Njoftimi i Presidentit Emmanuel Macron se Franca do të bëhet anëtari i parë perëndimor i Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara që njeh një shtet palestinez në shtator ka shkaktuar trazira diplomatike nga Lindja e Mesme në Evropë dhe në Uashington.
Vendimi nuk erdhi nga hiçi. Kur Macron vizitoi qytetin egjiptian Al-Arish në kufirin me Gazën në prill, ai u habit nga kriza humanitare në rritje dhe me t’u kthyer në shtëpi e bëri të qartë se Parisi së shpejti do të vendoste për njohjen.
Duke punuar me Arabinë Saudite, Macron hartoi një plan që Franca dhe aleatët e G7, Britania dhe Kanadaja, të njihnin shtetësinë palestineze, duke i inkurajuar shtetet arabe të ndiqnin një qëndrim më të butë ndaj Izraelit përmes një konference të Kombeve të Bashkuara. Por, pavarësisht javësh bisedimesh, ai nuk arriti të bindte të tjerët.
Tre diplomatë thanë se Londra nuk donte të përballej me zemërimin e Shteteve të Bashkuara dhe Ottawa mbajti një qëndrim të ngjashëm, duke e lënë Macronin të vepronte i vetëm, raporton Reuters.
“U bë gjithnjë e më e qartë se mezi prisnim që partnerët të bashkoheshin”, tha diplomati francez, duke shtuar se Franca do të punonte për të përfshirë më shumë vende përpara një konference mbi zgjidhjen me dy shtete në shtator.
Brenda vendit, Macron është vënë nën presion në rritje për të vepruar mes zemërimit të përhapur për shkak të imazheve të tmerrshme që vijnë nga Gaza. Megjithëse duke pasur parasysh komunitetet më të mëdha myslimane dhe hebraike në Evropë dhe një peizazh politik të polarizuar, nuk kishte asnjë veprim të dukshëm që do t’i kënaqte të gjitha palët.
Izraeli dhe mbështetësi i tij i fortë, Shtetet e Bashkuara, e kritikuan ashpër veprimin francez, duke e quajtur atë një shpërblim për grupin palestinez Hamas, i cili sundonte Gazën.
Macron e diskutoi këtë gjerësisht paraprakisht me Trumpin dhe kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu. Trump tha të premten se vendimi francez “nuk ka peshë”, por shtoi se Macron është një “djalë i mirë”.
Zyrtarët francezë kishin shqyrtuar më parë një njoftim në një konferencë të qershorit në Kombet e Bashkuara, të bashkëorganizuar nga Franca dhe Arabia Saudite, për të hartuar një plan për një shtet të qëndrueshëm palestinez, duke siguruar njëkohësisht sigurinë e Izraelit.
Por konferenca u shty për shkak të presionit të fortë diplomatik të SHBA-së dhe pas sulmeve ajrore izraelite ndaj Iranit. Njoftimi i Macron të enjten lidhet me një version të riplanifikuar dhe të riorganizuar të konferencës së OKB-së, e cila tani është planifikuar të zhvillohet të hënën dhe të martën.
Ky takim do të jetë në nivel ministror, por Parisi ka vendosur të mbajë një aktivitet të dytë me krerët e shteteve dhe qeverive në margjinat e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në shtator, ku Macron do të njoftojë njohjen zyrtare.
Disa analistë thonë se Macron e ka përdorur “karotën” e njohjes për të detyruar Mahmoud Abbasin, presidentin e Autoritetit Palestinez, i cili është një rival i moderuar i Hamasit, dhe lojtarë të tjerë rajonalë.
“Macron po vepron si katalizator këtu për t’i bindur palestinezët të zbatojnë reformat e nevojshme, për t’i bindur arabët të dërgojnë forca stabilizuese dhe të çarmatosin Hamasin”, tha Rym Momtaz, kryeredaktor i blogut Strategic Europe, i cili drejton grupin kërkimor Carnegie Europe.
Të tjerë thonë se, ndërsa njohja ka vlerë simbolike, ende nuk do të ketë një shtet palestinez funksional kur të përfundojë lufta në Gaza.
“Njohja nga një fuqi e rëndë evropiane si Franca tregon një frustrim në rritje me politikat e paepura izraelite”, tha Amjad Iraqi, analist i lartë në Grupin Ndërkombëtar të Krizave. “Cili është qëllimi i njohjes së shtetit nëse ata bëjnë pak për ta parandaluar atë të shndërrohet në rrënoja?” pyeti ai.
Zyrtarët francezë i referohen muajve të lobimit intensiv izraelit për të bllokuar veprimin e Macron – dhe kritikave të ashpra të Netanyahut ndaj tij – si provë se kjo është shumë e rëndësishme për udhëheqësit izraelitë.
Burime të njohura me çështjen thonë se paralajmërimet e Izraelit ndaj Francës kanë filluar nga zvogëlimi i shkëmbimit të inteligjencës deri te ndërlikimi i iniciativave rajonale të Parisit – madje duke lënë të kuptohet një aneksim të mundshëm të pjesëve të Bregut Perëndimor.
Por zyrtarët francezë arritën në përfundimin se Netanyahu do të bënte çfarëdo që mendonte se ishte në interesin e tij më të mirë në Bregun Perëndimor gjithsesi, pavarësisht se çfarë do të bënte Franca në lidhje me njohjen.
Parlamenti izraelit votoi të mërkurën në favor të një deklarate jo-detyruese që i bën thirrje qeverisë të zbatojë ligjin izraelit në Bregun Perëndimor, gjë që shihet gjerësisht si një aneksim de facto i territorit. Kjo i shtoi urgjencës në Paris.
“Nëse ka një moment në histori për njohjen e një shteti palestinez, edhe nëse është vetëm simbolik, atëherë do të thoja se ai moment ndoshta ka ardhur”, tha një zyrtar i lartë francez.
