Ministrat e mbrojtjes të NATO-s do të mblidhen në Bruksel për të diskutuar se si të përmbushin kërkesën e Donald Trump për një rritje të ndjeshme të shpenzimeve, më pak se tre javë para samitit vendimtar të aleancës në Hagë.
Presidenti amerikan tha se aleatët e NATO-s duhet të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të produktit të brendshëm bruto, nga objektivi aktual prej 2%.
“Duhet të gjejmë një kompromis realist”
Diplomatët thonë se aleatët evropianë e kuptojnë se rritja e shpenzimeve të mbrojtjes është çmimi i sigurimit të angazhimit të vazhdueshëm amerikan ndaj sigurisë së kontinentit, prandaj Trump duhet të lejohet të shpallë fitoren mbi kërkesën e tij prej 5% gjatë samitit, i planifikuar për 24-25 qershor.
“Ne duhet të shkojmë më tej dhe duhet të shkojmë më shpejt”, u tha gazetarëve të mërkurën Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte.
“Plani i ri i investimeve në mbrojtje do të jetë në qendër të samitit të NATO-s në Hagë”, shtoi ai.
Në një përpjekje për të përmbushur objektivin prej 5% të Trump, Rutte propozoi që anëtarët e aleancës të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 3.5% të PBB-së dhe të angazhohen për një shtesë prej 1.5% të shpenzimeve më të gjera që lidhen me sigurinë, raportoi Reuters.
Megjithatë, detajet e planit të ri të investimeve ka të ngjarë të vazhdojnë të negociohen deri në fillim të samitit të NATO-s.
“Duhet të gjejmë një kompromis realist midis asaj që nevojitet dhe asaj që është realisht e mundur të shpenzohet”, tha të mërkurën ministri gjerman i Mbrojtjes, Boris Pistorius.
Vendet mbeten të ndara në lidhje me afatin kohor për angazhimin e ri.
Diskutim mbi përkufizimin e kostove të lidhura me mbrojtjen
“Nuk ka kohë të pakufizuar”, u tha gazetarëve të mërkurën ambasadori i SHBA-së në NATO, Matthew Whitaker.
Rutte ka propozuar arritjen e 5% deri në vitin 2032 – një datë që disa vende të Evropës Lindore e konsiderojnë shumë të largët, por që të tjerët e shohin si të parakohshme dhe jorealiste duke pasur parasysh nivelet aktuale të konsumit dhe prodhimit industrial.
Viti 2032 si objektiv është “padyshim tepër vonë”, tha të mërkurën Ministri i Mbrojtjes i Lituanisë, Dovile Sakaliene, duke argumentuar për një objektiv deri në vitin 2030 si maksimumi.
Gjithashtu, ka debate se si të përcaktohen kostot “e lidhura me mbrojtjen”, të cilat mund të përfshijnë kostot për sigurinë kibernetike dhe lloje të caktuara të infrastrukturës.
“Qëllimi është të gjejmë një përkufizim që është mjaftueshëm i saktë për të përfshirë vetëm investimet reale që lidhen me sigurinë, dhe në të njëjtën kohë mjaftueshëm i gjerë për të marrë në konsideratë specifikat kombëtare”, tha një diplomat i NATO-s.
