GEOFFREY HINTON, fitues i Çmimeve Nobel dhe Touring për punën e tij në të mësuarit automatik, i cili shpesh quhet “babai i inteligjencës artificiale” në qarqet shkencore dhe teknologjike, i tha së fundmi Financial Times se të rinjtë nuk duhet të jenë optimistë për zhvillimin e inteligjencës artificiale.
Hinton rrallë flet për kontributet pozitive që mund të priten nga inteligjenca artificiale sot pa paralajmëruar njëkohësisht për rreziqet e saj.
Emri i tij hyri në histori falë zbulimeve në vitet 1980 që mundësuan zhvillimin e rrjeteve të thella nervore të sotme. Por në dy vitet e fundit, ai është bërë pesimisti më i famshëm kur bëhet fjalë për të ardhmen e inteligjencës artificiale.
Ai nuk është i vetmi në këtë. Shumë njerëz të tjerë të përfshirë në zhvillimin e IA-së, siç është bashkëthemeluesi i Institutit të Kërkimeve të Inteligjencës Makineri, Eliezer Yudkowski, pronari i xAI, Elon Musk dhe fizikani nga MIT, themeluesi i Institutit të Ardhmërisë së Jetës, Max Tegmark, mendojnë ngjashëm.
Një pakicë do të pasurohet dhe shumica do të varfërohet
Në një intervistë të kohëve të fundit me Financial Times, Hinton paralajmëroi se bota po hyn në një fazë në të cilën inteligjenca artificiale do të “krijojë fitime dhe pasuri të jashtëzakonshme për një pakicë, ndërsa shumica do të varfërohet gjithnjë e më shumë”.
“Ajo që do të ndodhë në të vërtetë është se njerëzit e pasur do ta përdorin gjithnjë e më shumë inteligjencën artificiale për të zëvendësuar punëtorët. Kjo do të krijojë papunësi masive dhe rritje të madhe të fitimit. Do t’i bëjë disa njerëz shumë më të pasur dhe shumicën e njerëzve më të varfër. Nuk është faji i inteligjencës artificiale, është faji i sistemit kapitalist”, shpjegon Hinton.
Inteligjenca artificiale si një kërcënim për vendet e punës
Parashikimet e Hinton bien ndesh me idetë që disa drejtorë ekzekutivë të kompanive të mëdha të teknologjisë pëlqejnë të krijojnë, siç janë drejtori ekzekutiv i OpenAI, Sam Altman, bashkëthemeluesi dhe drejtori ekzekutiv i DeepMind të Google, Demis Hassabis, ose drejtori ekzekutiv i Alphabet të Google, Sundar Pichai, të cilët nxjerrin në pah parashikimet kryesisht optimiste se inteligjenca artificiale do të bëhet një mjet për të ndihmuar në zgjidhjen e urisë, sëmundjeve dhe ndryshimeve klimatike.
Hinton argumenton se ndikimi i parë i zhvillimit të inteligjencës artificiale do të jetë një goditje drastike për tregun e punës. Inteligjenca artificiale tashmë mund të automatizojë kategori të tëra vendesh pune, nga ato administrative deri te ato krijuese, dhe me përparimin e modeleve në pesë deri në njëzet vitet e ardhshme, ky proces do të përshpejtohet.
“Nuk ka shumë dyshim në komunitetin e teknologjisë se këto gjëra do të bëhen më të zgjuara”, thotë Hinton, duke pyetur se çfarë do të ndodhë nëse inteligjenca artificiale bëhet shumë më e zgjuar se njerëzit.
“Nëse asistenti është shumë më i zgjuar se ti, si do ta ruash pushtetin? I vetmi shembull që dimë për një qenie me më pak inteligjencë që kontrollon një qenie më inteligjente është shembulli i një foshnje dhe një nëne. Nëse foshnjat nuk do të mund t’i kontrollonin nënat e tyre, ato do të vdisnin.”
Hinton arrin në përfundimin nga kjo se e vetmja shans për njerëzimin është të “projektojë inteligjencën artificiale që të jetë si një nënë për ne, sepse një nënë kujdeset për jetën e një fëmije”.
Të ardhurat bazë universale dhe dinjiteti njerëzor
Kur u pyet nëse ky skenar mund të zbutet nga një të ardhur bazë universale, një zgjidhje e propozuar nga disa liderë të teknologjisë, Hinton përgjigjet se kjo nuk është e mjaftueshme.
