Java e kaluar shënoi “Ditën e Fitores” në Rusi për të festuar triumfin që mposhti nazistët, duke i dhënë fund në mënyrë efektive Luftës së Dytë Botërore në Evropë. Dita e Fitores në Rusi nuk zhgënjeu, duke simbolizuar një ngjarje krenarie, patriotizmi dhe propagande. Putini e pranon se politika globale ndikohet shumë nga perceptimi dhe pala që kontrollon informacionin në mënyrë më efektive ka avantazhin. Për ta portretizuar Rusinë si një fuqi globale të rëndësishme, mbi dy duzina udhëheqës botërorë iu bashkuan Kremlinit në festime.

Dy prej tyre – Aleksandar Vuçiç i Serbisë dhe Robert Fico i Sllovakisë – përfaqësojnë suksesin e Rusisë në rezistencën ndaj izolimit diplomatik perëndimor, legjitimimin e ndikimit të saj global dhe sfidimin e presionit të BE-së.

Pavarësisht thashethemeve se do ta anulonin vizitën e tyre për shkak të shqetësimeve shëndetësore, presidenti serb dhe kryeministri sllovak mbërritën në Moskë përpara festimeve të Ditës së Fitores më 9 maj.

Vuçiç postoi imazhe nga Moska në llogaritë e tij në mediat sociale, duke thënë se i kishte “dhënë fjalën” Putinit se do të merrte pjesë dhe se “bëra atë që thashë”.

Ndërkohë, Fico e qortoi BE-në për paralajmërimin që e kishte bërë të mos merrte pjesë në paradë, duke u thirrur në statusin e tij si udhëheqës i një shteti sovran dhe duke deklaruar se “askush nuk mund të më tregojë se ku të shkoj ose të mos shkoj”. Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, i vlerësoi të dy udhëheqësit për “aktin e tyre heroik” kundër “presionit të hapur dhe të pakufizuar” nga Bashkimi Evropian.

Ukraina miratoi reforma kyçe për të nisur bisedimet e anëtarësimit në BE, ndërsa BE-ja shqyrton mënyra për të anashkaluar veton e Hungarisë. Kievi synon të hapë të gjitha grupet e negociatave në vitin 2025 pavarësisht luftës dhe pengesave të vazhdueshme.

BE-ja i kërcënoi Ficon dhe Vuçiçin për udhëtimin në Rusi, dhe Brukseli e kishte dënuar planin e Vuçiçit për të marrë pjesë në festime, duke thënë se kjo do ta vinte Serbinë në shkelje të kritereve të përcaktuara të BE-së për anëtarësim.

Brukseli duhet ta kuptojë se Vuçiç nuk është i interesuar të bashkohet me BE-në. Vuçiç e mban derën hapur për anëtarësim në BE vetëm për të shfrytëzuar fondet e BE-së. Ai nuk ka interes ta përafrojë Serbinë me rregullat e rrepta të BE-së në lidhje me korrupsionin, sundimin e ligjit dhe qeverisjen demokratike. Në fakt, një nga gjërat e para që bëri Vuçiç me ardhjen në pushtet ishte të minonte opozitën politike pro-perëndimore, ndërkohë që forconte grupet e ekstremit të djathtë për të përmirësuar pozicionin e tij politik.

Nga ana tjetër, Vuçiç po përballet me protesta masive në vend, pasi një çati në një stacion të ri hekurudhor në qytetin e Novi Sadit u shemb, duke vrarë 16 persona.

Në fund të fundit, Vuçiç ka nevojë për Putinin. Për këtë qëllim, udhëheqësit perëndimorë janë përpjekur ta qetësojnë presidentin e Serbisë duke ofruar stimuj, duke përfshirë iniciativa ekonomike dhe investime, me shpresën për ta bërë atë një partner. Kjo është një punë e kotë. Vuçiç nuk dëshiron që Serbia të jetë më afër Perëndimit dhe Bashkimit Evropian. Qëllimi i tij përfundimtar është të qëndrojë në pushtet duke luajtur me të dyja palët, duke mbajtur lidhje të ngushta me Rusinë dhe Kinën, ndërsa merr përfitime ekonomike nga BE-ja.

Putini po e poshtëron Brukselin duke pritur Vuçiçin dhe Ficon në Moskë, duke siguruar që përgjigja e BE-së të mbetet e dobët dhe kryesisht retorike, pa pasoja konkrete. Pavarësisht kërcënimeve të BE-së dhe vizitës së Vuçiçit në Moskë, më 13 maj, presidenti i Këshillit Evropian, António Costa, vizitoi Vuçiçin në Beograd dhe theksoi se si Serbia është “plotësisht e përkushtuar ndaj procesit të pranimit në BE”.

Ndërkohë, deputetja britanike Emma Lewell i dorëzoi Sekretarit të Jashtëm Britanik David Lammy një letër, e cila u bashkëfirmos nga 25 parlamentarë të tjerë, për të dënuar vizitën e Vuçiçit në Moskë. Ajo i bëri thirrje “qeverisë të ndryshojë kursin, duke filluar me një sërë sanksionesh të mëdha kundër qeverisë dhe bashkëpunëtorëve të saj…”

Tani, Brukseli duhet të zbatojë kërcënimet e tij ndaj Serbisë dhe Sllovakisë. Së pari, BE-ja duhet të ndërpresë financimin për Vuçiçin, pasi fondet e pranimit në BE forcojnë regjimin e tij autoritar. Brukseli nuk duhet të ketë frikë nga përshkallëzimi i situatës nga Beogradi, pasi Vuçiç ka nevojë për BE-në më shumë sesa BE-ja ka nevojë për Vuçiçin – kjo do t’i dërgojë gjithashtu një sinjal të qartë Moskës dhe Beogradit se BE-ja është serioze në lidhje me ruajtjen e vlerave të saj, të cilat Vuçiç duket se mendon se mund t’i shfrytëzojë.

Së dyti, Brukseli duhet ta trajtojë Ficon ashtu siç e trajton Viktor Orbanin dhe të imponojë kosto më të gjera financiare, duke legjitimuar pushtetin e BE-së dhe duke hedhur një themel të mbështetur nga kërcënime të besueshme. Pavarësisht mburrjes së Ficos dhe Vuçiçit, strategjia e tyre politike është jashtëzakonisht e brishtë dhe BE-ja nuk duhet të bjerë pre e lojërave të tyre.

Dr. Ivana Stradner shërben si bashkëpunëtore kërkimore në Qendrën Barish për Integritetin e Medias në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive