Ushtari 35-vjeçar Pavel Stovchan nga Krasnodari ishte aq i dëshpëruar për të ndërprerë kontratën e tij me Ministrinë e Mbrojtjes saqë tentoi vetëvrasje “drejtpërdrejt në transmetim”. Ushtari me kontratë, faqja e të cilit në VKontakte ende ka statusin “Po punojmë, vëllezër”, ndryshoi papritur mendje për luftimet pasi babai i tij vdiq në front dhe pasi ai vetë u plagos. Megjithatë, kur Stovchan u përpoq ta prishte kontratën, duke përmendur indikacione mjekësore dhe vdekjen e babait të tij, kundër tij u hap një çështje penale.
“Peritoniti dhe vdekja”
Më 7 maj, ushtari me kontratë Pavel Stovchan nga Krasnodari regjistroi atë që mendonte se ishte videoja e tij e fundit në telefonin e tij – ai kreu vetëvrasje direkt para kameras duke gëlltitur tre bateri CR2032. Në videon e tij të lamtumirës, ai kërkoi të fajësonte një kapiten të caktuar Toropov për gjithçka, i cili nuk pranoi ta linte të largohej nga njësia e tij “për jetën civile”.
Disa orë më vonë, Stovchan u dërgua pa ndjenja në kujdes intensiv dhe një ditë më vonë ai erdhi në vete, por nuk ishte në gjendje të fliste.
– E ringjallën, gati vdiq. Në fillim nuk e morëm seriozisht – ai ishte i vetëdijshëm për një farë kohe, postoi një video, këtë e atë, kështu që nuk e ngritëm alarmin menjëherë”, thotë kolegu i tij Sergei (emri u ndryshua me kërkesë të bashkëbiseduesit). – Pastaj mjekëve iu desh shumë kohë për të mbërritur. Mendonim se ishte i vdekur. Dhe edhe tani, Toropov nuk e lë të largohet nga njësia, dhe qëndrimi në togën tonë do të thotë vdekje gjithsesi.
Disa ditë më vonë, Paveli u shtrua në spital në një repart psikiatrik në Podolsk. Me vështirësi, por ai mund të flasë. Gjëja e parë që Stovchan thotë në bisedën e tij me redaktorët e “Okno” është se ai me të vërtetë nuk dëshiron të jetojë.
– Epo, si? Babai im vdiq atë vit në rrethana të tmerrshme, dhe as mua nuk më lanë të largohesha që këtej [nga fronti]. Pse duhet të jetoj? Çfarë ndryshimi bën për mua mënyra se si vdes? Nga bateritë apo, si babai im, nga një predhë? – thotë Stovçani. – Epo, e pompuam. Por çfarë është qëllimi? Zero reagim ndaj protestës sime. Vetëm zero! Do të më fusin në të njëjtën shoqëri. Pas tre (!) operacioneve në shpinë dhe këmbë. Dhe ata do t’ju detyrojnë të shkoni në masakër, në sulm. Nuk kam ndërmend të vdes kështu. Atëherë më mirë ta bëj vetë.
Paveli e nënshkroi kontratën në shtator 2023 për saktësisht 1 vit – deri në shtator 2024. Ai e nënshkroi atë, sipas tij, nën presionin e kreditorëve dhe përmbaruesve.
«Kisha shumë para borxh, më ushtruan presion, sigurisht, por jo vullnetarisht, jo vetë», thotë Paveli dhe është i indinjuar nga artikujt në mediat pro-luftës, të cilat raportuan se ai dyshohet se nënshkroi një kontratë «në kërkim të parave të lehta» dhe më pas u plagos në nëntor 2023. – Është gënjeshtër, sigurisht. Çfarë lloj “parash të lehta” ka [në ballë]?! Nuk jam paguar asgjë që nga vera e kaluar dhe nuk kam marrë asnjë qindarkë për lëndimet e mia. Dhe nuk na duhen më këto para, thjesht duhet të na lënë të ikim! Dhe në lidhje me lëndimin – komandanti i asaj njësie të vjetër [fillimisht Stovchan shërbeu në njësinë ushtarake nr. 63354] regjistroi një video për mua (e kanë redaktorët), ku ai konfirmon se gjatë betejës, dronë na rrethuan dhe unë u përplasa nga vala e goditjes – prandaj fraktura dhe tronditja.
“Tre operacione dhe kategoria “G”
Më 14 nëntor 2023, Stovçanit iu diagnostikua vetëm një tronditje e trurit dhe një gjymtim i dorës së djathtë – nga spitali ai u dërgua përsëri në njësinë e tij, në infermieri. Një ditë më vonë, qetësuesi i dhimbjes pushoi së vepruari dhe Paveli nuk ishte në gjendje të ecte.
– Më lëshuan këmbët, u zvarrita deri në shtrat dhe qëndrova aty për tre ditë. Vetëm tre ditë më vonë ata lejuan mjekët të më shihnin. Komandanti Toropov bërtiti se unë “po sillesha si budalla”, Stovçani ende flet me vështirësi, duke shqiptuar disa fjalë paqartë. – Shikoni sa diagnoza ka për herniet.
Një ekzaminim i ri zbuloi se burri me tronditje kishte pesë hernie diskale dhe osteokondrozë. Stovchanit iu dha kategoria “G” (i papërshtatshëm përkohësisht) nga komisioni mjekësor dhe iu dha një udhëzim për ndërhyrje kirurgjikale.
– Në fillim të qershorit, më dhanë një rekomandim kur u ktheva në vendlindjen time, Krasnodar. Por jo për një operacion urgjent, por për një të planifikuar – pas rreth 20 ditësh. U ktheva në njësi për të treguar dokumentet. Pasi pa udhëzimet, Toropov filloi të më quante mashtrues, megjithëse mezi arrija të lëvizja me qetësues kundër dhimbjeve”, kujton Stovchan.
Deri në qershor të vitit 2024, ai dhe nëna e tij morën njoftimin për vdekjen e babait të tij.
– Para operacionit tim, ai u shpall i vdekur nga gjykata. Në atë moment kisha vendosur tashmë që nuk do të kthehesha më. Ushtarët e tjerë përshkruan se si ai u bë copë-copë. Pas kësaj pësova një krizë nervore dhe më diagnostikuan me sëmundje mendore. Pastaj u krye operacioni. Më dhanë kohë të shërohesha dhe përsëri më dhanë kategorinë “G”, kujton Stovchan. “Mbërrita pak në vete dhe shkova në komitetin hetimor ushtarak me të gjitha dokumentet mjekësore. Kontratë njëvjeçare. Për ta ndaluar. Nuk kishte rëndësi për mua pse – për arsye mjekësore apo sepse ekziston edhe dekreti 580 i Putinit [ Dekreti Presidencial Rus Nr. 580 DSP i datës 03.08.2023] – në rast të vdekjes së një të afërmi të ngushtë, ata nuk kanë të drejtë të më dërgojnë në një zonë luftimi. Erdha dhe ia tregova të gjitha: “Nuk do të kthehem më.” Dhe ata thanë: “Ne kemi hapur tashmë një çështje penale kundër jush si SOC” (mungesë e paautorizuar nga shërbimi). Dhe le të fillojmë frikësimin. Si unë ashtu edhe nëna ime.
Sipas Stovchan, komanda dhe Komiteti Hetimor Ushtarak e kërcënuan nënën e tij dhe atë personalisht se do ta “fusnin në burg për 10 vjet për shkak se refuzoi të luftonte”.
– Nuk më intereson më, por nëna ime më pyeti: “Merr të gjitha dokumentet, merr [një refuzim të kontratës] për arsye mjekësore, mezi ecën gjithsesi.” Arrita në njësi me dokumentet origjinale, kategoria “G”, të gjitha ato gjëra, dhe më caktuan në shoqërinë e babait tim të ndjerë! [Stovchan është aktualisht i caktuar në njësinë nr. 61899, ku babai i tij shërbeu si sinjalist deri në prill 2024] Pata një krizë nervore për shkak të kësaj. Nuk e kuptoj më se çfarë tjetër mund të bëj [për të shmangur luftën]. Kjo është arsyeja pse bëra vetëvrasje, pranon Stovchan. – Por çfarë është qëllimi? Do të shërohem tani – pas ringjalljes do të më kthejnë në Toropov. Jo, askush nuk do të më mbajë në një spital psikiatrik. Do të më duhet ta bëj përsëri [të kryej vetëvrasje].
