Ksenia Eliseeva largohet nga Rusia nga frika e hakmarrjes. Ajo vjen në Bullgari dhe merr pjesë në protesta kundër luftës që vendi i saj nisi kundër Ukrainës. Por Sofia refuzon mbrojtjen e saj. Tani fati i saj varet nga një vendim i ri nga Agjencia Shtetërore për Refugjatët.
Në vitin 2021, Moska e dërgoi në burg figurën e opozitës ruse, Alexei Navalny . Atëherë ajo vendosi se duhej të largohej nga vendi i saj. Ajo nuk është e vetme në këtë vendim – mbi 1,000 rusë e bënë këtë edhe para agresionit kundër Ukrainës.
Në këtë moment të arratisjes nga regjimi i Kremlinit, Ksenia Eliseeva nuk e kishte idenë se do të vinte një kohë kur një vend evropian do të përdorte emrin e Navalny-t për t’i mohuar asaj mbrojtjen. Ai vend është Bullgaria.
“Ti nuk je Navalny,” tha për , një gjyqtar nga Gjykata Administrative e Qytetit të Sofjes (SCAC) , kur ata hodhën poshtë përpjekjen e Ksenia Alekseeva për të apeluar vendimin e Agjencisë Shtetërore për Refugjatët (SAR) mbi statusin e saj.
Ajo është 28 vjeçe dhe i kaloi 3 vitet e fundit në Bullgari, ku mori pjesë në protesta kundër sundimit të Vladimir Putinit dhe kundër luftës së tij në Ukrainë.
Ajo u diplomua për stomatologji dhe psikologji në Rusi. Në qytetin ku jetonte para se të largohej, ajo kishte familje, miq dhe një jetë që e la pas në vitin 2021 jo sepse donte, por sepse duhej.
Pastaj ajo mendon se është vetëm një masë e përkohshme, por rezulton të jetë e përhershme.
“Dhe tani kam qenë jashtë vendit tim për tre vjet tani, dhe mendoj për atë që po ndodh atje, po përkeqësohet gjithnjë e më shumë çdo muaj, dhe e shoh se tani sigurisht që nuk mund të kthehem pa shkuar në burg ose pa u vrarë”, i thotë Ksenia Radios Evropa e Lirë.
Megjithatë, në Bullgari, ajo u përball me një problem – Agjencia Shtetërore për Refugjatët nuk besonte se kishte një arsye që asaj t’i jepej azil në Bullgari. Vendimi u apelua disa herë në Gjykatën Administrative – Sofje (ACSS) dhe Gjykatën e Lartë Administrative (SAC), por pa sukses.
Një vendim që nuk është marrë brenda një dite
Përpara se të nisej për në Bullgari, Ksenia jetonte në Rostov-mbi-Don , 30 kilometra larg kufirit ukrainas. Në fund të vitit 2021, dhe disa muaj para fillimit të luftës së Rusisë kundër Ukrainës, ajo pa grumbullimin e trupave dhe pajisjeve përgjatë kufirit të vendit.
Megjithatë, ajo vuri re për herë të parë se situata në vendin e saj po përkeqësohej në vitin 2018. Në atë kohë, ajo mori pjesë në protesta kundër përjashtimit të kandidatëve të pavarur nga zgjedhjet presidenciale. Ato u fituan nga presidenti aktual i vendit, Vladimir Putin, me 87%, por sipas vëzhguesve të pavarur, votimi u shënua nga mashtrime sistematike.
“Kjo ishte një shenjë e madhe se diçka nuk shkonte,” thotë ajo, duke shtuar, “gjërat përkeqësoheshin gjithnjë e më shumë çdo vit.”
Kjo u pasua nga helmimi i figurës së opozitës Alexei Navalny në vitin 2020 dhe arrestimi i tij në vitin 2021 pas kthimit të tij në Rusi. Në të njëjtën kohë, Ksenia vuri re se presioni mbi protestat po rritej.
Ata shpesh shpërndahen nga policia 5-10 minuta pasi fillojnë.
“E kuptuam se ky ishte momenti kur duhej të iknim, të fshiheshim etj., të bënim sikur po kalonim. Në atë kohë, mendoj se isha më pak e guximshme. Kisha mjaft frikë se mos më kapnin, kështu që u përpoqa të isha e kujdesshme gjatë protestës”, thotë ajo.
Gjatë gjithë kësaj kohe, mendimi për t’u larguar nuk e la kurrë, por ajo mendoi se kishte kohë. Në fund të vitit 2021, kur vuri re përqendrimin e trupave dhe pajisjeve në kufirin me Ukrainën, e kuptoi se momenti kishte ardhur.
“Nuk ishte një vendim i marrë brenda një dite, por me kalimin e viteve. Nga ana tjetër, shpresoja se do të zhvendosesha për një kohë të shkurtër, se diçka do të ndryshonte, se diçka do të përmirësohej”, thotë ajo.
