Mesazhe në një shishe të shkruara nga dy ushtarë australianë vetëm disa ditë pasi u nisën për në fushat e betejës së Francës gjatë Luftës së Parë Botërore janë gjetur në brigjet e Australisë më shumë se një shekull më vonë .
Familja Brown e gjeti shishen prej qelqi Schweppes në valët që përplasen në Wharton Beach, në shtetin e Australisë Perëndimore, më 9 tetor, tha Deb Brown të martën.
Burri i saj, Peter, dhe vajza e saj, Felicity, e bënë zbulimin gjatë një prej misioneve të rregullta të familjes me kuadro për të pastruar plazhin nga mbeturinat.
“Ne i pastrojmë shumë plazhet tona, kështu që nuk do të linim kurrë pa një shishe. Kështu që kjo shishe e vogël ishte aty duke pritur që dikush ta merrte”, tha Deb Brown.
Brenda xhamit të trashë e transparent ndodheshin letra të gëzueshme të shkruara me laps nga ushtarët Malcolm Neville, 27 vjeç, dhe William Harley, 37 vjeç, të datuara më 15 gusht 1916.
Anija luftarake HMAT A70 Ballarat ishte nisur nga kryeqyteti i shtetit të Australisë Jugore, Adelaide, më 12 gusht të atij viti, për udhëtimin e gjatë drejt anës tjetër të botës, ku ushtarët e saj do të përforconin Batalionin e 48-të të Këmbësorisë Australiane në Frontin Perëndimor në Evropë.
Neville u vra në betejë një vit më vonë. Harley u plagos dy herë, por i mbijetoi luftës, duke vdekur në Adelaide në vitin 1934 nga kanceri, i cili, sipas familjes së tij, ishte shkaktuar nga gazi gjerman në llogore.
Neville i kërkoi kujtdo që e gjeti shishen t’ia dorëzonte letrën nënës së tij, Robertina Neville, në Wilkawatte, tani një qytet fantazmë në Australinë Jugore. Harley, nëna e së cilës kishte vdekur në vitin 1916, sugjeroi që kushdo që e gjeti shishen ta mbante shënimin e vet.
Harley shkroi: “Kushdo që e gjen, qoftë mirë siç jemi ne tani.” Është e mundur që përmbajtja e shishes sapo të jetë konsumuar nga dy ushtarët në kombinim me ndonjë pije alkoolike…
Neville i shkroi nënës së tij se po kalonte “shumë mirë, ushqimi është shumë i mirë deri më tani, me përjashtim të një vakti që e hodhëm në det”.
Deb Brown dyshon se shishja nuk ka udhëtuar larg. Ka të ngjarë që të ketë kaluar më shumë se një shekull në bregdet, e varrosur në duna. Erozioni i gjerë i dunave i shkaktuar nga valët e mëdha përgjatë Wharton Beach në muajt e fundit ka të ngjarë ta ketë zhdukur atë.
Letra ishte e lagur, por shkrimi mbeti i lexueshëm. Falë kësaj, Deb Brown arriti të njoftonte të afërmit e të dy ushtarëve për gjetjen.
Shishja “është në gjendje të shkëlqyer. Nuk ka asnjë luspë mbi të. Besoj se nëse do të kishte qenë në det ose do të kishte qenë e ekspozuar për kaq gjatë, letra do të ishte shpërbërë nga dielli. Ne nuk do të ishim në gjendje ta lexonim”, tha ai.
Shok dhe emocion
Mbesa e Harley-t, Ann Turner, tha se familja e saj ishte “absolutisht e tronditur” nga zbulimi.
“Thjesht nuk mund ta besojmë. Ndihemi vërtet si një mrekulli dhe ndiejmë sikur gjyshi ynë na ka dorëzuar nga varri”, tha Turner për transmetuesin shtetëror australian ABC.
Stërnipi i Neville, Herbie Neville, tha se familja e tij u ribashkua nga zbulimi “i pabesueshëm”. “Duket sikur ai ishte shumë i lumtur që shkoi në luftë. Është shumë e trishtueshme ajo që ndodhi. Është shumë e trishtueshme që ai humbi jetën”, tha Herbie Neville.
