Shkruan: Agim MUSLIU – Ekspert i Sigurisë dhe Kryetar i Bordit të Institutit për Studime të Luftës Hibride “OCTOPUS”
Qeveria serbe ka përdorur në mënyrë të vazhdueshme serbët e Kosovës si instrumente nacionaliste për të ruajtur pushtetin politik në Beograd. Ashtu si Slobodan Millosheviqi, Aleksandar Vuçiqi ka sakrifikuar interesat e serbëve të Kosovës në mënyrë të përsëritur, vetëm për të mbrojtur pushtetin e tij. Në disa raste, kjo ka shkuar deri në dhunë të drejtpërdrejtë kundër vetë serbëve.
Një nga shembujt më tronditës është vrasja e gjashtë të rinjve serbë në qytetin e Pejës më 14 dhjetor 1999 – ngjarje e njohur si “Rasti Panda”. Është raportuar dhe dyshuar gjerësisht se shërbimet sekrete serbe e kryen këtë akt për të nxitur urrejtje etnike mes serbëve dhe shqiptarëve, të cilët u akuzuan padrejtësisht.
Qëllimi i dytë ishte manipulimi i opinionit ndërkombëtar duke e paraqitur popullin shqiptar të Kosovës si agresorë – një narrativë që përkohësisht pati sukses.
Sot, Vuçiq përballet me presion në rritje të brendshëm, përfshirë protesta masive në Beograd. Në vend që të adresojë shqetësimet legjitime të qytetarëve serbë, ai duket se po ringjall taktikat e vjetra: duke përdorur serbët e Kosovës si shpërqendrim nga trazirat e brendshme. Përmes strukturave të inteligjencës, raportohet se po përgatiten incidente të fabrikuara me serbët në Kosovë për të larguar zemërimin publik nga Beogradi dhe për të ruajtur regjimin e tij.
Një shembull i fundit është arrestimi i zyrtarëve të sigurisë serbe nga autoritetet kosovare. Të maskuar si pelegrinë që vizitonin një kishë në Prizren, ata dyshohet se ishin të përfshirë në operacione të inteligjencës. Shërbimet sekrete serbe kanë përdorur historikisht vendet fetare si strehimore dhe baza për planifikime të fshehta. Kjo taktikë u pa sërish më 24 shtator 2023, kur Manastiri i Banjskës u përdor nga Milan Radoiçiq dhe grupi i tij i armatosur gjatë një sulmi të dështuar për të aneksuar veriun e Kosovës. Sulmi nisi me vrasjen e një polici të Kosovës dhe përfundoi me vdekjen e tre pjesëtarëve të grupit të Radoiçiqit në një përplasje me armë.
Prej më shumë se katër muajsh, qytetet në Serbi kanë përjetuar protesta masive, të cilat fillimisht u nxitën nga vdekja tragjike e disa personave në një shembje strukturore në Novi Sad. Ajo që nisi si një lëvizje për përgjegjësi është shndërruar në një revoltë të gjerë kundër regjimit të korruptuar dhe autoritar të Vuçiqit. Afërsia e tij në rritje me Rusinë dhe Kinën ka larguar më tej Serbinë nga Perëndimi demokratik, duke ngritur shqetësime për sigurinë rajonale dhe globale.
Ditët e fundit, serbët e Kosovës janë mobilizuar të marshojnë në këmbë drejt Beogradit si një akt simbolik besnikërie. Mediat serbe vazhdojnë t’i portretizojnë ata si viktima të qeverisë së Kosovës, duke rritur kredibilitetin e tyre në diskursin nacionalist. Megjithatë, realiteti është shumë më i llogaritur: këta individë po përdoren për të mbrojtur udhëheqjen e Beogradit nga presioni i brendshëm dhe ai ndërkombëtar.
Veriu i Kosovës është shndërruar në një strehë për operacione kriminale, të mbështetura nga shteti serb dhe të maskuara nga struktura politike si “Lista Serbe” – një parti politike që vepron në Kosovë, e cila shërben si mbulesë për krimin e organizuar. Ekzistenca e kësaj partie ofron një pamje të rreme të legjitimitetit demokratik, e cila ka mashtruar edhe disa ambasada perëndimore në Prishtinë, duke lejuar pandëshkueshmërinë të vazhdojë.
Vetëm populli serb mund të sjellë stabilitet të vërtetë në Serbi. Ata duhet të kuptojnë se si qeveria manipulon çështjen e Kosovës dhe i shfrytëzon serbët e Kosovës për mbijetesën e saj politike. Ndërkohë, serbët e Kosovës duhet të kuptojnë se roli i tyre si vegla të regjimit të Beogradit nuk do t’u sjellë respekt apo të drejta në Serbi, ku ende shihen si të huaj. As nuk do t’u fitojë besimin në Kosovë, ku integrimi varet nga përfshirja e sinqertë dhe pavarësia nga manipulimi politik.
Rruga përpara qëndron në refuzimin e instrumentalizimit dhe përqafimin e llogaridhënies lokale, përfshirjes dhe vlerave demokratike – si në Serbi, ashtu edhe në Kosovë.
