Rusia ka filluar të kufizojë aksesin në të dhënat që lidhen me statistikat demografike, në një shenjë se ato ka të ngjarë të zbulojnë një situatë të përkeqësuar të popullsisë.
Statistikat e majit u publikuan në korrik. Por, sipas burimeve nga Kyiv Post, që nga tani e tutje statistikat mbi vdekshmërinë, shkallën e lindjeve, numrin e martesave dhe divorceve, si dhe të dhënat mbi migrimin në Rusi, do të ofrohen me nënshkrim dhe nuk do të zbulohen. Kyiv Post vendosi të hetojë.
Rënia e popullsisë
Mbyllja e publikimit të të dhënave u vu re për herë të parë nga demografi dhe sociologu Alexei Raksha – një ish-punonjës i Shërbimit Federal të Statistikave Shtetërore të Rusisë (Rosstat). Raksha filloi të shprehte shqetësime në lidhje me përkeqësimin e situatës demografike në mediat sociale, menjëherë pas së cilës ai u shpall “agjent i huaj” dhe u privua nga mundësia për të dhënë leksione, për të dhënë mësim dhe për të botuar libra dhe artikuj akademikë.
Pasi pa të dhënat për tremujorin e parë të vitit 2025, Rashka e përshkroi atë si “më të keqin që nga shekulli i 18-të”, duke shtuar: “Shkalla e lindjeve ra me 6-7% në mars [krahasuar me marsin 2024] dhe me 3-4% në shkurt”.
Fëmijët luajnë në oborrin e braktisur në fshatin Rashkino në Rusinë qendrore. Edhe para këtij viti, shifrat për dy vitet paraprake tregonin se popullsia e Rusisë po tkurrej.
Në janar të vitit 2021, popullsia e Federatës Ruse ishte zyrtarisht 147.1 milionë – një shifër që përfshin edhe Krimenë e pushtuar. Deri në janar të vitit 2025 , ajo kishte rënë në 146.1 milionë. Ky total përfshinte edhe popullsinë e territoreve të pushtuara ukrainase të rajoneve Donetsk, Luhansk, Kherson dhe Zaporizhzhia, të cilat Rusia i pretendoi në shtator të vitit 2022, dhe të cilat përbëjnë disa milionë qytetarë.
Studiuesit ukrainas thonë se statistikat përfshijnë gjithashtu të dhëna për popullsinë ukrainase të paraluftës nga territoret e pushtuara në ato statistika, shifra që nuk pasqyrojnë më realitetin.
Mbetjet e banuara nga Mariupol. “Sepse shumë njerëz u larguan nga territoret e pushtuara. Po flasim për një pjesë shumë të konsiderueshme të popullsisë. Për shembull, popullsia e Mariupolit të shkatërruar dhe të pushtuar u numërua nga rusët duke përdorur të dhënat e paraluftës së Ukrainës – më shumë se 400,000 njerëz – megjithëse sot askush nuk e di se sa prej tyre jetojnë atje”, tha Dr. Lidiia Smola, një doktoreshë e shkencave politike dhe psikologe sociale.
Por, edhe duke përfshirë shifrat e fryra artificialisht për territoret e pushtuara, statistikat e përgjithshme në të gjithë Rusinë mbeten jashtëzakonisht të zymta.
Viti 2024 shënoi një rënie rekord të popullsisë së Rusisë. Një rritje prej 3.5% e vdekshmërisë e kombinuar me një rënie të shkallës së lindjeve çoi në humbje rekord demografike – pati 600,000 vdekje më shumë sesa lindje – një rritje prej 20% krahasuar me vitin 2023.
Midis viteve 2022-2024, pati një deficit të popullsisë në rritje të vazhdueshme me “vdekje të tepërta” – ato që tejkalonin normat mesatare vjetore nga sëmundjet, fatkeqësitë natyrore, aksidentet, etj.
Në vitin 2022, vdekshmëria e tepërt ishte 22,000, në vitin 2023, 40,000; dhe në vitin 2024 më shumë se 140,000 – shumë prej të cilave ekspertët i thanë Kyiv Post se ka shumë të ngjarë të kenë qenë humbje të lidhura me luftën, rritja më e madhe që ndodh në rajonet me përpjekjet më aktive të mobilizimit ushtarak.
