Moldavët do të votojnë këtë javë në zgjedhjet e tensionuara parlamentare, të cilat presidenti i tyre i ka quajtur “më të rëndësishmet” në historinë e vendit të vogël, ndërsa ai luhatet midis fqinjit të tij të fuqishëm, Rusisë, dhe Perëndimit.
E vendosur midis Ukrainës – që aktualisht po lufton kundër pushtimit rus – dhe anëtares së Bashkimit Evropian, Rumanisë, Moldavia ka qenë prej kohësh e ndarë rreth lidhjeve më të ngushta me Brukselin ose ruajtjes së marrëdhënieve të epokës sovjetike me Moskën.
Shumica e sondazheve deri më tani tregojnë se partia pro-BE e presidentes Maia Sandu, në pushtet që nga viti 2021, kryeson në votimin e 28 shtatorit, por ajo akuzon Kremlinin se ka shpenzuar qindra miliona euro në “para të pista” për të ndërhyrë në fushatë.
Analistët paralajmërojnë se gara është larg të qenit e sigurt.
Ka frustrime në rritje midis popullsisë prej 2.4 milionë banorësh për shkak të vështirësive ekonomike dhe premtimeve të paplotësuara për reforma në një nga vendet më të varfra në Evropë, si dhe skepticizëm ndaj përpjekjes së Sandusë për të fituar anëtarësimin në BE, të cilën ajo e nisi pas pushtimit të Ukrainës nga Moska në vitin 2022.
Ajo shtoi se preferonte “miqësinë me Rusinë”.
Një humbje për Partinë e Veprimit dhe Solidaritetit (PAS) në pushtet të Sandusë mund të krijojë pengesa në përpjekjet drejt integrimit në BE.
“Loja do të luhet deri në momentin e fundit”, tha analisti Valeriu Pasha nga organizata kërkimore WatchDog.md, me seli në kryeqytetin Kishinau.
– ‘Korrupsioni i votuesve’ –
Përpara votimit, udhëheqësit e PAS u kërkuan votuesve të kapërcenin “ankesat dhe dyshimet” e tyre për të shmangur rrezikun që të rinjtë të bëhen “mish për top në luftërat e përgjakshme dhe kriminale të (Presidentit rus Vladimir) Putin”.
Sandu ka paralajmëruar gjithashtu se një qeveri miqësore me Moskën do të përdoret si “një platformë nisjeje për sulme hibride ndaj Bashkimit Evropian”.
Opozita, e udhëhequr nga blloku Patriotik pro-rus, argumenton se ndërprerja e lidhjeve me Rusinë ka ngadalësuar ekonominë e vendit.
“Katër vitet e fundit nuk mund të quhen normale”, tha kryebashkiaku i Kishinaut, Ion Ceban, nga blloku opozitar Alternativa, duke shtuar se “frika, urrejtja dhe përçarja” po dominonin.
Në prag të votimit, prokurorët kanë kryer kërkime, ndonjëherë të përditshme, në lidhje me atë që ata e quajnë “korrupsion të votuesve dhe financim të paligjshëm të partive politike”.
Ata kanë publikuar foto me sasi të konsiderueshme dollarësh dhe eurosh të konfiskuara, si dhe regjistrime audio që thonë se janë të njerëzve që diskutojnë për paratë e marra nga Moska.
Ndërkohë, një bllok pro-rus i kontrolluar nga oligarku i arratisur Ilan Shor, i dënuar për mashtrim, është ndaluar të marrë pjesë në zgjedhje.
Shor u ka premtuar 3,000 dollarë moldavëve që dalin në rrugë kundër partisë në pushtet, të cilën ai e ka akuzuar për “terrorizëm politik”.
Dhjetëra njerëz kanë protestuar pothuajse çdo ditë para një burgu në Kishinau duke kërkuar lirimin e atyre që i konsiderojnë “të burgosur politikë”, përfshirë një guvernator pro-rus të burgosur për financim të paligjshëm të partisë së Shorit.
– Rreziku i paqëndrueshmërisë –
Pjesëmarrja në votime do të jetë vendimtare — veçanërisht në diasporën e madhe dhe të fuqishme, e cila tenton të votojë për PAS-in, dhe në rajonin separatist të Transnistrisë, i cili anon pro-rus, thonë analistët.
Nëse PAS del fitues, por nuk arrin të marrë shumicën, mund të duhet të hyjë në një koalicion qeverisës me një parti e cila mund të përfundojë si “kali i Trojës”, duke sabotuar integrimin evropian nga brenda qeverisë, thonë ekspertët.
Analisti Pasha paralajmëroi se çdo paqëndrueshmëri politike pas votimit do të ishte gjithashtu “mjaft e përshtatshme për interesat ruse”.
Por për shumë moldavë në kryeqytet, mundësia e ofruar nga lidhjet e forta me Evropën Perëndimore është një thirrje.
«Dua një të ardhme më të mirë, të përfundoj studimet jashtë vendit dhe të kthehem në një Moldavi që më pëlqen», tha Livia Melnoc, 21 vjeç, për AFP në Kishinau.
