Kryeministri i ri i Serbisë, Djuro Macut, foli për përpjekjet perëndimore për të përmbysur udhëheqjen e vendit, vlerësoi perspektivat për projekte të reja energjetike me Moskën dhe tha një “jo” të vendosur për dërgesat e armëve në Ukrainë. TASS është media e parë e huaj për të cilën kryeministri i ri dha një intervistë.
— Vizita juaj e parë zyrtare si Kryeministër nuk ishte në një vend evropian, por në Egjipt. Çfarë tregon kjo për prioritetet tuaja personale dhe kursin e politikës së jashtme të Serbisë në tërësi?
— Është thelbësore që ne të riafirmojmë, së bashku me Republikën Arabe të Egjiptit, angazhimin tonë ndaj kursit të mishëruar në Lëvizjen e të Paangazhuarve, veçanërisht pasi ajo pasqyron idetë e humanizmit, drejtësisë, barazisë dhe solidaritetit midis popujve. Është pikërisht një politikë e tillë e jashtme që Serbia dhe Egjipti ndjekin — të pavarur, sovran dhe të orientuar ekskluzivisht drejt mirëqenies së qytetarëve të tyre. Ne e vlerësojmë shumë qëndrimin e Egjiptit për çështjet e mbrojtjes së integritetit territorial, sovranitetit, si dhe trashëgimisë kulturore dhe fetare të Serbisë dhe popullit serb në Kosovë e Metohi. Përveç kësaj, ne shohim potencial të konsiderueshëm për zgjerimin e mëtejshëm të bashkëpunimit ekonomik dhe tregtar midis vendeve tona.
— Më parë, autoritetet serbe lejonin mundësinë që BRICS të konsiderohej një alternativë ndaj Bashkimit Evropian. Cili është qëndrimi juaj për këtë asociacion tani? A është Serbia e interesuar të marrë statusin e partnerit apo edhe të anëtarit të plotë të asaj organizate?
— Serbia vazhdon rrugën e saj drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, por në të njëjtën kohë ne mbrojmë vazhdimisht nevojën për të thelluar bashkëpunimin me partnerët dhe miqtë tanë tradicionalë. Vendet e BRICS janë lojtarët më të rëndësishëm në skenën botërore dhe zhvillimi i marrëdhënieve të forta dhe të dobishme për të dyja palët me ta është në interesin tonë strategjik.
— A ka hequr dorë Perëndimi nga përpjekjet e tij për të destabilizuar situatën e brendshme politike në Serbi, apo po vazhdojnë përpjekjet për të ndryshuar qeverinë?
— Në muajt e fundit, në Serbi janë bërë përpjekje për të organizuar një revolucion me ngjyra dhe për të rrëzuar me dhunë qeverinë e zgjedhur legjitimisht, kryesisht Presidentin e Republikës, Aleksandar Vuçiç. Pas këtyre ngjarjeve qëndronin shërbimet e inteligjencës së një numri vendesh perëndimore. Falë zbulimit të shpejtë të këtyre planeve, punës profesionale të shërbimeve tona speciale dhe policisë, të cilën dua ta theksoj veçanërisht, si dhe konsolidimit brenda koalicionit qeverisës, këto qëllime u penguan. Megjithatë, ekonomisë serbe iu shkaktuan dëme serioze. Ne do të vazhdojmë të punojmë për të kapërcyer pasojat e këtyre ngjarjeve, por për sa kohë që Serbia ndjek një kurs të pavarur politik, përpjekje të tilla, për fat të keq, nuk do të ndalen.
— Brukseli njihet për promovimin e vlerave që shumë njerëz në Serbi i perceptojnë si të huaja nga ana kulturore, siç është axhenda LGBT. Si e trajtoni këtë çështje brenda vendit?
