Për të tretin vit radhazi, Kina është bërë liderja botërore në shkallën e rritjes së arsenalit të armëve bërthamore, vërejnë ekspertët e Institutit Ndërkombëtar të Kërkimeve për Paqen në Stokholm (SIPRI) në raportin
e tyre vjetor. Deri në fillim të vitit 2025, sipas vlerësimeve të SIPRI-t, arsenali bërthamor kinez numëronte 600 koka bërthamore dhe ishte i treti më i madh në botë pas Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë (ata kanë më shumë se 5 mijë koka bërthamore). Gjatë vitit, ushtria e Kinës mori rreth 100 koka të reja bërthamore, dhe krahasuar me vitin 2020, arsenali i saj pothuajse është dyfishuar.
Që nga viti 2023, Kina ka rritur forcat e saj bërthamore me një ritëm prej 100 kokash bërthamore në vit, thekson SIPRI. Për krahasim, arsenalet e Francës dhe Britanisë së Madhe mbetën të pandryshuara vitin e kaluar – përkatësisht 290 dhe 225 koka bërthamore. Shtetet e Bashkuara kanë ulur rezervat e tyre të kokave bërthamore me 8 njësi, në 3,708, përmes shlyerjeve; Rusia – me 71 njësi, në 4,380. I vetmi vend që ka rritur arsenalin e saj bërthamor, përveç Kinës, është India: aktualisht ka 180 koka bërthamore, krahasuar me 172 në vitin 2024.
Në të njëjtën kohë, Kina po kryen ndërtime në shkallë të gjerë të siloseve të lëshimit për raketa ndërkontinentale me bazë tokësore: që nga fillimi i vitit 2025, 350 instalime të tilla ishin përfunduar ose afër përfundimit në zonat e shkreta në veri dhe lindje të vendit, shkruan SIPRI.
Sipas Federatës Amerikane të Shkencëtarëve (FAS), të gjitha zonat ku janë të vendosura raketat e reja kineze ndodhen pranë kufirit me Rusinë. Këto janë qyteti i Yumen në Provincën Gansu, e cila kufizohet me Mongolinë; Hami në Rajonin Autonom Xinjiang Uyghur (gjithashtu kufizohet me Mongolinë) dhe Ordos në Provincën e Mongolisë së Brendshme, skaji lindor i të cilit kufizohet me Rajonin Chita të Federatës Ruse.
Në të njëjtën kohë, për herë të parë, Kina filloi të vendoste koka bërthamore në raketa bërthamore në kohë paqeje, shkruajnë ekspertët e SIPRI-t. Ata parashikojnë se deri në vitin 2030, Kina ka të ngjarë të barazohet me Shtetet e Bashkuara dhe Rusinë në numrin e transportuesve strategjikë të armëve bërthamore. Kremlini aktualisht ka 592 prej tyre, duke përfshirë 333 raketa tokësore dhe 192 raketa detare. Shtetet e Bashkuara kanë vetëm 745 transportues, duke përfshirë 400 raketa në tokë dhe 280 në nëndetëse.
Pothuajse të gjitha fuqitë bërthamore po zbatojnë programe intensive për të modernizuar arsenalet e tyre, dhe procesi i çarmatimit gradual bërthamor që filloi pas përfundimit të Luftës së Ftohtë ka shumë të ngjarë të përfundojë në vitet e ardhshme, shkruajnë ekspertët e SIPRI-t. “Epoka e reduktimit të numrit të armëve bërthamore në botë po i vjen fundi”, thotë Hans Kristensen, një studiues i lartë në SIPRI dhe drejtor i Projektit të Informacionit Bërthamor FAS. “Ne shohim një trend të qartë drejt rritjes së arsenaleve, përshkallëzimit të retorikës bërthamore dhe tërheqjes nga marrëveshjet e kontrollit të armëve”, deklaron ai.
Drejtori i SIPRI-t, Dan Smith, kujton se në shkurt të vitit 2026, skadon Traktati i Reduktimit Strategjik të Armëve midis Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara, marrëveshja e fundit dypalëshe që kufizon arsenalet bërthamore të dy fuqive më të mëdha bërthamore. “Ka shenja se gara e re e armëve po fiton vrull dhe mbart shumë më tepër rreziqe dhe pasiguri sesa ajo e mëparshmja”, beson Smith. “Zhvillimi dhe zbatimi i shpejtë i një sërë teknologjish, të tilla si inteligjenca artificiale (IA), aftësitë kibernetike, teknologjitë hapësinore, mbrojtja nga raketat dhe teknologjia kuantike, po ndryshojnë rrënjësisht aftësitë bërthamore, parandalimin dhe mbrojtjen, duke krijuar burime paqëndrueshmërie.”
