A do të mbetet Evropa “relevante” në skenën botërore? Apo do t’i nënshtrohet ndarjes dhe pasivitetit që duket se po e çon atë më thellë në irrelevancë?
Peizazhi i diplomacisë ndërkombëtare ka parë ndryshime të rëndësishme që nga inaugurimi i Donald Trump, veçanërisht me sikletin e kujdesshëm të liderëve evropianë dhe diskutimet e tyre mbi sigurinë dhe masat paqeruajtëse për Ukrainën.
Propozimi i presidentit francez Emmanuel Macron për të vendosur paqeruajtës në Ukrainë ka ndezur një sërë përgjigjesh, duke zbuluar ndarje të thella midis kombeve evropiane.
Më parë, çdo mision paqeruajtës në Ukrainë u refuzua nga shumica dërrmuese e liderëve të BE-së dhe vetë Macron u mënjanua. Në vend të kësaj, 28 marrëveshje sigurie ishin nënshkruar midis Ukrainës, Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara gjatë pushtimit të vazhdueshëm në shkallë të gjerë. Kujtoj që liderët evropianë fillimisht hezituan t’i shohin këto marrëveshje si garanci të vërteta, duke e hedhur poshtë një retorikë të tillë si problematike.
Urgjenca e situatës, së bashku me qasjen e re diplomatike të SHBA-së nën administratën e saj aktuale, ka nxitur një rivlerësim të rolit të Evropës. Sugjerimi i Macron për të dërguar paqeruajtës në Ukrainë si pjesë e një marrëveshjeje armëpushimi është bërë një pikë qendrore e këtyre diskutimeve. Udhëheqësi francez parashikon një “forcë sigurie” që do të ndihmonte në stabilizimin e Ukrainës pas konfliktit, duke ofruar garanci të prekshme sigurie përtej marrëveshjeve në letër.
Për një kohë të gjatë, Evropa ka vepruar sikur nuk mbante asnjë përgjegjësi për të ndjekur paqen, përkundrazi duke iu shtyrë SHBA-së dhe duke pritur një ndërhyrje vendimtare.
Propozimi i Macron nuk është mirëpritur botërisht. Gjatë një samiti urgjent në Paris, u shfaq një ndarje e qartë. Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Keir Starmer shprehu gatishmërinë për të angazhuar forcat britanike në terren, në varësi të një marrëveshjeje të qëndrueshme paqeje dhe mbështetjes së SHBA.
Anasjelltas, kancelari gjerman Olaf Scholz e konsideroi diskutimin “të parakohshëm” dhe “të papërshtatshëm” ndërkohë që lufta vazhdon, duke reflektuar qasjen e kujdesshme të Gjermanisë ndaj angazhimit të drejtpërdrejtë ushtarak.
Mosmarrëveshja midis liderëve evropianë nënvizon një tregim më të gjerë të Evropës që lufton me autonominë e saj strategjike dhe aftësitë mbrojtëse. Diskutimet në Paris prekën gjithashtu nevojën për rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes dhe një strategji më koherente evropiane për sigurinë kolektive, veçanërisht në dritën e ndryshimeve të perceptuara në politikën e SHBA nën Presidentin Trump, i cili ka treguar një preferencë për bisedime të drejtpërdrejta me Rusinë, duke anashkaluar kontributin evropian.
Për një kohë të gjatë, Evropa ka vepruar sikur nuk mbante asnjë përgjegjësi për të ndjekur paqen, përkundrazi duke iu shtyrë SHBA-së dhe duke pritur një ndërhyrje vendimtare. Ndërsa Evropa fitoi duartrokitje në mediat sociale, Ukraina po vuante humbje të përditshme dhe po pakësohej shpresa.
Tani, ai “dikush” ka ardhur, por ai vë në dyshim rëndësinë e Evropës në ekuacion.
Ky pasqyron një moment kritik për Evropën, e kapur midis nevojës për të pohuar rolin e saj në sigurinë globale dhe praktikave të angazhimeve ushtarake dhe politike. Debati mbi paqeruajtësit në Ukrainë nuk ka të bëjë vetëm me vendosjen ushtarake, por edhe me identitetin dhe rolin e Evropës në çështjet ndërkombëtare, veçanërisht në një botë të pas Luftës së Ftohtë, ku aleancat tradicionale po rinegociohen.
Kontinenti duket i shkëputur dhe i pasigurt, duke luftuar për të kaluar nga një spektator në një pjesëmarrës aktiv në zgjidhjen e luftërave në pragun e tij. Përgjigja e Evropës ndaj këtyre dinamikave të reja ka të ngjarë të formësojë jo vetëm të ardhmen e Ukrainës, por edhe qëndrimin strategjik të BE-së në çështjet globale.
Iulia Mandel0 – është një gazetare dhe këshilltare politike ukrainase
