Partia pro-evropiane e Veprimit dhe Solidaritetit (PAS) në pushtet në Moldavi, e udhëhequr nga presidentja Maia Sandu, ruajti shumicën parlamentare në zgjedhjet e djeshme. Me më shumë se 98 përqind të fletëvotimeve të numëruara, PAS fitoi 49.6 përqind të votave. Blloku Patriotik pro-rus i ish-Presidentit Igor Dodon fitoi 24.5 përqind, sipas faqes së internetit të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve.
Dodoni është kreu i Partisë Socialiste të Moldavisë (PSRM) dhe kreu i aleancës zgjedhore të Bllokut të Patriotëve. Logoja e aleancës përshkruan një yll të bardhë e të kuq me një zemër brenda, me simbolin sovjetik të drapërit dhe çekanit “të ngulitur” brenda tij. Dodoni e përshkruan veten si një krah të djathtë, të përkushtuar ndaj “vlerave tradicionale” dhe i pëlqen t’i përfundojë videot e tij me përshëndetjen ortodokse të krishterë “Zoti na ndihmoftë!”.
Zgjedhjet parlamentare në vendin e varfër dhe agrar të vendosur midis Rumanisë, anëtare e BE-së, dhe Ukrainës, shihen si vendimtare. Moldavia, një vend me rreth 2.4 milionë banorë, ka qenë kandidate për anëtarësim në BE që nga viti 2022.
Rusia akuzohet për blerje votash, dezinformim dhe sulme kibernetike
Presidentja pro-perëndimore Sandu shpreson që shumica e forcave pro-evropiane do të vazhdojnë reformat e nevojshme për t’u bashkuar me BE-në. Krahasuar me zgjedhjet e katër viteve më parë, PAS ka pësuar disa humbje.
Më parë, ajo akuzoi Rusinë për ndërhyrje masive në fushatën zgjedhore . Autoritetet moldave folën për blerjen e votave nga Rusia, dezinformimin në mediat sociale dhe sulmet kibernetike.
Forcat pro-ruse të bllokut Alternativ (8.1 përqind) dhe Partia Jonë e biznesmenit Renat Usatii (6.2 përqind) siguruan gjithashtu vende në parlamentin me 101 anëtarë, i cili zgjidhet për një mandat katërvjeçar.
Papritur, Partia Demokraci në Vend (PPDA), e themeluar fillimisht për të promovuar bashkimin me Rumaninë, kaloi gjithashtu pragun prej pesë përqind, duke fituar 5.7 përqind të votave.
Zërat e diasporës priten
Rezultati i votimit varet kryesisht nga pjesëmarrja e diasporës. Qindra mijëra moldavë jetojnë në BE dhe tradicionalisht kanë ndikim të rëndësishëm mbi atë se kush qeveris atdheun e tyre. Moska ka akuzuar gjithashtu udhëheqjen në kryeqytetin Kishinev për manipulim, duke pretenduar se partitë dhe forcat ruse u përjashtuan nga zgjedhjet.
Në ditën e zgjedhjeve, pati ankesa se qytetarët nga rajoni separatist i Transnistrisë nuk ishin në gjendje të shkonin në Moldavi për të votuar për shkak të mbylljes së një ure pas një kërcënimi të dyshuar për bombë. Tradicionalisht, njerëzit nga Transnistria me pasaporta moldave kanë gjithashtu një ndikim në rezultatin e zgjedhjeve.
Moldavia është e ndarë midis kursit të saj pro-evropian dhe lidhjeve të saj historike me Rusinë. Rezultatet paraprake përfundimtare të votimit priten të hënën.
Poshtërime për Rusinë
Ekonomikisht, Kremlini nuk ka nevojë për Republikën e vogël, kryesisht agrare të Moldavisë me 2.4 milionë banorë. Por mentaliteti imperialist i Rusisë çoi në luftën e parë pas-sovjetike që u zhvillua atje, në pranverën e vitit 1992. Rreth 1,500 ushtarë rusë dhe një arsenal i madh armësh janë aktualisht të stacionuar në Transnistri, e cila ishte skena e luftimeve të mëdha në atë kohë dhe është ende një rajon separatist sot.
Që nga viti 2022, vlera strategjike e Republikës së Moldavisë është rritur sepse, duke pushtuar këtë vend të vogël që është praktikisht i pambrojtshëm ushtarakisht, Moska mund të zhvillojë një luftë në dy fronte kundër Ukrainës. Poshtërimet që pësoi atje nuk duhen nënvlerësuar kur bëhet fjalë për qëndrimin e Rusisë ndaj Moldavisë së vogël – për shembull, kur një grua, e pakorruptueshmja dhe modeste Maia Sandu, arriti ta çlironte vendin e saj nga përqafimi rus dhe ta udhëhiqte atë në një rrugë drejt Evropës.
Në këtë kontekst, nuk është për t’u habitur që Rusia bëri gjithçka që mundi për t’i “kthyer” zgjedhjet në favorin e saj. Një nga mjetet që ajo përdori ishte blerja e votave duke paguar para përmes një aplikacioni. Deri në 300,000 votues janë regjistruar tashmë për këtë vitin e kaluar. Në atë kohë, qeveria foli për një “sulm hibrid të paparë” ndaj Republikës së Moldavisë.
Blerja e votave
Blerja e votave u koordinua nga një rrjet i udhëhequr nga biznesmeni moldavo-izraelit Ilan Sor, drejtuesit e të cilit ndodhen në agjencitë e inteligjencës ruse dhe së fundmi në Kremlin. Sor është organizatori kryesor i të ashtuquajturës “vjedhje miliarda dollarësh” nga viti 2012 deri në vitin 2014, dhe ai u dënua përfundimisht për këtë në Republikën e Moldavisë. Ai iku në vitin 2019, së pari në Izrael dhe më vonë në Rusi. Disa parti që ai themeloi posaçërisht për zgjedhjet e ardhshme u ndaluan.
Për muaj të tërë, policia moldave i ka paralajmëruar qytetarët për pasojat e mundshme të blerjes së votave. Me sa duket, kjo nuk ka qenë shumë e suksesshme.
Një përmbytje lajmesh të rreme
Një metodë tjetër ishte përmbytja e rrjeteve sociale, veçanërisht TikTok, me mijëra video që përhapnin lajme të rreme. Përveç narrativave tipike pro-ruse, shumë video aktualisht pretendojnë gjithashtu se “regjimi” i Maia Sandu është mishërimi i korrupsionit dhe se PAS në pushtet po shtyn qindra mijëra njerëz në varfëri.
Megjithatë, ishin Sandu dhe PAS, të cilën ajo e themeloi, që udhëhoqën luftën vendimtare kundër korrupsionit për herë të parë që kur Republika e Moldavisë fitoi pavarësinë. Lufta e Rusisë kundër Ukrainës e ka shtyrë Moldavinë në një krizë të rëndë ekonomike, kryesisht për shkak të rritjes drastike të çmimeve të energjisë dhe pezullimit të furnizimeve me gaz rus nga fillimi i vitit 2025.
Ish-presidenti Igor Dodon, i dyshuar vetë për korrupsion në disa raste, nuk është aspak i impresionuar nga këto fakte. Sa i përket ngjyrës së verdhë të partisë PAS, slogani kryesor i fushatës së saj është: “Murtaja e verdhë duhet të zhduket!”