“Të ardhurat bazë universale nuk do ta zgjidhin problemin e dinjitetit njerëzor, sepse njerëzit nxjerrin vlerë nga puna e tyre”, shpjegoi ai. Me fjalë të tjera, nuk mjafton thjesht të kompensohet humbja e vendeve të punës me para: puna u jep njerëzve kuptim dhe një rol shoqëror.
Mesazh për të rinjtë: Nuk ka arsye për optimizëm
Ndoshta pjesa më pesimiste e intervistës është ajo që lidhet me brezin e ri.
Kur e pyetën se si të rinjtë mund të qëndrojnë pozitivë në një botë që përballet me kërcënimin e inteligjencës artificiale, ai u përgjigj me vendosmëri: “Jam i tunduar të pyes pse do të qëndronin pozitivë? Ndoshta do të bënin më shumë nëse nuk do të ishin kaq pozitivë… Imagjinoni nëse do të mund të shihnit një pushtim nga alienët përmes një teleskopi që do të vinte pas dhjetë vjetësh – a do të pyesnit veten atëherë se si të qëndroni pozitivë? Jo, do të pyesnit veten se si do ta përballojmë këtë. Nëse të qëndrosh pozitiv do të thotë të pretendosh se nuk do të ndodhë, atëherë njerëzit nuk duhet të qëndrojnë pozitivë”, tha ai.
Inteligjenca Artificiale dhe gara globale
Në intervistë, Hinton, ndër të tjera, kritikon administratën amerikane për mungesën e vullnetit për të rregulluar seriozisht inteligjencën artificiale, pasi përparësia e saj kryesore është të qëndrojë përpara Kinës në garën për të zhvilluar inteligjencën artificiale.
Përkundrazi, ai pohon se pasi bisedoi me politikanë kinezë në Shangai, krijoi përshtypjen se Kina e merr seriozisht kërcënimin.
“Shumë politikanë atje janë inxhinierë. Ata e kuptojnë në një mënyrë që avokatët dhe tregtarët nuk e kuptojnë”, shtoi ai.
Kur u pyet nëse Kinës mund t’i besohet mbrojtja e interesave të njerëzimit, ai u përgjigj: “Kjo është një çështje dytësore. Mbijetesa e njerëzimit është më e rëndësishme sesa të na bëjë të ndihemi mirë. A mund t’i besosh Amerikës? A mund t’i besosh Mark Zuckerbergut?”
Pesimizëm me përvojë
Hinton është i vetëdijshëm se mosha e tij i vendos shqetësimet e tij në një kontekst tjetër.
“Jam 77 vjeç dhe fundi po vjen së shpejti gjithsesi,” tha ai.
Por ai shprehu shqetësim për brezat e rinj, duke vënë në dukje se njerëzimi ndodhet në një udhëkryq historik:
“Jemi në një moment historik ku po ndodh diçka e pabesueshme, dhe mund të jetë tepër e mirë ose tepër e keqe. Mund të spekulojmë, por gjërat nuk do të qëndrojnë ashtu siç janë tani.”
Jo të gjithë pajtohen me Hintonin.
Është e rëndësishme të theksohet, siç e theksuam në hyrje, se shumë ekspertë në fushën e inteligjencës artificiale nuk e ndajnë pesimizmin e Hintonit.
Për shembull, kolegu i tij i hershëm dhe fituesi i Çmimit Turing, Yann LeCun, tani shkencëtari kryesor i inteligjencës artificiale në Meta, beson se modelet e mëdha gjuhësore si ChatGPT janë ende larg inteligjencës së vërtetë dhe se pretendimet e Hinton për kërcënime të menjëhershme ekzistenciale janë ekzagjerime.
Kritikët theksojnë gjithashtu se vlerësimet e tij për humbjen e vendeve të punës nuk marrin parasysh modelet historike në të cilat teknologjitë e reja fillimisht zhvendosën njerëzit në vende të caktuara pune, dhe më pas hapën sektorë tërësisht të rinj profesionalë.
Disa kritikë e akuzojnë atë se me deklaratat e tij jep argumente për rregullim të tepërt dhe se në fakt favorizon kompanitë e mëdha të teknologjisë që mund t’i shtypin konkurrentët më të vegjël përmes rregullimit më të rreptë.
