Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, deklaroi përsëri të hënën se kishte përfunduar “gjashtë luftëra”, ndërsa promovonte idenë e tij për një marrëveshje paqeje midis Ukrainës dhe Rusisë.
Ndërtimi i imazhit të paqebërësve
Në muajt e fundit, Trump është përpjekur ta portretizojë veten si një ndërmjetës global i paqes, ndërkohë që shtyn përpara kandidaturën e tij për Çmimin Nobel për Paqen. Megjithatë, kritikët i kujtojnë atij vendimin për të bombarduar Iranin, si dhe rolin e tij në krizat në Ukrainë dhe Rripin e Gazës.
Duke folur me gazetarët të hënën, Trump përsëriti disa herë se kishte “ndaluar gjashtë luftëra” dhe shtoi se Ukraina dhe Rusia mund të jenë rasti i tij i shtatë i talavit.
“Mendova se kjo mund të ishte më e lehta”, tha Trump. Në korrik, ai pretendoi se kishte përfunduar rreth një luftë në muaj gjatë mandatit të tij.
Cili është realiteti pas pretendimeve të Trump?
Trump mund të mburret me disa marrëveshje të përkohshme ose të pjesshme në gjashtë konflikte, nëse përfshihet edhe mandati i tij i parë.
Kur Axios i dërgoi Shtëpisë së Bardhë një listë konfliktesh që Trump dhe ndihmësit e tij po i referoheshin, për të konfirmuar se këto ishin pikërisht ato “gjashtë”, një zëdhënës e konfirmoi listën – dhe shtoi një tjetër.
Por dy nga këto konflikte datojnë që nga mandati i tij i parë, dhe në njërin prej tyre (mosmarrëveshja midis Etiopisë dhe Egjiptit) nuk u nënshkrua kurrë asnjë marrëveshje. Përveç kësaj, shumë konflikte nuk janë zgjidhur plotësisht, dhe luftërat në Ukrainë dhe Gaza vazhdojnë pavarësisht premtimeve të Trump për t’i dhënë fund atyre.
Megjithatë, në muajt e parë të mandatit të tij të dytë, Trump arriti disa përparime diplomatike.
Armenia dhe Azerbajxhani
Në gusht, udhëheqësit e Armenisë dhe Azerbajxhanit nënshkruan një marrëveshje paqeje në Shtëpinë e Bardhë. Të dy vendet kanë qenë në konflikt që nga fundi i viteve 1980 dhe hera e fundit që ata shkuan në luftë ishte në vitin 2023, kur Azerbajxhani pushtoi Nagorno-Karabakun.
Disa analistë dyshojnë se kjo marrëveshje do të sigurojë stabilitet afatgjatë, por Trump tha se të dy vendet tani do të “jenë miq për një kohë të gjatë”. Marrëveshja parashikon hapjen e një korridori të madh transporti midis territoreve dhe do të quhet “Rruga e Trump drejt Paqes dhe Prosperitetit Ndërkombëtar”.
Republika Demokratike e Kongos dhe Ruanda
Kongo dhe Ruanda nënshkruan një marrëveshje paqeje në Shtëpinë e Bardhë në qershor, të ndërmjetësuar nga Shtetet e Bashkuara. Konflikti i tyre shumëvjeçar ka zhvendosur miliona njerëz dhe ka shkaktuar një katastrofë humanitare.
“Që nga sot, dhuna dhe shkatërrimi marrin fund dhe i gjithë rajoni fillon një kapitull të ri shprese, mundësish, harmonie, prosperiteti dhe paqeje”, tha Trump gjatë nënshkrimit.
Por situata u ndërlikua shpejt pasi ushtria e RD Kongos dhe rebelët M23, të mbështetur nga Ruanda, akuzuan njëri-tjetrin për shkelje të marrëveshjes.
Izraeli dhe Irani
Në qershor, shpërtheu një luftë 12-ditore midis Izraelit dhe Iranit, gjatë së cilës Trump urdhëroi bombardimin e Iranit dhe më pas ndërmjetësoi një armëpushim.