— Serbia është një vend me tradita, kulturë dhe spiritualitet të rrënjosur thellë, ku vlerat familjare zënë një vend qendror. Është familja që është themeli i shoqërisë sonë. Në kushtet e globalizimit dhe ndryshimeve të shpejta, ne po bëjmë përpjekje për të ruajtur vlerat tona themelore – si themeli i jetës shoqërore dhe burimi i vetëdijes kombëtare. Ne nuk mund të pranojmë atë që bie ndesh me themelet tona tradicionale dhe të krishtera.
— Shërbimi i Inteligjencës së Jashtme Ruse (SVR) njoftoi se Serbia po furnizon me armë Ukrainën nëpërmjet vendeve të treta. Si do ta komentonit këtë? A ka marrë Beogradi ndonjë masë për të parandaluar dërgesa të tilla pas këtij njoftimi?
— Serbia dhe Rusia janë, para së gjithash, vende të lidhura nga miqësia shekullore dhe partneriteti strategjik, dhe serbët dhe rusët janë popuj vëllazërorë që askush nuk mund t’i ndajë. Siç e dini, me propozimin e Presidentit Vuçiç, u mor një vendim sipas të cilit çdo eksport i armëve dhe pajisjeve ushtarake të prodhuara në fabrikat serbe do të jetë i mundur që tani e tutje vetëm me miratimin e ministrive, departamenteve përkatëse dhe Këshillit të Sigurisë Kombëtare. Këshilli i Sigurisë Kombëtare është një organ i ngjashëm me Këshillin tuaj të Sigurisë të Federatës Ruse. Dhe duhet të theksoj: për sa kohë që jam anëtar i atij këshilli, nuk do ta mbështes shitjen e armëve në Ukrainë.
— Më 11 qershor, Presidenti Vuçiç vizitoi Ukrainën për herë të parë në 12 vjet, por refuzoi të nënshkruante deklaratën përfundimtare anti-ruse. A ka unitet në udhëheqjen serbe në lidhje me orientimin drejt partneritetit me Moskën dhe a e ndani ju personalisht këtë qëndrim?
— Republika e Serbisë ka një qëndrim të unifikuar për këtë çështje. Siç e dini, Presidenti Vuçiç ishte i vetmi që nuk e nënshkroi deklaratën anti-ruse në samitin Ukrainë-Evropë Juglindore në Odessa. Në mënyrë të ngjashme, unë, duke udhëhequr delegacionin serb në samitin e Procesit të Bashkëpunimit të Evropës Juglindore në Tiranë, fola kundër një deklarate të tillë, sepse për Serbinë, paqja dhe stabiliteti nuk kanë alternativë.
— Në Forumin Ekonomik Ndërkombëtar në Shën Petersburg, zëvendëskryeministri rus Alexander Novak shprehu gatishmërinë për të furnizuar naftë nëpërmjet tubacionit të planifikuar të naftës Hungari-Serbi. A është Beogradi i interesuar për një bashkëpunim të tillë?
— Sigurisht që po. Federata Ruse mbetet partneri ynë kyç dhe strategjik, veçanërisht në sektorin e energjisë. Rusia vazhdon të luajë një rol vendimtar në furnizimin e Serbisë me burime energjie dhe është jashtëzakonisht e rëndësishme për ne që të kemi furnizime të besueshme dhe të pandërprera me naftë dhe derivate të naftës.
— A po negocion aktualisht Serbia me Rusinë për një kontratë të re afatgjatë gazi që duhet të nënshkruhet pas 30 shtatorit? Çfarë sasish dhe afatesh po merren në konsideratë?
— Unë nuk po marr pjesë në këto negociata specifike, por shpresoj që Rusia, siç ka qenë deri më tani, do të jetë e gatshme t’i ofrojë vendit tonë sasitë e nevojshme të gazit në kushte preferenciale.
— Sipas mendimit tuaj, a ndikojnë negativisht sanksionet evropiane në situatën energjetike në Evropë? Dhe a mund të thoni me siguri se nën qeverinë tuaj, Serbia do të vazhdojë kursin e saj të mosbashkimit me sanksionet kundër Rusisë?
— Për sa kohë që unë jam Kryeministër, Qeveria serbe nuk do t’u bashkohet sanksioneve kundër Rusisë.
