Zyrtarët evropianë po e shqyrtojnë gjithnjë e më shumë mundësinë e luftës me Rusinë. Moska po rrit prodhimin e armëve me një ritëm që së shpejti do të jetë i mjaftueshëm jo vetëm për luftimet në Ukrainë, por edhe për konflikte të mundshme në të ardhmen.
Përpara samitit të NATO-s në Hagë më 24-25 qershor, udhëheqësit evropianë kanë frikë se Shtetet e Bashkuara nën Presidentin Donald Trump mund të mos e marrin mjaftueshëm seriozisht Nenin 5 të Traktatit të Atlantikut të Veriut, i cili e bën një sulm ndaj një anëtari të NATO-s një sulm ndaj të gjithë të tjerëve. Në rast të një sulmi të tillë nga Rusia, thonë ata, nuk ka asnjë garanci se Shtetet e Bashkuara do të mbrojnë aleatët e tyre evropianë.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, tha së fundmi se Rusia mund të jetë gati të sulmojë NATO-n brenda pesë vjetësh. Synimi i saj më i mundshëm konsiderohet të jenë shtetet baltike: Estonia, Letonia dhe Lituania.
Bloomberg modeloi pasojat e mundshme ekonomike të një lufte të tillë. Ekonomistët vlerësuan pesë tronditje kryesore ekonomike që do të ndodhnin nëse Rusia do të pushtonte vendet baltike:
- dëme të drejtpërdrejta nga veprimet ushtarake;
- ndërprerje e zinxhirëve tregtarë dhe logjistikë;
- tronditje çmimesh për shkak të uljes së eksporteve të gazit dhe naftës ruse;
- tronditje financiare për shkak të rritjes së paqëndrueshmërisë në tregjet globale;
- rritje të shpenzimeve ushtarake.
Vlerësimi i dëmeve në zonat e luftës u bazua në përvojën e rajonit të Donetskut të Ukrainës, ku prodhimi ra me 43% pas fillimit të pushtimit rus në vitin 2014. Për vendet që nuk ishin subjekt i pushtimit, por të prekura nga sulmet me raketa dhe shkatërrimet, supozimi ishte se rënia e PBB-së do të ishte 4.3% – domethënë 10% e nivelit tipik për territoret e pushtuara. Për shembull, PBB-ja e Finlandës do të binte me 3% në këtë rast.
Këto vlera janë vlerësime. Ndikimi në tregtinë ndërkombëtare u vlerësua duke përdorur tabelat ndërrajonale të input-outputit të Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim. Parashikimi supozon se çdo industri, varësia e së cilës nga furnizimet nga vendet baltike tejkalon 2.5%, nuk do të jetë në gjendje të gjejë një zëvendësues dhe në përputhje me rrethanat do ta zvogëlojë prodhimin me atë shumë.
Eksportet e gazit rus në Evropë do të ndalen plotësisht, gjë që do të çojë në një rritje të ndjeshme të çmimit të energjisë në Evropë. Eksportet e naftës nga Rusia do të ulen me 30%. Tregu botëror do të humbasë nga dy deri në dy milionë e gjysmë fuçi në ditë, gjë që do të çojë në një rritje të çmimit të një fuçie nafte me 25 dollarë.
Pushtimi mund të fillojë me një provokim nga agjentë rusë nga radhët e banorëve rusishtfolës të shteteve baltike. Ish-Ministri i Jashtëm lituanez Gabrielius Landsbergis sugjeroi që treni Moskë-Kaliningrad, i cili kalon nëpër Lituani pa ndalesa, mund të jetë gjithashtu shënjestër e provokimit.
Rusia mund të nisë një sulm të njëkohshëm ndaj të tre shteteve baltike, duke bllokuar portet e tyre, si dhe Grykën Suwalki, një kalim rreth 65 kilometra i gjerë nga Lituania në Poloni midis Bjellorusisë dhe rajonit të Kaliningradit.
Shtetet baltike do të aktivizojnë Nenin 5 (mbrojtja kolektive e NATO-s). Edhe nëse SHBA-të nuk reagojnë menjëherë, ndihma ushtarake për Lituaninë, Letoninë dhe Estoninë do të ofrohet menjëherë nga vendet më të afërta të NATO-s, kryesisht Polonia. Gjithashtu, sipas skenarit të parashikimit të Bloomberg, Gjermania, Britania e Madhe, Franca, Republika Çeke, Suedia, Norvegjia dhe Finlanda do të përfshihen drejtpërdrejt në konflikt – por jo Turqia, ushtria e së cilës mbetet më e madhja në NATO në kontinentin euroaziatik. Rusia ndoshta do të ketë epërsi numerike.
Bloomberg beson se ka të ngjarë që Presidenti i SHBA-së Donald Trump, në vend që të ndihmojë aleatët e tij, do të përdorë mediat sociale për t’i kërkuar Evropës të “FLASË ME VLADIMIRIN” (Trump shpesh poston në rrjetin e tij social Truth Social me shkronja të mëdha).
Viktimat e një pushtimi rus mund të jenë të konsiderueshme. Agjencia parashikon gjithashtu se do të ketë shumë refugjatë. Portet baltike do të mbyllen, tregtia do të ndalet dhe tregjet do të shemben. Impiantet e energjisë do të bëhen shënjestra dhe kabllot nënujore do të priten. Në të njëjtën kohë, SHBA-të dhe vendet e tjera ndoshta do të jenë të kujdesshme për të goditur territorin rus, nga frika e një përshkallëzimi bërthamor.
Sipas vlerësimeve të Bloomberg, vendet baltike do të humbasin 43% të PBB-së së tyre në vitin e parë të një konflikti të tillë, Bashkimi Evropian në tërësi – 1.2%, bota në tërësi – 1.3% (kjo është më pak se humbjet nga pandemia COVID dhe lufta ruso-ukrainase). Një vit i një lufte të tillë hipotetike do t’i kushtonte botës një trilion e gjysmë dollarë. Rusia, në mënyrë paradoksale, është e mbrojtur nga goditjet e jashtme nga sanksionet, dhe humbjet e saj ekonomike do të arrinin vetëm në 1% të PBB-së.
