Në një dokument të gjatë që denonconte reagimin e Beogradit një vit pas tragjedisë së Novi Sadit, Parlamenti Europian përsëriti një nga kushtet për pranimin e Serbisë në BE – sanksionet ndaj Rusisë.
Parlamenti Evropian lëshoi një mocion të përbashkët të martën duke adresuar shtypjen e protestave nga Beogradi pas tragjedisë së Novi Sadit gati një vit më parë, ndërsa përsëriti kushtet e BE-së për ofertën e anëtarësimit të Serbisë.
Më 1 nëntor 2024, një tendë betoni në stacionin kryesor hekurudhor të Novi Sadit në Serbi u shemb dhe vrau 16 persona, duke shkaktuar protesta masive dhe masa të mëvonshme shtypëse në vend që kanë zgjatur prej muajsh.
Në deklaratën e tij , Parlamenti Evropian ka ngritur kritika mbi aspekte të shumta të reagimit të Beogradit dhe ka vënë në dukje praninë e asaj që e quajti “raste të izoluara” të “retorikës pro-ruse dhe shoviniste”.
Gjithashtu kritikoi rolin e Presidentit serb Aleksandar Vuçiç në paraqitjen e protestave si një revolucion me ngjyra sipas narrativave të Kremlinit.
“Presidenti Vuçiç, i cili sipas Kushtetutës serbe nuk ka autoritet formal mbi policimin, i ka cilësuar protestat si ‘revolucione me ngjyra’ të organizuara dhe të financuara nga shërbime sekrete të huaja të shteteve perëndimore dhe e ka transmetuar këtë nëpërmjet mediave pro-qeveritare; ndërsa Shërbimi i Inteligjencës së Jashtme i Rusisë (SVR) e ka mbështetur këtë narrativë dhe ka akuzuar BE-në për kryerjen e ‘aktiviteteve subversive’ për të nxitur protestat”, thuhet në deklaratë.
Më pas, ai nxjerr në pah një listë kërkesash të bëra ndaj Beogradit gjatë vizitës së Presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen në Serbi më 15 tetor – njëra prej të cilave përfshin përsëritjen e kërkesave të anëtarësimit të Serbisë.
“Përsërit se negociatat e pranimit në BE me Serbinë duhet të përparojnë vetëm në bazë të përparimit të matshëm dhe të qëndrueshëm në grupin themelor, veçanërisht në sundimin e ligjit, luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, pavarësinë gjyqësore, lirinë e medias, reformën e administratës publike, harmonizimin e plotë me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë (CFSP) të BE-së dhe sanksionet kundër Rusisë”, thuhet në dokument.
Çështja mbi Kosovën, një shtet de facto i pavarur brenda Serbisë i mbështetur nga shumica e vendeve perëndimore, mbetet gjithashtu një problem.
Diplomatikisht, Serbia është përpjekur gjithashtu të paraqitet si një palë neutrale në luftën e Rusisë në Ukrainë duke mbajtur lidhje si me Kievin ashtu edhe me Moskën, megjithëse lidhjet e saj të vazhdueshme me Moskën e kanë bezdisur në dukje BE-në.
Në dhjetor 2024, Vuçiç bisedoi me Presidentin Volodymyr Zelensky, me të cilin të dy përshëndetën “ rrugën e tyre të përbashkët drejt BE-së ”.
Megjithatë, Vuçiç ishte gjithashtu ndër të paktët krerët e shteteve që vizituan paradën e Ditës së Fitores në Luftën e Dytë Botërore në Moskë në maj, me lidhjet historike midis Rusisë dhe Serbisë që kanë qenë një narrativë mbizotëruese në shoqëritë e të dy vendeve.
Në tetor, SHBA- të vendosën sanksione edhe ndaj kompanisë serbe Naftna Industrija Srbije (NIS), një firmë nafte në pronësi shumicë të gjigantëve rusë të energjisë Gazprom dhe Gazprom Neft, me paralajmërim dypartiak nga Senati i SHBA-së që i kërkon Vuçiçit të zgjedhë midis Evropës dhe Rusisë për të ecur përpara.
