“SOT i gjithë Blloku Lindor ka shtetësinë e tij, merr vendime sovrane dhe më në fund ka filluar të armatoset deri në dhëmbë. Nëse dikush merr vendime që nuk janë të favorshme për ne, ne thjesht nuk do t’u përshtatemi atyre,” tha Ministri i Jashtëm polak Radosław Sikorski në një intervistë për gazetën polake Gazeta Wyborcza .
Në intervistë, ai preku luftën në Ukrainë, duke deklaruar se sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, i tha se nuk ishte e vërtetë se ata donin që Rusia të aneksonte Krimenë, por gjithashtu se sinjalet e para se Putini do të hynte në konflikt me Evropën erdhën që në vitin 2007.
Pasi mbajtët fjalimin tuaj, ju u larguat nga Sejmi (dhoma e ulët e parlamentit polak, red.) për të folur me Marco Rubio-n, Sekretarin e Shtetit të SHBA-së. Për çfarë folët?
Çështja më e rëndësishme ishin negociatat e paqes në Ukrainë, kjo është e qartë. Sekretari i Shtetit Rubio më informoi për rezultatet e bisedimeve në Paris dhe Londër. Ai foli gjithashtu për njëfarë “gjendje tensioni” midis Ukrainës dhe SHBA-së në lidhje me kushtet e një paqeje të mundshme.
Lajmet që vijnë nga këto bisedime nuk tingëllojnë optimiste.
Nuk mund të them gjithçka për ato biseda, sepse kjo nuk do të ishte e dobishme. E pranoj se nuk u befasova që koncepti i negocimit të armëpushimit përpara se të binte dakord për kushtet e përfundimit të luftës nuk ishte i dobishëm. Para se të pushojnë armiqësitë, vendet zakonisht duan të dinë se cilat do të jenë vendimet përfundimtare.
Dhe këtu lindin problemet dhe emocionet sepse SHBA ka politikën e saj të brendshme dhe Ukraina ka të sajën. Së fundi, edhe Rusia.
Nga ajo që dëgjojmë, administrata Trump pret që Ukraina praktikisht të kapitullojë ndaj Rusisë. Kievi do të dorëzojë Krimenë…
Nuk është e vërtetë. Mund të raportoj, sepse është e dobishme, që Sekretari i Shtetit mohoi raportet e mediave se SHBA po i kërkon Ukrainës të heqë dorë ligjërisht nga Krimea. Ky është një sinjal i rëndësishëm. Përveç kësaj, ai tha se Ukraina, si një shtet sovran, duhet të ketë të drejtën për të zhvilluar ushtrinë dhe industrinë e saj të mbrojtjes.
A është vendimi për të mos dërguar forcat polake në Ukrainë përfundimtar?
Nr.
A nuk keni përshtypjen se vendimet e sigurisë në Bashkimin Evropian po merren 15 vjet me vonesë?
Sigurisht që po. Më dhemb fyti nga sa herë kam pyetur në Parlamentin Europian se çfarë duhet të ndodhë që ne të marrim më në fund seriozisht mbrojtjen. Edhe pushtimi i Putinit për dy vitet e para nuk ishte një arsye e mjaftueshme. Vetëm frika e Putinit dhe Presidentit Trump i detyroi evropianët të mobilizohen njëkohësisht.
Falënderoj Presidentin Trump që më në fund zgjoi pacifistët evropianë nga gjumi i tyre shumë i gjatë civilizues.
Por a nuk është tepër vonë?
Unë shpresoj se jo. Mendoj se do të jemi gati të përballemi me Putinin deri në fund të dekadës. Nuk pres që Rusia të na presë, por pres që ajo nuk do të rindërtojë kaq shpejt aftësitë e saj ushtarake. Fatkeqësisht, industria polake e mbrojtjes, kryesisht në pronësi të shtetit, nuk ka arritur të krijojë një potencial të tillë në vitet e fundit për t’u bërë partner i një prej konsorciumeve të mëdha evropiane. Ky ishte një dështim i të gjitha qeverive të mëparshme.
Ju keni sulmuar ashpër rusët. Ku ju lindi ideja për të propozuar kthimin e Vladivostok në Kinë?
Kjo është këshilla ime me qëllim të mirë për Rusinë. Në vitin e katërt të luftës, Lindja e Largët Ruse nuk kishte ushtri. Nëse do të isha një nacionalist rus, do të isha i shqetësuar se Putini e ka hapur vendin ndaj ndikimit kinez, si ushtarakisht ashtu edhe ekonomikisht, veçanërisht rreth Vladivostok.
Asnjë udhëheqës i mëparshëm rus nuk e ka lejuar këtë. Dëshiroj t’ju kujtoj se që nga themelimi i portit të Vladivostok në 1860 në gjirin Khayshenwai, Rusia nuk i ka dhënë kurrë Kinës të drejtat për ta përdorur atë port. Vladimir Putin e bëri atë vetëm vitin e kaluar.
A do të bëhet Rusia një vasal kinez?
