Trump e quajti atë një “ditë historike”, duke e bërë të qartë se nëse Hamasi e refuzon marrëveshjen, Izraeli “ka mbështetjen time të plotë” për ta “shkatërruar atë”. Netanyahu, nga ana e tij, theksoi se plani siguron që Gaza nuk do të përbëjë më kurrë një kërcënim për vendin e tij.
Një ditë që u paraqit si “historike” për rrjedhën e luftës në Gaza u zhvillua në Shtëpinë e Bardhë , me njoftimin e planit amerikan te paqes që aspiron t’i japë fund armiqësive dhe të hapë rrugën për një realitet të ri në rajon.
Presidenti i SHBA-së, Trump , dhe kryeministri izraelit, Netanyahu njoftuan së bashku pranimin e planit, i cili u prezantua si hapi më thelbësor drejt përfundimit të luftës dyvjeçare me Hamasin.
Plani parashikon ndërprerjen e menjëhershme të armiqësive dhe lirimin e të gjithë pengjeve (dhe dorëzimin e trupave), brenda 72 orëve nga pranimi publik nga të dyja palët, demilitarizimin gradual të Gazës , ndërkohë që i sjell Uashingtonin, Izraelin, Katarin dhe një numër shtetesh arabe në të njëjtën tryezë bisedimesh .
Izraeli do të vazhdojë më pas me lirimin e 250 palestinezëve të dënuar me burgim të përjetshëm dhe 1,700 të burgosurve nga Gaza të cilët u arrestuan pas 7 tetorit 2023.
Trump e quajti ditën ” historike për paqen ” dhe shtoi se nëse Hamasi nuk e pranon propozimin, Izraeli do të ketë mbështetjen e plotë të Shteteve të Bashkuara për të vazhduar operacionet e tij.
Një zyrtar i Hamasit – menjëherë pas deklaratave të Trump dhe Netanyahu – deklaroi se organizata ende nuk e ka marrë në formë të shkruar planin e paqes për Gazën të paraqitur nga presidenti amerikan.
Netanyahu, duke folur përkrah presidentit amerikan, tha: “Unë mbështes planin tuaj për t’i dhënë fund luftës në Gaza. Ai arrin qëllimet tona të luftës: kthimin e pengjeve, çmilitarizimin e Hamasit, përfundimin e politikës së tij të dominimit dhe sigurimin që Gaza të mos përbëjë më kurrë një kërcënim për Izraelin.”
Megjithatë, ai paralajmëroi se nëse Hamasi e refuzon planin, “Izraeli do ta përfundojë punën vetë”.
Propozimi i SHBA-së përfshin, ndër të tjera, krijimin e një administrate të përkohshme teknokratike palestineze , nën mbikëqyrjen e një organi të ri ndërkombëtar, ” Këshillit të Paqes “, të cilin do ta kryesojë vetë Trump.
Gjithashtu është planifikuar vendosja e një force stabilizimi ndërkombëtar dhe përgatitja e një plani për rindërtimin ekonomik me një zonë të veçantë zhvillimi .
“Më vjen keq” për Katarin
Me rëndësi të veçantë ishte biseda telefonike trepalëshe që Trump organizoi midis Netanyahut dhe Kryeministrit të Katarit, Mohammed bin Abdulrahman al-Thani .
Netanyahu shprehu “keqardhje të thellë” për vdekjen e një ushtari katarian në një sulm izraelit në Doha në fillim të këtij muaji dhe siguroi se Izraeli nuk do ta përsëriste shkeljen e sovranitetit të Katarit. Al Thani e pranoi kërkimfaljen, duke deklaruar se vendi i tij ishte gati të vazhdonte të kontribuonte në sigurinë rajonale.
Njoftimi mori mbështetje të menjëhershme nga një numër shtetesh arabe. Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Jordania, Egjipti, Turqia, Indonezia dhe Pakistani shprehën qëllimin e tyre për të mbështetur zbatimin e marrëveshjes.
Kryeministri pakistanez Shahbaz Sharif foli për “një kusht të domosdoshëm për stabilitetin politik dhe zhvillimin ekonomik në rajon”.
Paqartësitë e planit
Pavarësisht optimizmit në Uashington, pikat kritike mbeten të hapura. Plani nuk ofron një orar të qartë për tërheqjen përfundimtare të forcave izraelite , duke i lejuar Izraelit të mbajë një ” korridor sigurie ” brenda Gazës për një kohë të pacaktuar.
Roli i Autoritetit Palestinez mbetet i paqartë, pasi është i lidhur me një “axhendë reformash” të ardhshme.
Përgjigja përfundimtare i përket Hamasit , të cilin Trump e përshkroi si “të vetmin që ka mbetur për të rënë dakord”.
Netanyahu, nga ana e tij, tha se plani është “në përputhje me parimet e Izraelit për t’i dhënë fund luftës” dhe përsëriti se vendi i tij nuk do ta pranojë kurrë ekzistencën e një shteti palestinez – pa një transformim rrënjësor të Autoritetit Palestinez.
Megjithatë, plani e lë të hapur mundësinë e shtetësisë në të ardhmen , duke e lidhur atë me reformat e Autoritetit Palestinez .
Ky aspekt është një çështje kyçe për palestinezët dhe për vendet arabe që janë thirrur të mbështesin marrëveshjen.
Roli i Blair-it
Plani i Trump, në të cilin ish-kryeministri britanik Tony Blair luajti një rol të rëndësishëm , përfshin shkatërrimin e të gjitha armëve sulmuese të Hamasit, amnisti për anëtarët e tij që pranojnë bashkëjetesën paqësore, si dhe një dalje të sigurt për çdo drejtues që dëshiron të largohet nga Gaza.
Teksti origjinal kishte 21 pika , por kërkesa e Izraelit për një kërkim falje ndaj Katarit tani konsiderohet e përmbushur.
Në margjina, Presidenti egjiptian Abdel Fattah al-Sisi dhe udhëheqësi i Emirateve të Bashkuara Arabe Mohammed bin Zayed u takuan në Kajro dhe shprehën mbështetjen e tyre për iniciativën Trump, duke folur për nevojën për paqe të përhershme dhe gjithëpërfshirëse.
Megjithatë, siç raportuan burime diplomatike, ata po presin të shohin vendimet përfundimtare të Izraelit dhe Hamasit përpara se të marrin një qëndrim të detajuar.
Opozita izraelite mbështet planin
Figura kryesore në opozitën izraelite kanë shprehur mbështetje për planin e paqes të Trump për t’i dhënë fund luftës gati dyvjeçare në Gaza.
Benny Gantz , kreu i partisë Blu dhe Bardhë, shkroi në një postim në X se propozimi i presidentit amerikan është një mundësi për të liruar pengjet e mbajtura në Gaza dhe për të siguruar sigurinë e Izraelit.
Gantz iu bashkua qeverisë së Netanyahut pas sulmit të Hamasit në tetor 2023, por më pas u tërhoq. Partia e tij ka tetë vende në Knesset.
Një qëndrim të ngjashëm shprehu edhe G. Lapid , kreu i partisë “Yesh Atid”, e cila ka 24 vende në parlamentin izraelit, i cili gjithashtu mbështeti propozimin e Trump përmes një postimi në X.
