ITAMAR Greenberg, një 18-vjeçar izraelit, kaloi pothuajse 200 ditë në burg për refuzimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak për shkak të luftës në Gaza. Vendimi i tij ka ngjallur reagime të forta, nga mbështetja deri te kërcënimet me vdekje dhe tani është në qendër të debateve në rritje për militarizimin e shoqërisë izraelite, raporton CNN.
Në një burg ushtarak në Izraelin qendror, 18-vjeçari Itamar Greenberg u ul me një uniformë ushtarake amerikane teksa filmi hollivudian “American Sniper” shpërthente me zë të lartë në televizorin e dhomës së ndenjes. Por Greenberg nuk është ushtar dhe uniforma e kamuflazhit është e vetmja uniformë ushtarake që ka veshur ndonjëherë. Ai i përket grupit të të ashtuquajturve kundërshtarë të ndërgjegjes – kështu i quajnë njerëzit në Izrael njerëzit që refuzojnë të shërbejnë në ushtri për shkak të ndërgjegjes së tyre.
Greenberg ka kaluar gjithsej 197 ditë në burg gjatë vitit të kaluar për pesë dënime të njëpasnjëshme. Ai u lirua nga burgu Neve Tzedek në fillim të këtij muaji.
Krimi i tij?
Greenberg u arrestua për refuzimin e shërbimit ushtarak, i cili është i detyrueshëm për shumicën e hebrenjve izraelitë dhe grupe të caktuara mbi moshën 18 vjeç. Greenberg thotë se refuzimi i tij është rezultat i “një procesi të gjatë të të mësuarit dhe konfrontimit moral me realitetin”.
“Sa më shumë mësoja, aq më e qartë bëhej për mua se nuk mund të vishja një uniformë që simbolizonte vrasjen dhe shtypjen,” tha ai, duke shtuar se lufta e Izraelit në Gaza – e cila filloi pasi militantët e Hamasit sulmuan Izraelin jugor më 7 tetor 2023 – e forcoi më tej vendimin e tij për të refuzuar shërbimin ushtarak.
“Po ndodh gjenocidi”, deklaroi Greenberg. “Ne nuk kemi nevojë për ndonjë arsye të veçantë për refuzim.”
Izraeli: Lufta e Gazës nuk përbën gjenocid kundër palestinezëve
Qeveria izraelite hedh poshtë me forcë akuzat se lufta në Gaza përbën gjenocid kundër palestinezëve.
Lufta në Gaza u ndez përsëri javën e kaluar pas një armëpushimi jetëshkurtër, me sulmet ajrore dhe operacionet tokësore nga ushtria izraelite. Sipas Ministrisë palestineze të Shëndetësisë, mbi 50,000 palestinezë janë vrarë në 17 muajt e fundit të konfliktit. Vetëm që nga e marta, kur rifilluan sulmet, më shumë se 670 njerëz janë vrarë dhe rreth 1200 janë plagosur.
“Dua ndryshime dhe jam gati të jap jetën për to”
“Unë dua ndryshim dhe jam i gatshëm të jap jetën time për të,” tha Greenberg, duke shpjeguar pse ai do të preferonte të vuante një dënim me burg sesa të bëhej anëtar i Forcave të Mbrojtjes të Izraelit (IDF).
Një vendim i tillë nuk merret lehtë nga të rinjtë, sepse refuzimi i shërbimit ushtarak praktikisht nënkupton zgjedhjen e izolimit.
Në Izrael, ushtria nuk është thjesht një institucion, por një pjesë e identitetit social dhe shërbimi ushtarak është thellësisht i lidhur me identitetin laik izraelit. Nga shkolla fillore, fëmijëve u mësohet se një ditë do të bëhen ushtarë që mbrojnë të tjerët, ushtarët rregullisht vizitojnë shkollat duke i inkurajuar fëmijët të shkojnë në ushtri. Në moshën 16-vjeçare, fëmijët marrin thirrjet e para të draftit dhe në moshën 18-vjeçare shkojnë në shërbimin e detyrueshëm ushtarak. Për shumicën, është një nder, një detyrë dhe një lloj kalimi në moshën madhore.
Ata e quajnë atë një hebre që urren veten.
Për shkak të qëndrimit të tij, Greenberg është quajtur një antisemit, një tradhtar, një simpatizant terrorist dhe një hebre që urrej veten, madje edhe nga anëtarët e familjes dhe miqtë.