Këto përfshinin Republikën e Tuvës, Altain, Okrugun Autonom të Nenetsit, ku ndodhën pothuajse 30% e vdekjeve të tepërta.
Fshehja e kostos së luftës
Këto shifra janë jehonë atyre të portalit rus Mediazona , i cili identifikoi më shumë se 120,000 ushtarë rusë të vrarë në Ukrainë bazuar në informacione nga burime të hapura: nekrologji, postime në mediat sociale, buletine zyrtare etj. Mediazona sugjeroi që numri i vërtetë është dukshëm më i lartë, pasi shumë trupa janë të paidentifikueshëm, shumë të tjerë nuk janë gjetur dhe media nuk raporton shumë funerale (sidomos të të dënuarve).
Sekretari amerikan, Marco Rubio, tha më 10 korrik se Rusia humbi 100,000 të vdekur vetëm në gjashtë muajt e fundit.
Shumë varre të reja në varrezat e Shën Peterburgut.“Ky është një përpjekje për të fshehur të dhënat e humbjeve që nuk publikohen hapur, por që mund të nxirren nga statistikat demografike. Kremlini ka një interes të drejtpërdrejtë në këtë. Ata nuk e vunë re në fillim, por të dhëna të tilla zbulojnë jo vetëm humbjet, por edhe potencialin ushtarak të vendit”, tha sociologu dhe gazetari rus Igor Yakovenko.
Igor Yakovenko.Ish-deputeti i Dumës Shtetërore dhe koloneli në pension i FSB-së, Gennady Gudov, tha se të dhënat statistikore nuk mund ta fshehin më tkurrjen e popullsisë në moshë pune të Rusisë dhe humbjet e luftës:
“Thjesht sepse statistikat diskreditojnë të gjithë përpjekjen luftarake të Kremlinit. Por klasifikimi i të dhënave nuk do t’i ndihmojë autoritetet të fshehin numrin e të vdekurve. Ka shumë burime të tjera dhe shumë njerëz punojnë vazhdimisht me to – për shembull, të dhëna mbi pagesat, lëshimin e certifikatave të vdekjes, dokumentet e trashëgimisë, divorcet etj. Është një punë e mundimshme, por po ndodh”, thotë Gudkov.
Genadi GudkovNjë tjetër shifër e habitshme që rrjedh nga statistikat e vitit 2024 është ulja e jetëgjatësisë. Në vitin 2024, ajo ishte 72.8 vjeç, krahasuar me 73.5 në vitin 2023. Hendeku gjinor është edhe më i theksuar. Gratë në Rusi jetojnë mesatarisht deri në 78 vjeç, burrat vetëm deri në 67.
Shkalla e përgjithshme e vdekjeve u rrit gjithashtu – në 12.5 për 1,000 krahasuar me mesataren globale prej 8.
“Ky ndryshim moshe prej 10+ vitesh midis burrave dhe grave tregon se burrat në Rusi vdesin dukshëm më shpesh. Dhe ka një arsye specifike – lufta, në të cilën vdesin kryesisht burra të rinj”, thotë Smola.
Varret e ushtarëve në varrezat e Saratovit. Pamje e ekranit nga videoja e kanalit poisk_in_ua në Telegram.Por nuk janë vetëm statistikat zyrtare që tregojnë një katastrofë demografike. Në vitin 2024, një ekspert i lartë rus i kujdesit shëndetësor, Oleg Apolikhin , vuri në dukje se 50% e burrave rusë nuk jetojnë as deri në moshën 65 vjeç.
Duke fshehur më shumë se lufta
Në rajonet etnikisht ruse, shkalla e lindjeve është jashtëzakonisht e ulët, ndërsa statistikat e përgjithshme ruse mbështeten nga shkalla e lartë e lindjeve në disa republika jo-ruse, aziatike dhe kaukaziane.