Sipas Stovchan, komanda e njësisë së re jo vetëm që planifikon ta dërgojë atë përsëri në front, por gjithashtu kërcënon ta “zvogëlojë plotësisht”. Ai kishte regjistruar më parë të paktën dy mesazhe video ku ankohej se po përpiqeshin ta “nxirrnin në zero”, si dhe për mospagesën e pagave dhe kompensimin për lëndimet . Kolegët e Pavelit thonë se shumë ushtarë me kontratë nga njësia e tij përpiqen të arrijnë “demobilizimin” për çfarëdo arsye – për shkak të indikacioneve mjekësore dhe rrethanave familjare – por pa sukses.
– Mendon se është i vetmi i tillë midis nesh? Çdo person i pestë kryen vetëvrasje, çdo i dyti është i suksesshëm, thotë Sergei. – Vetëm se jo të gjithë e bëjnë këtë para kameras, si Pasha. Dikush vdes në heshtje dhe pastaj nuk ka as hetim. Të afërmit e disa njerëzve bëjnë bujë – pastaj arrijnë të shkruajnë disa postime rreth tyre. Dhe pastaj – edhe heshtja.
“Vetëvrasjet janë urdhëruar të mos regjistrohen”
Në prill të vitit 2024, u bë e ditur se një ushtar me kontratë nga Regjimenti Nr. 99 nga Saratov u përpoq të kryente vetëvrasje. Komentuesit sugjeruan që kontrata që ai nënshkroi në prag të vetëvrasjes së tij ishte nënshkruar nën presion. Komandanti i regjimentit, me shenjë thirrjeje “Atas”, deklaroi se kundër ushtarit do të hapej një “çështje penale për vetëgjymtim”.
Një tjetër ushtar me kontratë nga Novosibirsk, i cili tentoi vetëvrasje në vitin 2023, i tha stafit editorial të Okno se komisionet mjekësore ushtarake (VVK) refuzojnë të regjistrojnë zyrtarisht përpjekjet për vetëvrasje.
– Isha rekrut ushtarak kur u detyrova të nënshkruaja një kontratë në prill të vitit 2023. Kam shërbyer në Ulyanovsk. Përpara se të na transferonin në front, u përpoqa të kryeja vetëvrasje. Spital ushtarak, pastaj spital psikiatrik. U trajtova atje për një muaj e gjysmë, mjeku që më trajtoi premtoi: “Ky është fundi i shërbimit tuaj ushtarak, me një diagnozë f60.3 [“çrregullim i personalitetit emocionalisht i paqëndrueshëm” në Klasifikimin Ndërkombëtar të Sëmundjeve aktual, rishikimi i 10-të] do të liroheni nga shërbimi pas VVK-së”, thotë bashkëbiseduesi (nuk po e japim emrin e tij me kërkesë të tij). “Më çuan në qendrën mjekësore në njësinë time (Nr. 57849), caktuan një roje, por VVK nuk u caktua kurrë. Na thanë të përgatiteshim, ndihmësmjeku ishte me ne. Epo, mendova se po më çonin në VVK, vetëm për ndonjë arsye me helikopter ushtarak. Doli që më lanë pikërisht në kufi, në “LPR”! Të afërmit shkruajnë ankesa në zyrën e prokurorit ushtarak – si mund të mbahet një person me çrregullim mendor në një zonë luftimi dhe t’i jepet një armë? Ata përgjigjen me përgjigje zyrtare, nuk shohin ndonjë problem në këtë. Thjesht u urdhëruan “të mos regjistrojnë” vetëvrasjet, përndryshe do të duhet t’i shkruajnë.”