Rruga për në Bullgari
Fillimisht, Ksenia gjeti strehim në Poloni, por pas fillimit të luftës, viza e saj nuk u vazhdua. Më pas ajo mori një vizë turistike për në Bullgari.
Në Bullgari, Ksenia gjeti jo vetëm një strehë, por edhe një mundësi për të vazhduar punën e saj – dhe për të ngritur zërin kundër regjimit nga i cili po largohej. Fillimisht, ajo filloi si punonjëse e pavarur.
“Ishte e lehtë të punoja nga kompjuteri im për të gjithë botën, pa asnjë lidhje me vendin ku ndodhesha, sepse nuk e dija se në cilin vend do të isha të nesërmen.”
Menjëherë pas mbërritjes në Sofje, ai gjeti njerëz me të njëjtat mendime. Ai iu bashkua shoqatës “Për një Rusi të Lirë” , një komunitet aktivistësh rusë në mërgim që organizuan protesta dhe fushata kundër luftës në Ukrainë dhe sundimit të Vladimir Putinit.
Me kalimin e kohës, Ksenia e zgjeroi punën e saj – ajo filloi të organizonte aktivitete me ukrainas dhe emigrantë të tjerë rusë. Disa prej tyre ishin bamirëse dhe vullnetare, siç ishin iniciativat për Kryqin e Kuq.
Beteja ligjore
Pas fillimit të luftës në shkallë të plotë kundër Ukrainës, ajo kërkoi mbrojtje ndërkombëtare, duke përmendur pjesëmarrjen e saj në protestat kundër luftës, kritikat ndaj regjimit të Putinit dhe kërcënimin real të represionit nëse kthehej në vend.
Megjithatë, ai u refuzua nga SAR. Free Europe pyeti SAR-in se cilat ishin arsyet e refuzimit, si dhe se si kryhet vlerësimi i rrezikut pas kthimit në Rusi, por nuk u mor asnjë përgjigje deri në kohën kur u botua ky artikull.
“Isha e frikësuar. Sepse nuk dija çfarë të bëja më pas”, kujton Ksenia.
Megjithatë, ajo nuk u dorëzua dhe e apeloi vendimin.
ACAC e hodhi poshtë kërkesën e saj, por Gjykata e Lartë Administrative e mbështeti atë. Çështja u kthye më pas për rigjykim në shkallën e parë, ku ndodhi e kundërta – Gjykata Administrative e Qytetit të Sofjes vendosi në favor të saj. ACAC konfirmoi se do të ishte e rrezikshme për Kseninë të kthehej në Rusi për shkak të “frikës së bazuar mirë nga persekutimi bazuar në mendimin politik”.
Megjithatë, çështja arriti përsëri në Gjykatën e Lartë Administrative, e cila lëshoi një refuzim përfundimtar.
“Vendimi është skandaloz dhe shkatërrues për mua. Gjykata pretendon se aktiviteti im politik është i pasinqertë, se gjoja është ndërmarrë vetëm për të marrë statusin”, thotë Ksenia.
“Kjo është vërtet shumë tronditëse për mua në aspektin e çdo forme sigurie në gjyqësor, sepse bëhet fjalë për të njëjtin person, për të njëjtat fakte, të cilat, megjithatë, interpretohen në dy mënyra të ndryshme, të kundërta nga e njëjta gjykatë në varësi të përbërjes së gjyqtarëve”, thotë avokatja Diana Radoslavova nga Qendra e Ndihmës Ligjore “Zëri në Bullgari”.
Gjykata Supreme thotë se aktivizmi i Ksenias në Bullgari nuk mund të arrijë te qytetarët rusë sepse atje ka një bllokim informacioni, pa marrë parasysh faktin se autoritetet ruse mund të jenë duke monitoruar një aktivitet të tillë.
Në fillim të javës së kaluar, Ksenia dhe avokatët e saj paraqitën një kërkesë të re në SAR, dhe agjencia duhet të vendosë për pranueshmërinë e saj brenda 14 ditëve.
“Nuk ka rrugë kthimi për të, domethënë, kthimi i saj në Rusi nuk është një mundësi. Ne besojmë se Bullgaria nuk do ta kthejë atë me forcë duke pasur parasysh rrethanat. Pyetja është se çfarë do të ndodhë nga këtu e tutje”, thotë avokatja Radoslavova.
Megjithatë, Ksenia shpreson që një ditë të jetë në gjendje të kthehet në vendin e saj. Por vetëm kur të jetë e sigurt.
“Shpresoj që një ditë, kur Rusia të bëhet e lirë dhe e sigurt për njerëz si unë, do të jem në gjendje të shkoj atje për të parë familjen time.”
