Një ilaç i ri që mund të ngadalësojë përparimin e një prej formave më të zakonshme të kancerit të avancuar të gjirit është tashmë i disponueshëm në Shërbimin Shëndetësor Kombëtar (NHS) në Angli. Është një terapi e synuar e quajtur capivasertib, dhe analizat fillestare tregojnë se rreth 3000 gra në vit mund të përfitojnë prej saj, raporton BBC.
Miratimi për përdorimin e capivasertib në NHS u dha nga Agjencia Angleze e Vlerësimit të Barnave, pasi një provë klinike tregoi se ilaçi mund të ngadalësojë rritjen e sëmundjes dhe të tkurret tumoret në pothuajse një të katërtën e të sëmurëve.
Çfarë është capivasertib dhe si funksionon?
Capivasertib i përket grupit të të ashtuquajturave terapi të synuara. Veprimi i saj bazohet në bllokimin e molekulës AKT, një proteinë që luan një rol kyç në rritjen e qelizave kancerogjene. Shkencëtarët kanë punuar në zhvillimin e këtij ilaçi për më shumë se 20 vjet, dhe tani e quajnë atë “drogën më efektive që kanë parë deri më tani për kancerin e avancuar”.
Në një provë klinike me 708 gra, kombinimi i capivasertib dhe terapisë hormonale dyfishoi kohën që iu desh që sëmundja të riaktivizohej – nga 3.6 në 7.3 muaj. Tumoret u tkurrën në 23 për qind të pacientëve dhe ilaçi vonoi nevojën për kimioterapi, të cilën shumë e frikësojnë për shkak të efekteve anësore.
“Capivasertib mund të funksionojë për muaj të tërë, dhe në disa pacientë, për vite,” tha Prof. Nick Turner, studiues kryesor dhe onkolog në Institutin e Kërkimeve të Kancerit dhe Spitalin Royal Marsden.
“Ju ndiheni mirë dhe planifikoni për të ardhmen”
Linda Kelly (67), një kopshtare e pasionuar që bën më shumë se 90 kilometra në javë dhe praktikon Pilates, po jeton me kancerin e gjirit që i është përhapur në kockat dhe muret e gjoksit. Megjithatë, falë capivasertib, ai bën një jetë aktive dhe thotë se “ndihet sikur nuk ka fare kancer”.
“Ky mjekim më ka dhënë gati katër vite kohë shtesë”, tha Linda, duke shtuar, “Ju ndiheni mjaft mirë për të planifikuar për të ardhmen dhe për t’i shijuar ato plane”.
Pas një përgjigje pozitive ndaj terapisë, ajo dhe bashkëshorti i saj planifikojnë të udhëtojnë.
Ilaçi nuk është për të gjithë, por mund të ndryshojë jetën e shumë njerëzve
Capivasertib është i përshtatshëm për pacientët që kanë mutacione të caktuara gjenetike, të pranishme në afërsisht gjysmën e grave me kancer metastatik të gjirit të varur nga hormoni – forma më e zakonshme e kësaj sëmundjeje, e cila rritet nën ndikimin e estrogjenit.
“Ky është një opsion shtesë për ata, sëmundja e të cilëve është rikthyer pavarësisht terapisë hormonale,” tha Prof. Peter Johnson, Drejtor Klinik i Onkologjisë i NHS.
Kritika për vonesa dhe apel për miratim më të shpejtë
Pavarësisht rezultateve pozitive, procesi i miratimit ishte i ngadaltë – ilaçi fillimisht u refuzua, duke shkaktuar zhgënjim tek pacientët dhe organizatat e kancerit.
“Ne jemi të kënaqur që capivasertib më në fund po arrin pacientët dhe po u jep atyre kohë të vlefshme për atë që është më e rëndësishme në jetën e tyre,” tha Claire Rowney nga Kanceri i Gjirit Tani. “Por ky ilaç ka qenë në mënyrë të paarsyeshme i padisponueshëm për një kohë të gjatë. Vonesat e tilla janë të papranueshme.”
Rowney u bëri thirrje autoriteteve shëndetësore të sigurojnë testim të shpejtë gjenetik në mënyrë që ata që mund të ndihmohen nga ilaçi ta marrin atë pa pritje shtesë dhe shtoi se edhe Skocia duhet të miratojë urgjentisht fondet, në mënyrë që të gjithë pacientët në Britaninë e Madhe të kenë akses të barabartë.
