Presidenti i SHBA-së, Donald Trump tha se ka “respekt të madh” për presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky përpara takimit të tyre në Shtëpinë e Bardhë. Së fundmi ai e quajti atë “diktator”.
“Nuk mbaj mend ta kem quajtur diktator”
Kur u pyet nga BBC nëse do të kërkonte falje që e kishte quajtur së fundmi “diktator”, Trump u përgjigj se nuk mbante mend ta kishte thënë këtë. Ai shtoi se Zelensky është “shumë i guximshëm”.
>> VIDEO Trump: A thashë që Zelensky është diktator? Nuk më besohet se e thashë këtë.
Trump po fliste pas një takimi me kryeministrin britanik Keir Starmer për përfundimin e luftës midis Ukrainës dhe Rusisë. Ai parashikoi një “takim shumë të mirë” me Zelensky sot dhe vuri në dukje se përpjekjet për të arritur paqen “po ecin mjaft shpejt”.
Takime pas bisedimeve befasuese SHBA-Rusi
Këto takime vijnë pasi administrata Trump tronditi aleatët perëndimorë duke mbajtur bisedimet e para të nivelit të lartë të SHBA me Moskën që kur Rusia pushtoi Ukrainën më shumë se tre vjet më parë. Presidenti amerikan më parë fajësoi Zelenskyn për luftën dhe e qortoi atë që nuk kishte nisur tashmë bisedimet e paqes.
“Ju keni qenë atje për tre vjet,” tha ai të martën e kaluar. “Duhet të kishte përfunduar… As që duhej të kishte filluar. Ju mund të kishit arritur një marrëveshje,” i tha ai Zelenskyt dhe Ukrainës. Por dje, pas takimit me Starmer, Trump u tha gazetarëve: “Unë mendoj se do të kemi një takim shumë të mirë nesër në mëngjes. Do të shkojmë shumë mirë”.
Garancitë e sigurisë dhe interesi amerikan për metalet e rralla
Zelensky do të përpiqet të sigurojë disa garanci sigurie për Ukrainën që do të mbështesin çdo marrëveshje të mundshme paqeje. Kur u pyet për këtë, Trump tha vetëm se ishte “i hapur për shumë gjëra”, por se fillimisht donte të arrinte një marrëveshje midis Rusisë dhe Ukrainës përpara se të vendoste se çfarë masash mund të merreshin për ta zbatuar atë.
Zelensky pritet të nënshkruajë sot një marrëveshje që do t’i japë SHBA-së akses në burimet e tokës të rralla të Ukrainës. Trump sugjeroi se prania e kompanive amerikane të minierave në Ukrainë mund të veprojë si një pengesë për sulmet e ardhshme ruse.
“Mund të thuash se është sigurim,” tha ai dje, duke shtuar: “Unë nuk mendoj se dikush do të luajë me të nëse jemi atje me shumë punëtorë dhe po punojmë me metale të rralla dhe gjëra të tjera që na duhen.”
Starmer: Britania e gatshme të dërgojë trupa në Ukrainë pas luftës
Kryeministri britanik deklaroi më parë se Mbretëria e Bashkuar ishte e përgatitur të dërgonte trupa në Ukrainë pas luftës si pjesë e një force paqeruajtëse, por vetëm nëse SHBA, një anëtar kryesor i NATO-s, jepte “siguri”.
Kur u pyet nëse SHBA do të ndihmonte paqeruajtësit britanikë nëse Rusia i sulmonte, Trump u përgjigj: “Anglezët kanë ushtarë të jashtëzakonshëm, ushtri të jashtëzakonshme dhe ata mund të kujdesen për veten e tyre. Por nëse kanë nevojë për ndihmë, unë do të qëndroj gjithmonë pranë britanikëve, në rregull?”
Neni 5 i NATO-s përcakton se anëtarët e aleancës duhet të ndihmojnë në mbrojtjen e çdo aleati që sulmohet. Duke vlerësuar “angazhimin personal të Trump për arritjen e paqes” në Ukrainë, Starmer tha se Mbretëria e Bashkuar ishte “gati të dërgojë trupa dhe aeroplanë për të mbështetur marrëveshjen”.
“Ne jemi të fokusuar në arritjen e një fundi të qëndrueshëm të kësaj lufte brutale në Ukrainë,” tha ai. Megjithatë, ai shtoi se nuk duhet të jetë një marrëveshje paqeje “që shpërblen agresorin ose inkurajon regjime si Irani”.
Trump për Putinin: Asnjëherë nuk e dini se çfarë do të merrni
I pyetur nëse Vladimir Putin është i besueshëm, kryeministri britanik tha se pikëpamjet e tij për presidentin rus janë të njohura.
Kur u pyet se pse ai vetë duket se i beson Putinit dhe Starmer-it nuk ka, Trump tha: “Unë njoh shumë njerëz që do të thoshe se nuk ka asnjë mënyrë që t’ju mashtrojnë ndonjëherë, dhe ata janë njerëzit më të këqij në botë. Unë njoh të tjerët që do të garantonit se do t’ju mashtrojnë, dhe ju e dini çfarë? Ata janë 100% të ndershëm. Kështu që ju kurrë nuk e dini se çfarë do të merrni.”
Kremlini: Nuk ka lëshime territoriale
Shefja e politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas, e cila do të takonte Sekretarin e Shtetit të SHBA-së Marco Rubio në Uashington përpara se ato bisedime të anuloheshin për shkak të “çështjeve të planifikimit”, i tha BBC-së se “Rusia nuk dëshiron paqe”.
“Çdo marrëveshje paqeje ka nevojë për evropianë si dhe ukrainas,” shtoi ajo. Gjatë rrugës për në SHBA, Zelensky ndaloi dje në Irlandë dhe u takua me kryeministrin irlandez Micheál Martin në aeroportin Shannon.
“Ne diskutuam hapat për t’i dhënë fund luftës me paqe të garantuar për Ukrainën dhe gjithë Evropën,” tha ai më vonë.
Historia e konfliktit dhe pozicioni rus
Pas përmbysjes së presidentit pro-rus të Ukrainës në vitin 2014, Moska aneksoi gadishullin e Krimesë në Detin e Zi dhe mbështeti separatistët pro-rusë në luftimet e përgjakshme në Ukrainën lindore. Konflikti u përshkallëzua në luftë të hapur kur Rusia pushtoi Ukrainën më 24 shkurt 2022.
Vlerësohet se qindra mijëra njerëz, kryesisht ushtarë, u vranë ose u plagosën, ndërsa miliona civilë ukrainas u zhvendosën. Përveç Krimesë, Rusia tani kontrollon pjesë të katër rajoneve të tjera – Donetsk, Luhansk, Zaporizhia dhe Kherson.
Kremlini paralajmëroi dje se nuk do të pajtohej me asnjë lëshim territorial ndaj Ukrainës si pjesë e një marrëveshjeje paqeje.
“Të gjitha territoret që janë bërë pjesë e Federatës Ruse (…) janë pjesë integrale e vendit tonë Rusi”, tha zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov, duke shtuar: “Ky është një fakt absolutisht i padiskutueshëm, nuk ka negociata për këtë.”
Ndërkohë, zyrtarët rusë dhe amerikanë u takuan në Stamboll për bisedime mbi rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike. Dy fuqitë bërthamore dëbuan personelin diplomatik të njëra-tjetrës kur paraardhësi i Trump, Joe Biden, ishte në Shtëpinë e Bardhë.