Kritikët thonë se është e diskutueshme të pretendosh se ai arriti paqen sepse SHBA-të ishin pjesëmarrëse aktive në konflikt. Megjithatë, Shtëpia e Bardhë këmbëngul se sulmet penguan programin bërthamor të Iranit dhe ulën rrezikun e një lufte më të gjerë.
Megjithatë, Izraeli vazhdon të këmbëngulë se do ta sulmojë përsëri Iranin nëse Teherani rinovon programin e tij bërthamor. Trump thotë se dëshiron të rinegociojë marrëveshjen bërthamore, por deri më tani nuk ka përparim.
India dhe Pakistani
Pasi ushtria indiane kreu sulme ndaj objektivave në Pakistan në maj, pas një sulmi terrorist në pjesën indiane të Kashmirit, Trump njoftoi një “armëpushim të plotë dhe të menjëhershëm”.
Ai pretendoi se ushtroi presion mbi të dyja vendet përmes marrëdhënieve tregtare me SHBA-në për t’i detyruar ato të qetësoheshin. Por India, e cila refuzon çdo ndërmjetësim të jashtëm në mosmarrëveshjen e Kashmirit, ka mohuar vazhdimisht se Trump kishte ndonjë rol në armëpushim. Ndërkohë, marrëdhëniet midis Nju Delhit dhe Uashingtonit janë bërë më të ndërlikuara.
Kamboxhia dhe Tajlanda
Të dy vendet ranë dakord për një armëpushim pa kushte në korrik pas pesë ditësh përleshjesh kufitare që lanë dhjetëra të vdekur dhe mijëra të zhvendosur. Marrëveshja u nënshkrua në Malajzi pasi Trump kërcënoi se SHBA-të nuk do të bënin marrëveshje tregtare me asnjërin vend.
Armëpushimi u vu shpejt në provë, pasi të dyja palët akuzuan njëra-tjetrën për sulme të reja. Kina gjithashtu i bëri thirrje Phnom Penh dhe Bangkok që ta zgjidhnin mosmarrëveshjen në mënyrë paqësore.
Egjipti dhe Etiopia (mandati i parë)
Egjipti dhe Etiopia kanë negociuar për vite me radhë mbi Digën e Madhe të Rilindjes së Etiopisë në lumin Nil. Kajro ka frikë se ndërtimi do të kërcënojë furnizimin e saj me ujë.
Shtëpia e Bardhë pretendon se ndërmjetësimi i Trump duhet të llogaritet si zgjidhje e konfliktit, edhe pse nuk pati luftë dhe nuk u nënshkrua asnjë marrëveshje paqeje. Gjatë mandatit të tij të parë, SHBA-të u përpoqën të ndërmjetësonin, por negociatat dështuan dhe Trump pezulloi pjesërisht ndihmën për Etiopinë.
Etiopia akuzoi Trumpin për nxitje të luftës kur ai tha se Egjipti “përfundimisht do ta shkatërronte digën”. Negociatat mbi përdorimin e ujit janë ende në vazhdim dhe Egjipti akuzon Etiopinë se nuk ka vullnetin politik për të arritur një marrëveshje.
Serbia dhe Kosova (mandati i parë)
Kosova shpalli pavarësinë në vitin 2008, por Serbia ende nuk e njeh atë. Administrata Trump ndërmjetësoi në vitin 2020 të ashtuquajturën Marrëveshja e Uashingtonit, një marrëveshje ekonomike afatshkurtër midis Beogradit dhe Prishtinës.
Megjithatë, konflikti mbetet i pazgjidhur dhe NATO i ka paralajmëruar të dyja palët në muajt e fundit që të përshpejtojnë negociatat.
Sfida ukrainase
Trump vazhdon të këmbëngulë se mund të sjellë paqe midis Ukrainës dhe Rusisë, pavarësisht se lufta ka zgjatur 1,271 ditë dhe pasi takimi i tij i fundit me Vladimir Putin në Alaska përfundoi pa një marrëveshje armëpushimi.
Trump pritet të takohet përsëri me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky dhe aleatët evropianë në Shtëpinë e Bardhë të hënën. Zyrtarët amerikanë pranojnë se takimi nuk ka gjasa të rezultojë në një marrëveshje përfundimtare paqeje, ndërsa luftimet vazhdojnë në Ukrainë.
