Veprimet e lobistit kroato-amerikan Max Primorc, truri pas mbylljes së USAID-it dhe një njeriu që ka ndikim në administratën e Donald Trump, si dhe Rod Blagojević, ish-guvernatori i shtetit amerikan të Illinois, i cili është në listën e pagave të drejtpërdrejta të presidentit të entitetit boshnjak Republika Srpska Milorad Dodik, nuk duhen parë veçmas, por ekskluzivisht si pjesë e së njëjtës strategji.
Si Primorac ashtu edhe Blagojević janë shumë aktivë dhe të drejtpërdrejtë. Në tekstet dhe raportet e tyre, të dy ushtrojnë presion të madh mbi strukturat politike boshnjake, duke i etiketuar ato si lojtarë iranianë, duke i lidhur më pas me struktura militante dhe duke i akuzuar se po e bëjnë Bosnjën dhe Hercegovinën një shtet unitar të dominuar nga boshnjakët.
Të dy janë absolutisht kundër Zyrës së Përfaqësuesit të Lartë (OHR), e cila i ankohet atij institucioni se ka shpenzuar miliarda dollarë pa rezultate dhe se BiH sot nuk është vendi që duhet të kishte qenë. Të dy e nxjerrin në pah narrativën e vjetër me tre njësi federale etnike dominuese.
Blagojević, i cili përfaqëson politikën e Dodikut, nuk e njeh fare Christian Schmidt si Përfaqësues të Lartë, ndërsa Primorac thekson tezën rreth fuqive të mëdha të Schmidt, i cili, përveç fuqive të Bonit, ka edhe fuqinë e një regjenti perandorak sipas tij. Thelbi i kritikës mund të kërkohet në politikën e mbështetur nga eurodeputetët kroatë, por edhe në politikën e jashtme të Kroacisë në përgjithësi, dhe në HDZ në BiH, e cila ka kundërshtuar gjithnjë e më shumë përdorimin e fuqive të Bonit nga Schmidt në veçanti në muajt e fundit.
Si Primorac ashtu edhe Blagojević i theksojnë sistematikisht këto teza në fjalimet e tyre, të cilat ata besojnë se do të tërheqin vëmendjen e administratës Trump. Dhe kjo është një humbje e madhe parash pa rezultate, gjë që, sipas rrëfimit të Trump, ishte rasti me agjencinë USAID, të cilën ai e mbylli. Kjo është pikërisht ajo që po tentohet të imponohet si rrëfim me OHR-në dhe të inkurajojë Departamentin e Shtetit të fillojë ndryshime në OHR në marrëveshje me Bashkimin Evropian dhe kryesisht me Gjermaninë.
Në sfond të gjithë historisë qëndron ideja që Schmidt duhet të zëvendësohet në një moment të caktuar, pikërisht sepse ai shumë shpesh kërkonte kompetencat e Bonit, dhe që në vend të tij të emërohet një anëtar tjetër i stafit që do të jetë mjaft pasiv, si një zgjidhje kalimtare. E vetmja çështje ku mund të pritet përfshirja e OHR-së, pra përdorimi i kompetencave të Bonit pas shkarkimit të mundshëm të Schmidt, do të ishte prona shtetërore, sepse është shumë e vështirë të pritet një marrëveshje në Parlamentin e BiH-së.
Ky do të ishte hapi i fundit para mbylljes së Zyrës së Përfaqësuesit të Lartë, dhe qëllimi i lobistëve si serbë ashtu edhe kroatë është të krijojnë një situatë në terren që do të korrespondojë plotësisht me narrativën e përvijuar rreth njësive etnike, me një ndarje të plotë të institucioneve dhe funksionim sipas parimit të kombeve përbërëse. Qëllimi i lobimit serb është të përjashtojë gjyqtarët e huaj nga Gjykata Kushtetuese e Bosnjës dhe Hercegovinës.
Ndërkohë, teza e ndikimit iranian dhe antisemitizmit po i imponohet politikës pro-boshnjake dhe boshnjake, për të cilën përdoret çdo shembull i mundshëm dhe krijohet një histori bazuar në të, siç ishte rasti me anulimin e konferencës rabinike. Qëllimi është të përdoret një kërcënim delikat për t’u imponuar boshnjakëve një ndjenjë faji për situatën aktuale, ndërsa në sfond po bëhen përgatitje për mbylljen e plotë të OHR-së.
“Gjatë gjithë kësaj kohe, ndërsa ka një shpërthim gjysmë milioni fashistësh në rrugët e Beogradit dhe Zagrebit me koreografi ustash dhe çetnike, lobistët e tyre po shkruajnë thirrje dhe apele të sinkronizuara që Bosnja dhe Hercegovina të riformësohet sipas masave të shkatërruesve të saj, dhe së bashku me narrativat e rreme për ekstremizmin, fanatizmin, Iranin dhe Hamasin, Hezbollahun dhe Al Kaedën, ata i kanë përfshirë të gjitha këto në analizat dhe konstruksionet e tyre të paguara. Bosnja dhe Hercegovina nuk është sulmuar kështu që nga gjenocidi i vitit 1940. 30-vjetori po festohet me dinjitet”, thotë gazetari Mirnes Kovač për Klix.ba.
Sipas Klix.ba, ekziston tashmë një iniciativë për të larguar fillimisht Schmidtin, pastaj për të sjellë një pasardhës që do të jetë plotësisht pasiv, por që do të njihet menjëherë nga Rusia dhe Kina, dhe sigurisht nga autoritetet në entitetin e RS. Besohet se kjo do të qetësojë krizën politike dhe ky do të jetë hapi i fundit para mbylljes së OHR-së.
