Zgjedhjet parlamentare në Republikën Çeke të premten dhe të shtunën mund ta lënë Ukrainën pa një aleat të rëndësishëm dhe t’i nxjerrin çekët nga rrjedha kryesore evropiane, duke i çuar në rrugën pro-ruse të ndjekur tashmë nga Hungaria dhe Sllovakia.
Miliarderi Andrej Babiš pritet të bëhet udhëheqësi më i fundit populist në Evropën Qendrore që do të rikthehet në politikë, me sondazhet që tregojnë se ai do të mposhtë koalicionin pro-perëndimor që e mundi atë katër vjet më parë.
Nëse fiton, ai do t’i bashkohet Viktor Orbanit të Hungarisë dhe Robert Ficos së Sllovakisë, vendet e të cilëve refuzojnë të dërgojnë ndihmë ushtarake në Ukrainë, vazhdojnë të importojnë naftë ruse dhe kundërshtojnë sanksionet kundër Rusisë, shkruan Associated Press .
Ai është anëtar i organizatës “Patriotët për Evropën”.
Ndërsa Rusia po ndërmerr një pushtim të plotë të Ukrainës, kryeministri çek Petr Fiala dhe koalicioni i tij i tre partive konservatore të quajtur “Së Bashku” e kanë bërë kërcënimin nga Moska qendrën e fushatës së tyre. “Votoni për liri! Votoni për siguri”, u thanë ata votuesve.
Opozita e udhëhequr nga Babis e ka fajësuar Fialën për të gjitha problemet e viteve të fundit, nga kriza energjitike deri te inflacioni në rritje, dhe është zotuar të heqë dorë nga reforma e tij e pensioneve dhe ndihma për Ukrainën. “Pas zgjedhjeve të 3-4 tetorit, ndoshta do të kemi një qeveri krejtësisht të ndryshme”, tha presidenti çek Petr Pavel në Universitetin e Harvardit në shtator.
Babiš ka bashkuar forcat me mikun e tij Orbán për të krijuar një grup të ri në Parlamentin Europian, “Patriotët për Europën”, i cili bashkon partitë e krahut të djathtë. Ai më parë ishte anëtar i grupit liberal Renew. “Patriotët për Europën” i bashkon retorika anti-migrante, një qëndrim kritik ndaj politikave klimatike të BE-së dhe një theks mbi sovranitetin kombëtar.
Babiš ka hedhur poshtë pretendimet se ai ndan një afinitet të veçantë për Rusinë me Patriotët. Megjithatë, ai planifikon të braktisë iniciativën çeke që arriti të sigurojë rreth 3.5 milionë predha artilerie shumë të nevojshme për Ukrainën në tregjet jashtë BE-së.
Nuk mbështet tarifat e Trumpit
Në mandatin e tij të parë si kryeministër, Babiš vlerësoi Presidentin e SHBA-së Donald Trump, me të cilin u krahasua përpara vizitës së tij në Shtëpinë e Bardhë në vitin 2019, na kujton Associated Press.
Ai e quajti rizgjedhjen e Trump vitin e kaluar një “rikthim sensacional”, duke thënë se besonte që Trump do t’i jepte fund luftës së Rusisë kundër Ukrainës. Por Babiš, një biznesmen, ka hedhur poshtë tarifat që Trump i sheh si një zgjidhje për problemet ekonomike të Amerikës.
Një seri skandalesh
Opinionet rreth Babišit janë të ndara. Një çerek milioni njerëz dolën në rrugë në vitin 2019, në protestat më të mëdha që nga Revolucioni i Kadifenjtë antikomunist i vitit 1989, duke kërkuar dorëheqjen e Babišit për konflikte interesi mbi subvencionet e BE-së.
Ai u trondit gjithashtu nga një skandal i ri që e lidhi atë, së bashku me qindra njerëz të tjerë të pasur, me llogari jashtë vendit në dokumente të njohura si “Dokumentet e Pandorës”.
Ai humbi zgjedhjet parlamentare të vitit 2021 dhe dy vjet më vonë u mund nga Petr Pavel, një gjeneral në pension, në zgjedhjet për postin kryesisht ceremonial të presidentit.
Babiš lindi në Sllovaki dhe vitin e kaluar ai zgjidhi një mosmarrëveshje me Ministrinë e Brendshme Sllovake, e cila konfirmoi se ai nuk bashkëpunoi me vetëdije me policinë sekrete gjatë epokës komuniste në atë që atëherë ishte Çekosllovakia.
Ai ende përballet me akuza për mashtrim në rastin e subvencioneve të BE-së, dhe parlamenti i ri do të duhet t’i heqë imunitetin në mënyrë që gjykata të mund të vendosë.
Ata do të duhet të krijojnë një koalicion me dikë.
Sondazhet parashikojnë se Babiš do të arrijë një fitore dërrmuese me rreth 30 përqind të votave, por jo të mjaftueshme për të qeverisur i vetëm. Ai do të ketë nevojë për një ose dy partnerë koalicioni, sipas Associated Press.
Midis tyre janë koalicioni i ekstremit të majtë Dosta, i përbërë nga katër grupe periferike të udhëhequra nga ish-komunistë, dhe një koalicion tjetër katërpartiak i udhëhequr nga partia e ekstremit të djathtë Liri dhe Demokraci e Drejtpërdrejtë, forca kryesore anti-migrante që dëshiron të dëbojë shumicën e 380,000 refugjatëve ukrainas nga vendi.
Këto dy koalicione nuk e konsiderojnë Rusinë një kërcënim, përsërisin propagandën e saj dhe nuk e shohin të ardhmen e Republikës Çeke në BE dhe NATO.
Babiš nuk dëshiron të largohet nga BE-ja dhe NATO-ja
Babiš, konglomerati i të cilit prej rreth 200 kompanish merr subvencione nga BE-ja, nuk dëshiron të largohet nga BE-ja dhe NATO-ja. Por ai mund të lidhet me dy grupe periferike për të vënë median publike nën kontrollin e qeverisë dhe për të hedhur poshtë Paktin e Gjelbër të BE-së dhe paktin e migracionit.
Sipas analistëve, të dy koalicionet mbështeteshin nga një rrjet prej gati 300 llogarish të rreme në TikTok. Ata gjithashtu përdorën video të gjeneruara nga inteligjenca artificiale për të përhapur propagandë pro-ruse, raportoi Qendra e Kërkimit të Riskut në Internet.
Llogaritë në fjalë po marrin midis 5 dhe 9 milionë shikime në javë, më shumë se të gjitha profilet e udhëheqësve të partive kryesore politike së bashku. Autoritetet po e hetojnë rastin.
