dhe dezintegralistëve. Rënia e popullaritetit të partive të qendrës së djathtë dhe të majtë, dhe ngritja e popullaritetit tē ashtuquajturave partive që e simulojnë por, edhe e sigurojnë fuqinë dhe peshën e sovranitetit, këto zgjedhje u bënë interesante dhe kurtuaze për publikun e gjerë.
Ka indikacione që në shumicën e vendeve europiane, rënia e rejtingut tē partive konzervative apo mainstrimi partiak, do i shton gjasat e partive populiste. Tani, mbetet të presim hipotezat e ngritura nga ana e shumë skeptikëve dhe politikanëve populist lidhur me “arkitekturen” e magashtetit europian. Sepse, në Evropë përvojat e ndërtimit të demokracisë, ngandonjëherë dinë edhe të mashtrojnë, sidomos kur është fjala për prestigjin e sovraniteteve (të cilat lufta në Ukrainë e në Gaza, ua ka riamputuar kompleksin e inferioritetit kundruall Amerikës!) shtetërore, ku ato në pamundësi të vendimmarrjeve vetanake kanë filluar ta ndjejnë vetën të kompleksuara dhe të margjinalizuara. Kjo përvojë e hidhur e rolit të stisur të “statistit” për evropianët po reflektohet edhe në rastin e “bisedimeve” (lexo: negocimeve!) midis Amerikës dhe Rusisë…Por, e sigurt është se fryma dhe (për disa “miti”) tendenca e globalistëve, njëherë për njëherë (me Donal Trumpin) ka pësuar fiasko!
(P.S. Ndërkaq, ne shqiptarët duhet të jemi vigjilent dhe t’i ruajmë të arriturat e derisotme. E kjo bëhet vetëm duke qenë unik (jo uniformues) në mendime, gjykime dhe qëndrime politike…)
