IRANI hodhi poshtë sot dialogun e drejtpërdrejtë me Shtetet e Bashkuara, duke thënë se “nuk do të kishte kuptim”, pasi presidenti amerikan Donald Trump sugjeroi bisedime pa ndërmjetës dhe kërcënoi se do të bombardonte vendin nëse përpjekjet diplomatike dështojnë.
Vendet perëndimore, të udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, kanë dyshuar për dekada se Teherani synon të marrë armë bërthamore. Irani hedh poshtë këto akuza dhe pretendon se aktivitetet e tij bërthamore janë vetëm për qëllime civile, kryesisht energji.
Donald Trump u dërgoi një letër udhëheqësve të Iranit muajin e kaluar duke bërë thirrje për bisedime mbi programin bërthamor. Presidenti amerikan ka kërcënuar gjithashtu se do të bombardojë Iranin nëse diplomacia dështon dhe tashmë ka marrë sanksione shtesë kundër sektorit të naftës të Iranit.
“Ne mbetemi të përkushtuar ndaj diplomacisë”
“Negociatat e drejtpërdrejta me një palë që kërcënon vazhdimisht përdorimin e forcës (…) dhe zyrtarë të ndryshëm të së cilës shprehin pikëpamje kontradiktore nuk do të kishin kuptim,” tha kreu i diplomacisë iraniane, Abbas Arakchi, sipas një deklarate të lëshuar nga ministria e tij të dielën.
“Por ne mbetemi të përkushtuar ndaj diplomacisë dhe jemi të gatshëm të provojmë përmes negociatave indirekte”, shtoi Arakçi.
Irani dhe Shtetet e Bashkuara, aleatë të ngushtë gjatë monarkisë Pahlavi, nuk kanë pasur marrëdhënie diplomatike që nga viti 1980, pasi diplomatët amerikanë u morën peng në ambasadën amerikane në Teheran në prag të Revolucionit Islamik.
Megjithatë, këto dy vende komunikojnë në mënyrë indirekte përmes ambasadës zvicerane në Teheran. Omani ka luajtur gjithashtu një rol ndërmjetësues në të kaluarën, si dhe Katari, në një masë më të vogël.
Letra e fundit e Donald Trump i është dorëzuar Iranit nëpërmjet Emirateve të Bashkuara Arabe.
Cili është qëllimi i kërcënimit?
Presidenti amerikan tha të enjten se do të preferonte të kishte “negociata të drejtpërdrejta” me Iranin. “Kjo shkon më shpejt dhe ju e kuptoni anën tjetër shumë më mirë sesa të kaloni përmes një ndërmjetësi,” pohoi ai. Iranianët duan ndërmjetës, por “Unë nuk mendoj se është ende rasti”, shtoi Trump.
“Nëse duam të negociojmë, pse të kërcënojmë? pyeti të shtunën presidenti iranian Masoud Pezeshkian, i zgjedhur vitin e kaluar me një premtim për të vazhduar dialogun me Perëndimin për të marrë lehtësimin e sanksioneve për të ringjallur ekonominë.
Në vitin 2015, Irani përfundoi një marrëveshje me anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së (Kina, Rusia, SHBA, Franca dhe Britania e Madhe) dhe Gjermania për të rregulluar aktivitetet e tij bërthamore.
Teksti parashikonte lehtësimin e sanksioneve në këmbim të monitorimit të aktiviteteve bërthamore të Iranit.
Në vitin 2018, Donald Trump tërhoqi vendin e tij nga marrëveshja gjatë mandatit të tij të parë dhe rivendosi sanksionet. Si hakmarrje, Irani u distancua nga marrëveshja dhe përshpejtoi programin e tij bërthamor.
Irani nuk dëshiron të marrë armë bërthamore, por “nuk do të ketë zgjidhje tjetër veçse ta bëjë këtë” nëse vendi sulmohet, paralajmëroi të hënën Ali Larijani, një këshilltar i ngushtë i udhëheqësit suprem të Iranit, Ayatollah Ali Khamenei.