Kjo tashmë ka ndodhur. Kemi të bëjmë me një partneritet të pretenduar në të cilin Kina i jep Rusisë kënaqësi protokollare, por në këmbim merr tregun e saj dhe e bën atë të varur nga vetja. Ky nuk është absolutisht një sukses rus dhe nuk e di nëse ia vlenin ato pak qytete në Donbas dhe jetët e kaq shumë qindra mijëra njerëzve.
Çfarë e shtyu Putinin, pas vitesh bashkëpunimi, të hynte në luftë me Evropën?
Në politikën e jashtme, kur ndryshojnë faktet, ndryshon edhe politika. Në vitet 2000, Rusia kërkoi të lidhë një marrëveshje asociimi me Bashkimin Evropian. Formalisht, ajo quhej Marrëveshja e Partneritetit Nr. 2. Dhe për të bindur Poloninë të tërhiqte veton e saj mbi udhëzimet negociuese të Komisionit Evropian, Putini kërkoi të normalizonte marrëdhëniet tona.
Sinjalet e para erdhën mjaft herët, dua të them fjalët e Putinit nga viti 2007 në Konferencën e Sigurisë në Mynih ose një vit më vonë në samitin e NATO-s në Bukuresht. Por më duket se mbizotëroi fakti që Putini u tmerrua nga Revolucioni Arab, pamja e diktatorit libian Gaddafi i fshehur në kanalizime apo presidenti i rrëzuar egjiptian Mubarak në një kafaz hekuri në gjykatë.
Ai ishte gjithashtu i tmerruar nga protestat e mëdha në Moskë dhe qytete të tjera ruse në 2011 dhe 2012 kundër rikthimit të tij në presidencë. Ai akuzoi në mënyrë absurde Hillary Clinton për organizimin e tyre. Më pas ai tërhoqi këmbëzën. Por ka qenë ai që ka tërhequr këmbëzën, jo ne.
Le të kthehemi te lufta në Ukrainë. Dëgjojmë se e vetmja zgjidhje e arsyeshme për konfliktin është krijimi i një linje demarkacioni, si ajo mes Koresë së Jugut dhe Koresë së Veriut.
Sapo e kam diskutuar këtë me aleatët tanë më të besuar: vendet skandinave dhe baltike dhe Republikën Çeke. Nëse dikush dëshiron të jetë Neville Chamberlain [Kryeministri britanik 1937-1940, i cili ndoqi një politikë qetësimi ndaj Rajhut të Tretë dhe mori pjesë në Konferencën e Mynihut që ndau Çekosllovakinë] të kësaj lufte, atëherë le ta këshillojë publikisht Ukrainën se cilat territore t’i dorëzojë. Ne nuk do ta bëjmë këtë.
Por një vijë e tillë ende do të duhet të tërhiqet disi.
Vetëm Ukraina ka të drejtë të vendosë se çfarë kompromisesh është e gatshme të bëjë për t’i dhënë fund kësaj lufte.
Çfarë do të thotë një gjendje e tillë e pasigurt e luftës së ngrirë me Rusinë, e cila mund të shpërthejë përsëri në çdo moment, për aspiratat e Ukrainës për në BE?
Unë mendoj se kur të përfundojë lufta, Rusia do të ketë një hangover të madhe ekonomike. Dhe nuk do të jetë aq e lehtë për të që të rifillojë luftën.
Gjatë presidencës së saj, Polonia donte të hapte dy të ashtuquajturat grup negociatash për anëtarësimin me Kievin, por Hungaria e bllokoi atë.
Ju përmendët figurën e kryeministrit britanik Chamberlain. A nuk jemi sot në një situatë të ngjashme me Evropën e vitit 1938 përpara Konferencës së Mynihut?
Jo. Në vitin 1938, Çekosllovakia ishte gati të luftonte nëse kishte të paktën një aleat. Fatkeqësisht, Polonia nuk ishte në lartësinë e detyrës në atë kohë. Nëse Çekosllovakia, me mbështetjen e Polonisë, do ta kishte kundërshtuar atë atëherë, Wehrmacht mund të kishte thyer dhëmbët në fortifikimet e fuqishme çekosllovake në kufirin me Gjermaninë. Megjithatë, këtë herë viktima lufton me guxim, i shkakton armikut humbje të mëdha dhe nuk ka aleat vetëm një vend, por gjithë Evropën.
Nuk do të ketë Jaltë të re?
Jalta ishte ajo që – ndonjëherë mendoj – opozita jonë dëshiron. Që të mos ketë rregulla, por që më i forti të vendosë për fatin e më të dobëtit. Në Jaltë, kjo ndodhi në një situatë ku shtetet e Evropës Qendrore ose praktikisht nuk ekzistonin ose ishin aleatë të fundit të Hitlerit. Sot, i gjithë Blloku Lindor ka shtetësinë e tij, merr vendime sovrane dhe më në fund ka filluar të armatoset deri në dhëmbë.
Nëse dikush merr vendime që nuk janë të favorshme për ne, ne thjesht nuk do t’u përshtatemi atyre. Dhe kaq.