“Çekuilibri në shkallën e lindjeve dhe vdekjeve nëpër rajone është shumë i fortë dhe përpjekjet e qeverisë ruse për të rritur shkallën e lindjeve midis rusëve etnikë nuk po funksionojnë. Për shembull, një iniciativë e paprecedentë që ofron përfitime për nxënëset që mbeten shtatzëna – edhe pse marrëdhëniet seksuale nën moshën 18 vjeç konsiderohen krim – nuk po funksionon. Hendeku midis rajoneve ruse dhe jo-ruse po zgjerohet”, thotë Smola.
Sipas Gudkov, një tjetër çështje që autoritetet ruse po përpiqen ta fshehin duke kufizuar të dhënat demografike lidhet me migrimin dhe humbjen e burimeve të punës – midis 500,000 dhe 1.5 milion rusë janë larguar nga vendi vitet e fundit për shkak të luftës dhe autoritarizmit në rritje.
“Nëse të dhënat do të publikoheshin, ato do të tregonin gjithçka rreth fuqisë punëtore në tkurrje dhe se njerëzit po ikin. Në të gjithë botën, veçanërisht në Evropë, ka dukshëm më shumë rusë në rrugë. Një milion emigrantë janë një metropol i madh. Dhe popullsia e Rusisë tashmë po tkurret. Plus, këta janë njerëz të rinj dhe aktivë. Sipërmarrës ose punëtorë të kualifikuar, shpesh në moshë riprodhuese, shpesh me fëmijë”, tha Gudkov.
Mijëra qytetarë rusë përpiqen të ikin në Gjeorgji, duke shmangur mobilizimin. Kësaj duhet t’i shtohen mbi një milion të vrarë, të plagosur ose të zhdukur në luftë, dhe një milion të tjerë që aktualisht luftojnë – të cilët të gjithë janë të humbur në jetën shoqërore dhe ekonomike të Rusisë.
Migrantë nga Lindja e Mesme në Moskë. Sipas Rakshës, kjo rënie e vazhdueshme e popullsisë do të çojë në mënyrë të pashmangshme në probleme ekonomike në Rusi – tkurrje ekonomike dhe rritje të moshës së daljes në pension.
Megjithatë, ka pyetje edhe më të gjera. Shumë ekspertë argumentojnë se edhe ky version i klasifikuar dhe i zymtë i të dhënave demografike të Rusisë mund të përmirësohet artificialisht. Në vitin 2023, Presidenti rus Vladimir Putin zbuloi aksidentalisht se vetëm 12 milionë njerëz jetojnë në lindje të Uraleve në Siberi dhe Rusinë Aziatike – jo 27 milionë, siç u pretendua më parë. Kjo bëri që disa demografë rusë që jetojnë jashtë vendit të vinin në dyshim të gjitha shifrat e publikuara të Rusisë.
«Lartet pyetja – a i ka vërtet pjesa evropiane e Rusisë mbi 100 milionë banorët e pretenduar nga statistikat?» pyet Smola.
Rusia tashmë po punëson në mënyrë aktive një numër gjithnjë e në rritje të fuqisë punëtore migrante për të mbështetur ekonominë e saj. Raportime të shumta mediatike kanë treguar se Rusia po punëson punëtorë afrikanë, kinezë dhe koreano-veriorë. Vetëm pak ditë më parë, kreu i Dhomës së Tregtisë së Uralit tha se Rusia po përgatitet të ftojë një milion burra nga India për të punuar në fabrika.
Sipas burimeve të Kyiv Post, këto hapa janë më shumë populistë sesa efektivë dhe nuk do ta ndihmojnë Rusinë të dalë nga gropa e saj demografike.
“Rusia po fsheh gjithçka – prodhimin e karburantit, pasuritë e paluajtshme dhe regjistrimin e kapitalit, dhe tani demografinë. Të gjitha këto tregojnë një fakt shumë të thjeshtë – gjërat po shkojnë keq dhe vjedhja po rritet”, përfundoi Gudkov.
“Statistikat demografike ruse po merrnin një drejtim katastrofik që në vitin 2024. Kishin arritur në një pikë ku nuk kishin zgjidhje tjetër veçse ta klasifikonin”, thotë Smola.
