Nga Vladimir Muçaj

Një filxhan kafe. Një çast nervozizmi. Dy të rinj të vdekur. Një vend i tërë që rrotullohet rreth lajmit, si për të shfryrë neverinë e radhës ndaj vetvetes.
Flori Paluçi dhe Daniel Pepa – dy emra që nesër do harrohen, por që sot janë fotografia më e kthjellët e një Shqipërie që e ka humbur arsyen. Njëri, me një të kaluar kriminale në Itali, tjetri, një djalë i zakonshëm që mori armën për të bërë drejtësinë e momentit. Midis tyre – një ekspres i fikur dhe një shoqëri që zien, gati të shpërthejë për çdo kafe të munguar.

Po, jemi bërë kombi që vret për kafe. Për parkim. Për fjalë. Për “më pa shtrembër”. Dhe pastaj qajmë para kamerave duke thënë “ishte djalë i mirë, nuk e di çfarë i ndodhi”.
Na ndodh sepse jemi lodhur nga gjithçka: nga shteti që nuk është, nga drejtësia që nuk funksionon, nga politika që na trajton si tifozë të marrë, nga varfëria që e kemi kthyer në justifikim moral. Dhe kur gjithçka shuhet në errësirë, njeriu i zakonshëm del në rrugë me armë. Jo për t’u mbrojtur, por për t’u ndjerë dikushi.

Flori Paluçi nuk u bë kriminel atë mëngjes. Ai ishte produkt i një sistemi që i lë “të fortët” të enden të lirë, që nuk pyet kush ka bërë çfarë në Itali apo gjetkë. Ai u kthye në Shqipëri si shumë të tjerë — me bindjen se këtu, mëkati është vetëm çështje kohe dhe njohjeje.
Ndërsa Danieli, ai djalë 21-vjeçar që mori armën për të “larë nderin” e shokut, është viktima e dytë e një kulture ku burrëria matet me fishekë, jo me fjalë.

Shqipëria nuk është më vendi ku grindeshim për ide. Është bërë vendi ku vritemi për pretekste. Dhe shteti? Ai rrudh supet, si gjithmonë, dhe shpall “grupet e hetimit”. Pastaj kthehet në rutinën e vet të përgjumur, derisa ndodh tragjedia tjetër.
Në këtë vend, ku për çdo problem ka një “komision” dhe për çdo viktimë një status në Facebook, askush nuk pyet më pse po na mbaron arsyeja. Sepse nuk është më çështje krimi, por simptomë kombëtare.

Kjo nuk është historia e një ekspresi të fikur. Është historia e një shoqërie të fikur.
Një kombi që e pi kafen me vrer, që flet për drejtësi me grushta dhe për moral me mllef.
Një vendi ku ligji është më i dobët se nervi, dhe ku çdo njeri i armatosur ndjehet si shtet më vete.

Në fund, mbetet një kafe e derdhur, dy jetë të humbura dhe një pyetje që askush s’e guxon ta bëjë me zë të lartë: Sa të tjerë do të vrasim, përpara se të kuptojmë se problemi nuk është ekspresi, por ne!…