Komentet erdhën vetëm disa orë pasi Zelensky nënshkroi një ligj të diskutueshëm që i vendos agjencitë kryesore anti-korrupsion të vendit nën kontrollin e Prokurorit të Përgjithshëm.
Presidenti Volodymyr Zelensky tha se institucionet antikorrupsion të Ukrainës duhet të jenë të lira nga ndikimi rus, pas miratimit të një ligji të diskutueshëm që i vendos agjencitë kryesore antikorrupsion të vendit nën kontrollin e Prokurorit të Përgjithshëm.
“Infrastruktura antikorrupsion do të funksionojë, por pa ndikimin rus — gjithçka duhet të pastrohet. Dhe duhet të ketë më shumë drejtësi”, tha Zelensky në një video-adresim të publikuar gjatë natës.
Komentet erdhën vetëm disa orë pasi Zelensky nënshkroi Ligjin Nr. 12414 , të miratuar nga parlamenti më 22 korrik, i cili i heq Byrosë Kombëtare Kundër Korrupsionit (NABU) dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar Kundër Korrupsionit (SAPO) statusin e tyre të pavarur.
Sipas ligjit të ri, Prokurori i Përgjithshëm tani mund të hyjë në të gjitha dosjet e çështjeve të NABU-së, të udhëzojë detektivët dhe madje të mbyllë hetimet me kërkesë të mbrojtjes.
Projektligji kaloi me shpejtësi në leximin e dytë në Rada Verkhovna , i propozuar si ndryshime në ligje në dukje të palidhura, në një përpjekje të dukshme për të shmangur shqyrtimin e hollësishëm.
Nënshkrimi në orët e vona të natës erdhi pasi mijëra demonstrues u mblodhën për orë të tëra jashtë kompleksit presidencial në Kiev dhe qytete të tjera – përfshirë Lvivin, Odesën dhe Dnipronën – për të protestuar kundër ligjit të ri që shumë njerëz e kanë frikë se është një goditje e madhe ndaj përpjekjeve të vendit për të eliminuar korrupsionin në institucionet qeveritare.
Zelensky konfirmoi se ishte takuar me krerët e NABU-së dhe SAPO-s për këtë çështje, por nuk komentoi drejtpërdrejt mbi ligjin apo protestat që pasuan miratimin e tij.
Si udhëheqësit e NABU-së ashtu edhe të SAPO-s i kishin kërkuar presidentit të mos e nënshkruante legjislacionin. Partnerët ndërkombëtarë gjithashtu shprehën shqetësime. Bashkimi Evropian dhe vendet e G7-ës shprehën shqetësimin se ky veprim mund të minonte luftën e Ukrainës kundër korrupsionit dhe të pengonte përpjekjet e saj për anëtarësim në BE.
Në fjalimin e tij, Zelensky theksoi nevojën për të hetuar rastet e korrupsionit të gjata dhe për të siguruar llogaridhënie për zyrtarët që ikën nga Ukraina dhe tani “jetojnë në paqe jashtë vendit… pa pasoja ligjore”.
«Nuk ka asnjë shpjegim pse rusët ende mund të marrin informacionin që u nevojitet», tha ai. «Është e rëndësishme që nuk ka rusë. Është e rëndësishme që të ketë një ndëshkim të pashmangshëm dhe që shoqëria ta shohë vërtet këtë».
Të hënën, një ditë para miratimit të shpejtë të ligjit të diskutueshëm, Shërbimi i Sigurisë i Ukrainës (SBU) dhe Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm nisën një operacion të përbashkët për të çrrënjosur ndikimin e dyshuar rus brenda NABU-së. Hetuesit kontrolluan zyrat e agjencisë në atë që zyrtarët e përshkruan si një “masë sigurie”.
Në një deklaratë publike , NABU tha se u kryen të paktën 70 kontrolle, duke synuar 15 punonjës të saj.
Kritikët thonë se koha dhe fushëveprimi i ligjit të ri kërcënojnë të përmbysin vite të tëra progresi të bërë në ndërtimin e organeve të pavarura kundër korrupsionit, të lidhura me Perëndimin – një kusht kyç për mbështetjen e vazhdueshme ndërkombëtare.
Mijëra njerëz protestojnë në Kiev pavarësisht ndalimit të protestave
Të martën në mbrëmje, gazetarët e Kyiv Post në terren vunë re rreth 2,000 deri në 3,000 njerëz – kryesisht të rinj – duke u mbledhur pranë Teatrit Ivan Franko në qendër të Kievit, pranë kompleksit presidencial.
Protesta u zhvillua pavarësisht ligjit ushtarak, në fuqi që nga pushtimi i plotë i Rusisë në vitin 2022, i cili zyrtarisht ndalon demonstratat publike.
Demonstrata e madhe – e para e këtij lloji në Kievin e kohës së luftës – ka ngjallur kujtime të kohërave të tjera në të kaluarën e Ukrainës, kur protestuesit ndryshuan rrjedhën e së ardhmes së vendit.
«Ata po qajnë se nuk duan të kthehen në kohën e [ish-Presidentit Viktor] Janukoviç», tha gazetari i Kyiv Post, Sergii Kostezh. «Ata nuk duan të kthehen në kohën e qeverisjes pro-ruse në Ukrainë».
Por Zelensky thuhet se e nënshkroi projektligjin dhe e shndërroi në ligj menjëherë pasi u miratua nga ligjvënësit pasdite, shkroi ligjvënësi i opozitës Yaroslav Zheleznyak në kanalin e tij në Telegram .
«Atyre nuk u interesojnë protestat», shkroi ai.
