Konferenca e parë ndërkombëtare e bashkëorganizatë nga Instituti Kosovar i Krimeve të Luftës dhe Universiteti i Prishtinës, në përvjetorin e 17 të Pavarësisë së Kosovës, nxori në pah rëndësinë e identifikimit, evidentimit dhe nxjerrjes para drejtësisë të kryerësve të krimeve të luftës.
Në pjesën përmbyllëse të konferencës ndërkombëtare për krimet e kryera gjatë luftës në Kosovë, panelistë ndërkombëtarë dhe vendorë vlerësuan se krimi duhet adresuar e penalizuar.
“Për ta treguar të kaluarën në një formë të caktuar, fuqia është me tregu pasojat e një tragjedie plot me vuajtje dhe martirizim dhe të njëjtën kohë me u përdorë për një tregim të luftës dhe të fitores të bazuar në argumente të kaluarës si të mira dhe sfiduese, ndërsa dikush është viktimë, dikush tradhtar e dikush patriot, ndërsa njëra palë e flet të vërtetën e tjetra gënjeshtrën,” tha Nevenka Tromp, studiuesë nga Universiteti i Amsterdamit.
Është i rëndësishëm kultivimi i bashkëpunimit për shoqërinë tonë, thotë profesoresha universitare Linda Gusia.
“Derisa lufta është shumë e afërt për shumicën prej neve, 50% e qytetarëve të Kosovës nuk kanë kujtesë personale të luftës, kështu që është shumë e rëndësishme për të gjetur mënyra të komunikimit,” tha Linda Gusia, profesoreshë universitare.
“Unë e kam përvojën edhe si viktimë edhe në procese që kam kaluar vetë me familjen time, por tani që jam pjesë e institucioneve, e kam edhe anën tjetër çka ndodhë në atë raport. Kur flasim për krimet e luftës, ato seksuale janë arma më e ndotur. Dhunuesi ka dashur ta bëjë viktimën pa zë, kurse dëshmia e grave dhe burrave është e rëndësishme kur t’i drejtohet gishti,” tha Saranda Bogujevci, dëshmitare e krimit në luftën e Kosovës.
“Kur flasim për humbjen njerëzore, mënyra e dokumentimit është dukshëm më e qasshme dhe më e lehtë për t’u verifikuar, ndërsa kur flasim për krimet seksuale, jo vetëm në Kosovë por në tërë botën, këto krime janë të padukshme,” tha Feride Rushiti nga Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve Torturës.
Memoria kolektive është e rëndësishme. Për të qenë argumentuese dhe mos shkuar në harresë, përgatitja e librave përmes dëshmive i shërben shoqërisë për të djeshmen, sotmen, të nesërmen dhe shkencën në përgjithësi, u tha me këtë rast.
