SA njerëz kanë vdekur që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës? Kjo është një pyetje që është e pamundur t’i jepet një përgjigje e qartë. Rusia e ka publikuar numrin e të vdekurve vetëm një herë, pothuajse tre vjet më parë. Në shtator 2022, Ministria e Mbrojtjes tha se pak më pak se gjashtë mijë ushtarë kishin vdekur që nga fillimi i pushtimit.
Dmitry Peskov, zëdhënësi i Presidentit Putin, në shkurt të këtij viti refuzoi të komentonte mbi vlerësimet e pavarura për afërsisht 95,000 vdekje, duke thënë se “nuk e di nëse kjo është e saktë” dhe se të dhëna të tilla janë “kompetencë ekskluzive e Ministrisë së Mbrojtjes”.
Gjoba dhe dënime me burg për përhapjen e “dezinformimit”
Autoritetet ruse e konsiderojnë informacionin në lidhje me humbjet sekret shtetëror dhe nuk e zbulojnë atë publikisht, dhe që nga fillimi i pushtimit, kanë qenë në fuqi ligje të posaçme që kriminalizojnë “përhapjen e informacionit të rremë” në lidhje me ushtrinë. Çdo publikim i numrit të të vdekurve që ndryshon nga të dhënat zyrtare, të cilat gjithsesi nuk janë të disponueshme publikisht, trajtohet si përhapje “dezinformimi në lidhje me Forcat e Armatosura të Federatës Ruse”.
Janë të përcaktuara gjoba dhe dënime me burgim, deri në një maksimum prej 15 vjetësh. Ndoshta rasti më i famshëm i zbatimit të këtij ligji është ai i gazetares Maria Ponomarenko, e cila u dënua me gjashtë vjet burg në vitin 2023 për “përhapjen e informacionit të rremë” në lidhje me ushtrinë ruse.
Ajo publikoi informacione rreth viktimave civile dhe humbjeve ushtarake ruse, ndërsa shkruante për sulmin rus në teatrin në Mariupol. Në fillim të pranverës së këtij viti, asaj iu dhanë edhe 22 muaj burg shtesë për “sjellje në burg”.
Disa gazetarë dhe aktivistë vendas u dënuan me gjoba ose deri në pesë vjet burg për publikimin e numrit real të ushtarëve të vdekur nga rajonet e tyre duke përdorur informacione nga varrezat lokale, shkollat ose nekrologjitë e gazetave.
Ukrainasit publikojnë rregullisht vlerësime të humbjeve ruse
Shërbimi rus i BBC-së dhe portali i pavarur Mediazona po e përdorin këtë metodë. Ata thonë se kanë konfirmuar identitetin e 121,507 ushtarëve rusë të vrarë deri më 13 gusht 2025. Këto të dhëna bazohen në burime publike si nekrologji, postime në mediat sociale dhe raporte nga autoritetet lokale.
Ata vlerësojnë se numri i vërtetë i të vdekurve mund të jetë midis 185,000 dhe 260,700, duke përfshirë luftëtarët pro-rusë nga Donetsku dhe Luhansku. Pala ukrainase ka publikuar rregullisht vlerësime të humbjeve ruse që nga fillimi i pushtimit. Ata pretendojnë se humbjet totale ruse (duke përfshirë të vrarët, të plagosurit, të kapurit rob dhe të zhdukurit) arritën në një milion deri në gusht 2025.
Sipas vlerësimit të tyre, vdiqën midis 200,000 dhe 300,000 ushtarë rusë, duke marrë parasysh raportin e të vrarëve me të plagosurit (zakonisht përdoret një raport prej 1:3 ose 1:4).
Ukrainasit thonë se informacioni bazohet në inteligjencë, raporte të fushëbetejës, komunikime të përgjuara dhe analiza të pajisjeve të shkatërruara. Megjithatë, këto të dhëna shpesh konsiderohen të fryra nga analistët perëndimorë sepse janë pjesë e luftës propagandistike kundër agresorit.
Vetë Ukraina nuk publikon të dhëna zyrtare mbi numrin e ushtarëve të saj të vrarë gjatë luftës me Rusinë, zyrtarisht për arsye sigurie dhe për të shmangur dëmtimin e moralit të kombit ose dhënien e informacionit të dobishëm armikut.
Mediat e pavarura ruse japin vlerësimet e tyre
Mediat e pavarura ruse Meduza dhe Important Stories (të dyja të ndaluara në Rusi, që veprojnë nga jashtë vendit) ofrojnë së bashku vlerësime të numrit të ushtarëve rusë të vrarë në luftën në Ukrainë bazuar në metoda kërkimore, duke përfshirë analizën e burimeve publike, të dhënat demografike dhe modelet statistikore.
