Ata kanë një vend të madh me natyrë të jashtëzakonshme në çdo hap, dhe jo shumë banorë. Kështu që të gjithë mund të gjejnë oazin e tyre të paqes, dhe më e rëndësishmja – ata nuk e marrin atë si të mirëqenë.
Të gjithë kanë të drejtë të shijojnë natyrën, thonë suedezët. Më falni – thotë ligji suedez! Pikërisht: “Allemansrätten” dmth. liria e bredhjes ose “e drejta e aksesit publik” është një ligj suedez dhe norvegjez që mirëpret dhe lejon të gjithë të bredhin, të eksplorojnë dhe të shijojnë natyrën pa pengesa dhe të lirë. Në Finlandë quhet “jokamiehenoikeus” – parimi është i njëjtë, pjesa tjetër janë nuanca.
Por çfarë do të thotë kjo? Merrni për shembull Suedinë. Askush nuk mund t’ju ndalojë të ecni, të bëni biçikletë, të ngisni biçikletë ose të kampingoni në vende publike . Ju lejohet të mblidhni lule, kërpudha dhe manaferra, të notoni në liqene, të ngrini një tendë, të qëndroni në të gjitha plazhet, të peshkoni në pesë liqenet e mëdha dhe përgjatë bregdetit, të hipni kuaj, të bëni kajak, të merrni qenin tuaj dhe madje të ndizni zjarr (përveç nëse aktualisht është e ndaluar për shkak të thatësirës ose ndonjë arsyeje tjetër).
Kushdo që është traumatizuar nga gjenomi ballkanik është automatikisht dyshues dhe paranojak për këtë ide, por mos u shqetësoni. Në Suedi, kjo liri vjen me kushtin që natyra të mos shqetësohet ose shkatërrohet . Prandaj, ata kanë miratuar disa ligje që parandalojnë abuzimin me Allemansrätten. Mënyra më e lehtë për t’i zvogëluar ato është të mos lini asnjë gjurmë të pranisë suaj dhe të mos shqetësoni banorët në pronat private aty pranë.
Rregulla të ndryshme zbatohen për parqet kombëtare dhe speciet e mbrojtura të bimëve dhe kafshëve, por është gjithashtu e pamundur të gjesh një skenar ku dikush të nxjerr nga plazhi ose vija bregdetare sepse mendon se është pronë e tij private. Është gjithashtu e lehtë të gjesh guida ose ekspertë vendas që mund të të drejtojnë dhe të të çojnë në pjesët që të interesojnë.
Nga ana tjetër, dashamirësit e natyrës do ta marrin si të mirëqenë. Por fakti që Suedia e ka bërë ligj dhe e ka promovuar si një stil jetese, është reflektuar edhe në zakonet e përditshme të popullsisë vendase. Një arsye tjetër është se ata thjesht mund ta bëjnë. Ata kanë një vend të madh me natyrë të jashtëzakonshme në çdo hap dhe nuk ka shumë banorë. Kështu që të gjithë mund të gjejnë oazin e tyre të paqes dhe, më e rëndësishmja, nuk e marrin si të mirëqenë.
Dhe e njëjta gjë vlen edhe për banorët e Norvegjisë dhe Finlandës. Përndryshe, e ashtuquajtura “liri për të bredhur” është karakteristikë e vendeve skandinave dhe baltike, si dhe Islandës, Zvicrës, Republikës Çeke, Austrisë dhe të tjerave. Megjithatë, besohet se rrënjët e saj i ka nga veriu dhe se skandinavët janë pionierë të besimit se të gjithë kanë të drejtë të shijojnë natyrën.
