Shtetet e Bashkuara e kanë ndihmuar Ukrainën për muaj të tërë për të kryer sulme ndaj objekteve energjetike ruse, zbuloi Financial Times, duke cituar disa zyrtarë amerikanë dhe ukrainas. Sipas deklaratave të tyre, ky është një operacion i koordinuar që synon dobësimin e ekonomisë ruse dhe detyrimin e Vladimir Putinit për të negociuar.
Shërbimet amerikane të inteligjencës ndajnë të dhëna të sakta me Kievin që mundësojnë sulme në pikat kyçe të energjisë thellë brenda Rusisë – duke përfshirë rafineritë e naftës qindra kilometra larg fushës së betejës.
Kjo mbështetje, e cila deri më tani ishte e panjohur për publikun, u intensifikua gjatë verës dhe u bë thelbësore për kryerjen e sulmeve që administrata e mëparshme e Bidenit i kishte dekurajuar më parë.
Grushtet e shtetit në Ukrainë çuan në një rritje të çmimeve të karburantit në Rusi, gjë që e detyroi Moskën të kufizojë eksportet e naftës dhe të rrisë importet e karburantit nga jashtë.
Trump ndryshon kursin ndaj Moskës
Ndryshimi në qasjen e SHBA-së erdhi pas një bisede telefonike midis Presidentit Donald Trump dhe udhëheqësit ukrainas Volodymyr Zelensky në korrik. Dy burime të njohura me bisedën pohojnë se Trump më pas e pyeti Zelenskyn nëse Ukraina mund të niste një sulm kundër Moskës nëse Uashingtoni autorizonte përdorimin e armëve me rreze të gjatë veprimi.
Sipas të njëjtave burime, Trump në atë rast sinjalizoi mbështetjen e tij për një strategji me anë të së cilës “rusët do ta ndienin dhimbjen” dhe kështu do të detyroheshin të negocionin. Shtëpia e Bardhë më pas u përpoq ta zbutte mesazhin, duke thënë se presidenti “vetëm po bënte një pyetje, jo po nxiste vrasje të mëtejshme”.
Megjithatë, burime nga strukturat amerikane dhe ukrainase konfirmojnë se SHBA-të që atëherë e kanë rritur ndjeshëm mbështetjen operacionale për Kievin. Ndihma e inteligjencës amerikane përfshin planifikimin e rrugëve, lartësive të fluturimit dhe intervaleve kohore, në mënyrë që sulmet me dronë ukrainasë të mund të anashkalojnë rrjetin rus të mbrojtjes ajrore.
Tre bashkëbisedues të Financial Times pohojnë se Uashingtoni është i përfshirë në të gjitha fazat e planifikimit, dhe zyrtarët amerikanë pranojnë se Ukraina zgjedh objektivat, ndërsa SHBA-të japin informacion mbi dobësitë e objekteve. Megjithatë, disa pjesëmarrës në operacion deklarojnë se Uashingtoni ndonjëherë përcaktonte vetë objektivat prioritare, duke përdorur dronët ukrainas si një “instrument për të dobësuar ekonominë ruse”.
Nga kufizimi në mbështetje të plotë
Administrata Trump më parë ka qenë e rezervuar në lidhje me veprimet që mund të çojnë në përshkallëzim të drejtpërdrejtë me Moskën. Megjithatë, zhgënjimi i tij me Putinin, veçanërisht pas samitit të pasuksesshëm në Alaska, sipas burimeve, kontribuoi në një ndryshim kursi dhe një përfshirje më të thellë amerikane.
Kjo fazë e re mbështetjeje është në kontrast të fortë me muajt e mëparshëm të mandatit të dytë të Trump, kur ai ndaloi përkohësisht ndarjen e informacionit të inteligjencës dhe ndihmën ushtarake për të ushtruar presion mbi Kievin që të fillonte bisedimet e paqes.