“Njerëzit më dërgojnë mesazhe në Instagram dhe më kërcënojnë se do të më masakrojnë siç bëri Hamasi me izraelitët më 7 tetor”, thotë Greenberg. Ai u vendos në izolim në burg për shkak të kërcënimeve të të burgosurve të tjerë, të cilin zyrtarët e burgut e cilësuan si një “masë për sigurinë e tij”.
Pavarësisht izolimit, ai dhe një rrjet organizatash që mbështesin kundërshtarët e ndërgjegjes pohojnë se numri i të rinjve izraelitë që refuzojnë shërbimin ushtarak po rritet. Megjithatë, numri i refuzuesve publikë mbetet shumë i vogël. Organizata Mesarvot thotë se vetëm dymbëdhjetë kanë kundërshtuar publikisht luftën që nga fillimi, por kjo është akoma më shumë se në vitet e kaluara.
Sipas një organizate tjetër, Yesh Gvul, çdo vit rreth 20% e të rinjve të thirrur për shërbimin ushtarak përpiqen të shmangin detyrimin, qoftë me kundërshtim të plotë për shkak të ndërgjegjes, qoftë për arsye shëndetësore. Ushtria izraelite nuk publikon shifra të sakta.
Greenberg: E kuptoj që mund të mos e përjetoj ndryshimin për të cilin mbroj
Megjithëse pikëpamjet e Greenberg janë ndër më radikalet, ai dhe refuzuesit e tjerë besojnë se lëvizja e tyre mund të nxisë një diskutim më të gjerë rreth rreziqeve të një shoqërie të militarizuar. “Nëse do të pranoja të shkoja në ushtri, do të bëhesha pjesë e problemit. Personalisht, preferoj të zgjedh të jem pjesë e zgjidhjes,” tha Greenberg, duke shtuar se ai është i vetëdijshëm se mund të mos përjetojë ndryshimin që ai mbron.
Të shtunën e kaluar, një duzinë refuzues u mblodhën në selinë e koalicionit të krahut të majtë Hadash në Tel Aviv, duke u përgatitur për protesta javore.
Lior Fogel (19) nga Tel Avivi tha se ajo kishte pasur gjithmonë “një problem me ushtrinë si një institucion i bazuar në dhunë dhe forcë” dhe i kishte kërkuar një psikiatri një përjashtim për shkak të gjendjes së saj mendore. Vetëm më vonë ajo e kuptoi rolin që luan ushtria në dhunën e përditshme kundër palestinezëve.
Amnesty International: Izraeli po praktikon aparteidin kundër palestinezëve
Organizata të shumta të të drejtave të njeriut, duke përfshirë Amnesty International, pretendojnë se Izraeli po praktikon aparteid kundër palestinezëve, të cilin autoritetet izraelite e refuzojnë dhe e quajnë antisemitizëm.
“Ky sistem padrejtësie dhe shtypjeje të vazhdueshme nuk mund të zgjasë përgjithmonë. Përveç të qenit i gabuar dhe mizor, ai përfundimisht do të rezultojë i kundërt,” thotë Fogel.
Ndërsa refuzuesit këndonin fjalë si “paqe, barazi, drejtësi sociale” në rrugë, një kalimtar tha se pikëpamjet e tyre ishin pakicë dhe nuk përfaqësonin opinionin e shumicës.
“Unë jam problemi, jo ti”
Megjithatë, të tjerët i mbështesin ata. Rakefet Lapid, nënë e dy fëmijëve, e cila gjithashtu refuzoi të shërbente në ushtri para luftës, tha se ishte e lumtur që kishte ende të rinj që guxonin të thonë diçka të tillë. “Por më vjen keq që janë kaq pak”, përfundoi ajo.
Greenberg pretendon se ai doli publikisht sepse ai “nuk donte të gënjejë”.
Një 16-vjeçar, i cili donte të mbetej anonim, thotë se e di se edhe ai do të refuzojë të shërbejë në ushtri kur të vijë koha, por ende nuk ka vendosur se si. Edhe pse tashmë ka marrë një certifikatë nga një psikiatër për problemet e tij mendore, ai pranon se arsyeja e vërtetë nuk është shëndeti mendor, por bindjet politike.
“Nëse do të dilja për arsye psikologjike, do t’i thoja ushtarakëve: “Problemi jam unë, jo ju”, përfundoi ai.