Në një studim të përbashkët të botuar në shkurt, në përvjetorin e tretë të fillimit të pushtimit, ata vlerësuan se midis 160,000 dhe 165,000 ushtarë, oficerë, ushtarë me kontratë rusë, të mobilizuar dhe luftëtarë të tjerë kishin vdekur që nga fillimi i agresionit.
Vlerësimi i tyre bazohet në një krahasim të listave të vdekjeve të konfirmuara, të përpiluara nga vullnetarë në vetë Rusinë, dhe të dhënave nga Regjistri Shtetëror Rus i Trashëgimisë, së bashku me një analizë të vdekshmërisë së tepërt mashkullore.
Sondazhi nuk përfshin luftëtarët e huaj që luftuan në anën ruse ose ushtarët e plagosur. Ata vunë në dukje veçanërisht numrin e lartë të humbjeve midis burrave të rinj në Rusi, gjë që mbështetet nga të dhënat mbi zvogëlimin e popullsisë mashkullore midis moshës 20 dhe 40 vjeç të marra nga zyra e statistikave.
Çfarë thotë Perëndimi?
Vendet perëndimore dhe mediat perëndimore kanë vlerësime të ndryshme, por të larta, për numrin e ushtarëve rusë të vrarë në luftën në Ukrainë, bazuar në të dhënat e inteligjencës.
Ministria Britanike e Mbrojtjes vlerësoi në qershor 2025 se pothuajse një milion ushtarë rusë ishin vrarë ose plagosur që nga fillimi i pushtimit. Nga këta, besohet se rreth 250,000 janë vrarë, ndërsa humbjet totale (përfshirë të plagosurit) i kalojnë 950,000.
Britanikët theksojnë se humbjet ruse janë më të mëdhatë që nga Lufta e Dytë Botërore, pesë herë më të mëdha se humbjet totale në të gjitha luftërat ruse dhe sovjetike nga viti 1945 deri në vitin 2022. Sipas një raporti të deklasifikuar të shërbimit të inteligjencës amerikane nga dhjetori 2023, Rusia kishte deri atëherë 315,000 ushtarë të vdekur dhe të plagosur, të paaftë përgjithmonë për të luftuar.
Që atëherë nuk ka pasur publikim zyrtar të dokumenteve, por gazeta The New York Times, duke cituar burime të inteligjencës amerikane në mars 2025, raportoi se mbi 700,000 ushtarë rusë ishin vrarë ose plagosur, me një vlerësim prej 200,000 deri në 250,000 të vdekur.
Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) dhe The Guardian, duke cituar inteligjencën amerikane dhe perëndimore, vlerësuan në qershor të këtij viti se Rusia kishte arritur në një milion viktima ushtarake, me rreth 250,000 të vdekur.
Këto vlerësime bazohen në imazhe satelitore, komunikime të përgjuara dhe raporte nga terreni. Shumica e mediave perëndimore vlerësojnë se numri i ushtarëve rusë të vrarë në ofensivë është dy deri në tre herë më i lartë se numri i ushtarëve ukrainas të vrarë.
Analisti ushtarak: Çmim i pabesueshëm për suksese të kufizuara
Stuart Crawford, një analist ushtarak, i tha BBC-së se numri i të vdekurve ishte i madh, por edhe logjik për këtë lloj lufte pushtuese.
“Një milion viktima duket një çmim i pabesueshëm për sukseset e kufizuara të ushtrisë së Putinit në Ukrainë që nga shkurti i vitit 2022. Por ndoshta ne po e shohim atë çmim përmes syve të Perëndimit. Për ne, kryeqyteti i luftës është në makineri dhe municione; për rusët, janë njerëzit, siç ka qenë gjithmonë gjatë gjithë historisë.”
Michael Kofman, një ekspert i ushtrisë ruse, shkruan në një analizë për Foreign Affairs: “Humbjet ruse në Ukrainë pasqyrojnë realitetin brutal të një lufte rraskapitëse. Këto shifra, ndonëse të mëdha, nuk tregojnë shenja se do ta ndalin strategjinë e Rusisë, e cila mbështetet në mobilizimin masiv dhe sakrifikimin e fuqisë punëtore për përfitime minimale taktike.”
Gazeta New York Times vlerëson se Rusia ka rreth 400,000 trupa në terren në Ukrainë në çdo kohë të caktuar. Kjo shifër përfshin ushtarë të rregullt, rezervistë të mobilizuar, ushtarë me kontratë dhe luftëtarë nga milicitë pro-ruse. Edhe me të gjitha viktimat dhe Krimenë, e cila u aneksua në vitin 2014, ushtria ruse arriti të pushtojë më pak se 20 përqind të territorit ukrainas në tre vjet e gjysmë.
