Moldavët shkuan sot në kutitë e votimit në zgjedhjet parlamentare që mund të përcaktojnë nëse vendi do të vazhdojë rrugën e tij drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian apo do të kthehet nga Rusia. Votimi vjen mes paralajmërimeve të rënda rreth përpjekjeve të Moskës për të destabilizuar procesin.
Sipas Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, 51.9 përqind e votuesve kishin hedhur votat e tyre deri në orën 18:00 të mbylljes së qendrave të votimit sipas orës GMT, ndërsa diaspora mund të votojë deri në orën 21:00 sipas orës lokale. Rezultatet e para jozyrtare priten gjatë natës, ndërsa rezultatet përfundimtare priten nesër në mëngjes, pasi organi mbikëqyrës dhe vëzhguesit të paraqesin gjetjet e tyre.
PAS pro-evropian në krye
Partia pro-evropiane e Veprimit dhe Solidaritetit (PAS) në pushtet, e cila ka 61 nga 101 vendet në parlament që nga viti 2021, aktualisht kryeson me 42 përqind të votave kundrejt 30 përqind për opozitën pro-ruse, sipas të dhënave të Reuters, pasi u numëruan gati gjysma e fletëvotimeve. Partia po lufton për të ruajtur shumicën e saj parlamentare dhe për të vazhduar qasjen e saj drejt BE-së deri në vitin 2030.
Nëse PAS humbet shumicën, do të duhet të kërkojë një partner koalicioni, gjë që mund ta ndërlikojë integrimin evropian. Analistët paralajmërojnë se vështirësitë ekonomike, kostot e larta të jetesës dhe varfëria në rritje kanë dobësuar popullaritetin e partisë në pushtet, ndërsa Blloku Zgjedhor Patriotik (BEP) pro-rus dhe Alternativa po kërkojnë të tërheqin votues të pakënaqur.
Akuzat për ndërhyrje ruse
Zyrtarët qeveritarë paralajmëruan për përpjekje për të prishur votimin, duke përfshirë sulme kibernetike ndaj infrastrukturës zgjedhore dhe kërcënime me bomba të rreme gjatë gjithë ditës në qendrat e votimit në Moldavi dhe jashtë vendit.
“Rusia po bën çdo përpjekje për të përmbysur këto zgjedhje”, tha këshilltari i sigurisë kombëtare Stanislav Secrieru për Politico, duke përmendur një investim “të paparë” në blerjen e votave, dezinformimin e gjeneruar nga inteligjenca artificiale të përforcuar nga rrjetet e trollëve dhe përgatitjet për protesta në rrugë.
Kërcënime me bomba u raportuan edhe jashtë vendit të dielën, përfshirë evakuimin e ambasadës moldave në Bruksel. Policia ka paralajmëruar për grupe që planifikojnë trazira në Kishinev sonte dhe nesër, kur Blloku Patriotik pro-rus ka njoftuar një protestë.
Roli kryesor i diasporës
Moldavia ka rreth 2.4 milionë banorë dhe më shumë se një milion emigrantë, kryesisht në vendet e BE-së.
Vitin e kaluar, referendumi për anëtarësim në BE kaloi me një diferencë të ngushtë votash dhe Presidentja Maia Sandu siguroi një mandat të dytë pavarësisht akuzave për ndërhyrje ruse. Analistët theksojnë se zërat e diasporës janë thelbësorë edhe këtë herë, por paralajmërojnë për sulme hibride që përpiqen t’i dekurajojnë ata. Janë identifikuar më shumë se 900 llogari që përhapin dezinformata në lidhje me Rusinë.
Dorina Baltag, një studiuese në Institutin për Diplomaci dhe Çështje Ndërkombëtare, thotë se diaspora është bërë “baza e votuesve më vazhdimisht pro-evropianë” gjatë dekadës së fundit, dhe mobilizimi i saj shpesh e ndryshon ekuilibrin në gara të ngushta.
“Shansi i fundit për Rusinë”
Rezultatet e para po vijnë nga qytetet dhe fshatrat më të vogla, ndërsa fletët e votimit nga qytetet më të mëdha dhe jashtë vendit do të numërohen më vonë. Eurodeputeti rumun Siegfried Mureşan thotë se ky është një moment vendimtar: “Ky është shansi i fundit për Rusinë për të ndikuar në rrugën e Moldavisë drejt integrimit në BE. Rusia e di këtë. Kjo është një nga arsyet pse ata janë kaq shumë të investuar atje.”
Rezultati i zgjedhjeve, të cilat shihen si një pikë kthese për të ardhmen e Moldavisë, do të mbetet i pasigurt derisa të mbërrijnë votat nga diaspora – një zonë zgjedhore që mund të jetë përsëri vendimtare për drejtimin e vendit midis Brukselit dhe Moskës.