Shtëpia e Bardhë tani pretendon se “lufta nuk do të kishte filluar kurrë” nëse Trump do të ishte në pushtet në vitin 2022, dhe se ai po “përpiqet ta ndalojë atë”. Por burimet e inteligjencës dhe mbrojtjes refuzuan të komentojnë mbi detajet e rolit të SHBA-së në sulmet ukrainase.
Në muajt e fundit, Ukraina ka kryer një seri sulmesh thellë brenda Rusisë, duke përdorur dronë dhe raketa vendase. Presidenti Zelenskiy tha të mërkurën se Ukraina “punon me shërbimet e inteligjencës amerikane kryesisht për të mbrojtur vendin”, por nuk komentoi mbi kontributin e tyre në operacionet ofensive.
Sipas tij, sukseset në “sulmet e thella” janë rezultat i përmirësimeve teknologjike dhe rritjes së prodhimit vendas të mjeteve ajrore pa pilot.
“Dronët, sistemet tona raketore dhe raketat po bëhen më të mira dhe më të shumta”, tha Zelenski.
Operacionet kryhen kryesisht nga Shërbimi i Sigurisë i Ukrainës (SBU) dhe Forcat e Armatosura, veçanërisht njësitë për sistemet pa pilot. SBU njoftoi javën e kaluar se njësia e saj elitare “Alfa” goditi rafinerinë e naftës Bashneft-UNPZ në Ufa, 1,400 kilometra larg kufirit ukrainas.
Është një nga objektet më të mëdha ruse që furnizon ushtrinë me karburant dhe lubrifikantë. Ishte sulmi i tretë ndaj objekteve energjetike në republikën ruse të Bashkortostanit vetëm brenda një muaji.
Në një deklaratë për Financial Times, SBU tha se “sulmet me rreze të gjatë veprimi synojnë shkatërrimin e potencialit ushtarak të armikut, përfshirë aftësitë e tij ekonomike”, dhe se Kievi do të vazhdojë të zgjerojë fushëveprimin e operacioneve brenda Rusisë.
Humbjet ruse dhe mungesa e karburantit
Sipas grupit kërkimor Energy Aspects, të paktën 16 nga 38 rafineritë e Rusisë u goditën në sulme, disa prej të cilave disa herë, duke ndërprerë kapacitetin ditor të përpunimit të më shumë se një milion fuçive. Videot në rrjetet sociale ruse, autenticiteti i të cilave është konfirmuar nga Financial Times dhe analistë të pavarur, tregojnë komplekse të shumta nafte dhe gazi në flakë.
Zelensky tha se Moska tani ishte e detyruar të importonte benzinë ”veçanërisht nga Bjellorusia dhe Kina” dhe ishte e detyruar të kufizonte eksportet. Presidenti ukrainas vlerëson se Rusia humbi deri në 20 përqind të kapacitetit të saj të prodhimit të karburantit për shkak të këtyre sulmeve.
Trump ende nuk ka marrë një vendim për dërgimin eventual të raketave Tomahawk në Ukrainë, duke theksuar se dëshiron të “kuptojë më në detaje se si do të përdoren ato”. Zelensky konfirmoi se ky opsion po shqyrtohet, duke shtuar se “mund të forcojë Ukrainën dhe t’i bëjë rusët të kthjellët”.
Pjesëmarrja e inteligjencës amerikane, sipas burimeve, u bë shumë më konkrete pas komunikimit Trump-Zelensky në korrik. Ky bashkëpunim i lejoi Ukrainës të hartëzonte më mirë sistemet ruse të mbrojtjes ajrore dhe të planifikonte rrugë të sakta sulmi.
Ritmi i sulmeve ukrainase ndaj kapaciteteve ruse të naftës dhe gazit u rrit ndjeshëm gjatë gushtit dhe shtatorit, dhe pasojat janë tashmë të dukshme: një rënie në prodhimin rus, rritje e çmimeve të karburantit dhe rritje e presionit mbi Putinin për të kërkuar një rrugëdalje nga lufta.
