AUTORITETET kanë njoftuar se të paktën 25 persona janë vrarë dhe 800 janë plagosur në një shpërthim të madh në një nga portet kryesore të Iranit. Shpërthimi ndodhi në portin Shahid Rajaee, porti më i madh tregtar i Iranit, pranë qytetit jugor të Bandar Abbas, të shtunën në mëngjes. Sipas mediave shtetërore, gjashtë persona janë ende të zhdukur.
Shpërthimi shpërtheu dritaret dhe çatitë e ndërtesave përreth dhe shkatërroi makina. Banorët raportuan se e ndjenë ndikimin e shpërthimit deri në 50 kilometra larg.
Videot e verifikuara nga BBC tregojnë se zjarri po rritet gradualisht përpara një shpërthimi të madh, pas të cilit njerëzit filluan të ikin, ndërsa disa mbetën të lënduar në rrugë, të rrethuar nga tymi dhe mbeturinat. “E gjithë magazina ishte e mbushur me tym, pluhur dhe hi. Nuk mbaj mend nëse u fsheha vetë nën tavolinë apo shpërthimi më hodhi atje,” tha një dëshmitar për televizionin shtetëror iranian.
Pamjet ajrore treguan të paktën tre zona në zjarr, dhe ministri i brendshëm i Iranit më vonë konfirmoi se zjarri po përhapej nga një kontejner në tjetrin. Shkollat dhe zyrat në rajon u urdhëruan të qëndrojnë të mbyllura të dielën.
Dyshimet për karburant raketash
Një konsulencë private për rrezikun detar tha se besonte se kontejnerët e prekur përmbanin lëndë shtytëse të ngurta të destinuara për raketa balistike. Sipas Ambrey Intelligence, zjarri u shkaktua nga “përdorimi i pahijshëm i një ngarkese me karburant të ngurtë të destinuar për raketat balistike iraniane”.
Ambrey raportoi gjithashtu se ai kishte informacion se një anije iraniane shkarkoi një ngarkesë me perklorat natriumi, një lëndë djegëse raketash, pikërisht në atë port në mars 2025. Financial Times raportoi më parë se dy anije kishin dërguar karburant në Iran nga Kina.
Media shtetërore raportoi deklarata të dëshmitarëve sipas të cilave shpërthimi ndodhi pasi zjarri shpërtheu dhe u përhap në kontejnerë të mbyllur në mënyrë të papërshtatshme në të cilat ishin ruajtur materiale të ndezshme.
Zyrtarët doganorë më vonë lëshuan një deklaratë, sipas një raporti të televizionit shtetëror iranian, duke thënë se shpërthimi ka të ngjarë të jetë rezultat i një zjarri që shpërtheu në një magazinë materialesh të rrezikshme dhe kimike.
Në një përditësim të mëvonshëm, Ambrey citoi Organizatën Kombëtare të Menaxhimit të Fatkeqësive të Iranit, e cila tha se autoritetet kishin paralajmëruar më parë portin Shahid Rajaee për nevojën për të ruajtur në mënyrë të sigurt kimikatet.
Rëndësia strategjike e portit
Porti Shahid Rajaee është porti më i madh dhe më modern i Iranit, përmes të cilit kalon një pjesë e madhe e trafikut tregtar të transportit të Iranit. Ndodhet në ngushticën e Hormuzit, një rrugë kryesore ujore për cisternat e naftës, rreth 20 kilometra në perëndim të Bandar Abbas, qyteti port më i madh i Iranit në bregun jugor dhe shtëpia e bazës kryesore të Marinës iraniane.
Kompania Kombëtare e Naftës e Iranit tha se shpërthimi në port nuk kishte “asnjë lidhje” me rafineritë e naftës, rezervuarët e karburantit dhe tubacionet e vendit, njoftuan mediat lokale. Presidenti iranian Masoud Pezeshkian shprehu “keqardhje të thellë dhe ngushëllime” për viktimat e aksidentit. Ai njoftoi një hetim qeveritar dhe dërgoi ministrin e brendshëm në rajon për ta udhëhequr atë.
Negociatat paralele bërthamore
Shpërthimi i së shtunës erdhi ndërsa zyrtarët iranianë dhe amerikanë zhvilluan një raund të ri bisedimesh mbi programin bërthamor të Iranit, me presidentin e SHBA Donald Trump që synonte të arrinte një marrëveshje që do të parandalonte Teheranin të zhvillonte armë bërthamore.
Me ndërmjetësimin e Omanit, të dyja palët raportuan përparim, por kryenegociatori i Iranit tha se duhet bërë më shumë punë për të kapërcyer dallimet. Negociatat do të vazhdojnë javën e ardhshme.
Irani ka thënë se është i hapur për të frenuar programin e tij bërthamor në këmbim të lehtësimit të sanksioneve, por ka këmbëngulur se nuk do të ndalojë pasurimin e uraniumit. Teherani pretendon se programi i tij bërthamor është ekskluzivisht për qëllime civile.
Negociatat e këtij viti përfaqësojnë kontaktin e parë të drejtpërdrejtë të nivelit të lartë midis SHBA-së dhe Iranit që nga viti 2018, kur Trump, gjatë mandatit të tij të parë si president, tërhoqi SHBA-në nga një marrëveshje e mëparshme për të kufizuar programin bërthamor të Iranit dhe rivendosi sanksionet ekonomike.
