Tre gjigantë bardh e blu që qëndrojnë pranë kullës së kontrollit në aeroportin Leipzig/Halle nuk lejohen më të fluturojnë. Bëhet fjalë për aeroplanë mallrash Antonov AN-124 që i përkasin linjës ajrore ruse të mallrave Volga Dnepr dhe u është ndaluar ngritja dhe fluturimi për më shumë se tre vjet për shkak të sanksioneve të Bashkimit Evropian kundër Rusisë, raporton Deutsche Welle .
Megjithatë, këta zogj gjigantë nuk do të ishin në gjendje të fluturonin gjithsesi: motorët e tyre u hoqën gjatë punimeve të mirëmbajtjes, të cilat i sollën aeroplanët në Leipzig në shkurt 2022. Se ku ndodhen ata, ose nëse janë transportuar në Rusi, është e paqartë.
Dhe nuk janë të vetmit: sipas informacionit nga WDR, gjithsej shtatë avionë në të gjithë Gjermaninë i nënshtrohen një ndalimi fluturimi nga 28 shkurti 2022 në përputhje me Rregulloren e BE-së 833/2014. Për shembull, një Boeing 737 nga linja ajrore e mallrave Atran me seli në Moskë dhe një Bombardier Challenger 300 nga linja ajrore Utair janë në Aeroportin e Këlnit/Bonit. Një Boeing 747 nga kompania britanike e mallrave CargoLogicAir është në Portin e Frankfurtit/Hahn, i cili duhej të pezullonte operacionet në vitin 2022 për shkak të sanksioneve që lidhen me luftën në Ukrainë dhe falimentoi pak më vonë. CargoLogicAir ishte një degë e një kompanie me pronarë rusë. “Përdoruesi i autorizuar” i aseteve të kompanisë përfundoi në listën britanike të sanksioneve.
Mashtrim me pronën
Një Airbus A320 i marrë me qira nga linja ajrore ruse Aeroflot qëndroi i palëvizshëm në Aeroportin e Mynihut për më shumë se 800 ditë. Në qershor të vitit 2024, avioni më në fund u ngrit dhe bëri fluturimin e tij të parë për në Republikën Çeke. Pronarët kinezë morën në zotërim avionin dhe shlyen një faturë të papaguar prej më shumë se 460,000 eurosh.
Një zëdhënës i Ministrisë Gjermane të Transportit, e cila është përgjegjëse për zbatimin e sanksioneve të BE-së në lidhje me transportin ajror, tha kur u pyet se avionë të tjerë të vendosur në Gjermani ishin të njohur, por se “për shkak të procedurave hetimore në vazhdim në lidhje me marrëdhëniet e paqarta të pronësisë”, nuk mund të jepej informacion përfundimtar.
Pas pushtimit rus të Ukrainës në shkurt të vitit 2022 dhe paketave të sanksioneve të BE-së që rezultuan, në Gjermani u krijua një grup pune për zbatimin e sanksioneve. Ministritë kryesore ishin Ministria e Ekonomisë dhe Financave, me bashkëpunim nga agjenci të tilla si Zyra Federale e Policisë Kriminale (BKA) dhe shërbimi gjerman i inteligjencës BND.
Në janar 2023, detyrat e task forcës u transferuan më në fund në një drejtori të sapokrijuar brenda administratës doganore – Zyra Qendrore për Zbatimin e Sanksioneve (ZfS). Që atëherë, kjo zyrë ka qenë përgjegjëse për identifikimin dhe ngrirjen e aseteve të individëve dhe kompanive të sanksionuara në Gjermani. Kjo përfshin, përveç aseteve monetare në banka dhe pasuri të paluajtshme, automjete, anije dhe avionë.
Hetimet janë shpesh të vështira. Marrëdhëniet e vërteta të pronësisë shpesh fshihen nga një rrjet kompleks dhe ndërkufitar kompanish dhe ndërmjetësish.
Avioni privat i udhëheqësit të vdekur Wagner?
Ky është ndoshta rasti me aeroplanin që ka qenë i parkuar në Aeroportin Berlin-Brandenburg (BER) për vite me radhë: Në tetor 2020, një avion privat i bardhë Hawker 800XP mbërriti në Gjermani nga Shën Petersburgu – me sa duket për mirëmbajtje. Aeroplani nuk është nisur nga Gjermania që atëherë.
Avioni, i cili mund të mbajë deri në tetë pasagjerë dhe ka një rreze veprimi prej më shumë se 4,600 kilometrash, kishte rënë në vëmendjen e autoriteteve amerikane që para luftës së Rusisë në Ukrainë. Ata janë të bindur se avioni i përkiste kreut të ndjerë të grupit mercenar rus Wagner, Yevgeny Prigozhin.
Sipas amerikanëve, pronësia e avionit të dyshuar të Prigozhin, i cili fluturonte kryesisht midis Moskës, Shën Petersburgut, Soçit dhe Turqisë, shtrihet përmes një rrjeti kompanish fiktive. Në letër, avioni i përket një kompanie në San Marino, dhe gjurmë të mëtejshme pronësie çojnë në një kompani të Shën Petersburgut që ishte përgjegjëse për operimin dhe mirëmbajtjen e avionit të Grupit Wagner.
Siç raporton e përjavshmja “Zeit”, autoritetet amerikane dyshohet se i kanë kërkuar qeverisë gjermane të sekuestrojë avionin në fillim të vitit 2022. Megjithatë, midis autoriteteve gjermane pati mosmarrëveshje nëse kjo ishte ligjërisht e mundur. Në vend të sekuestrimit, fillimisht u iniciua një procedurë doganore për të kontrolluar nëse gjithçka ishte në rregull me punimet e mirëmbajtjes. Avionit iu ndalua përkohësisht të lëvizte.
“Parkimi” tarifohet vetëm në momentin e nisjes.
Pastaj Rusia pushtoi Ukrainën, pasuan paketa të shumta sanksionesh nga BE-ja dhe në gusht 2023, pasi grupi i tij mercenar u rebelua kundër Kremlinit, shefi i Wagner Prigozhin vdiq në një rrëzim avioni ende të pashpjegueshëm në Rusi.
Avioni në fjalë ka qenë i parkuar në Aeroportin e Berlinit për gati pesë vjet. Që në pranverën e vitit 2023, kostot e strehimit të avionit arritën në rreth 37,000 euro. “Në parim, kostot që ne ngarkojmë faturohen vetëm kur avioni dëshiron të largohet përsëri nga aeroporti”, tha në atë kohë një zëdhënëse e aeroportit. “Meqenëse avioni në fjalë është ende në territorin e aeroportit, ende nuk është lëshuar asnjë faturë”. Është e dyshimtë nëse kostot do të zgjidhen ndonjëherë.
Situata është e ndryshme në rastin e tre avionëve Antonov, të cilët kanë qenë klientë të rregullt në aeroportin Leipzig/Halle për vite me radhë. Zëdhënësi i aeroportit tha se tarifat për akomodimin e avionit paguhen nga pronarët, përkatësisht nga linja ajrore ruse. Ata padyshim duan t’i marrin përsëri një ditë.
