Departamenti i Thesarit i SHBA-së shtrëngon kontrollin mbi të ardhurat ruse duke nënshkruar një marrëveshje të madhe asetesh disa orë para se kryeministri hungarez të mbërrijë duke kërkuar një përjashtim për Budapestin.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, tha të enjten në mbrëmje se eksportet e naftës ruse kanë rënë “ndjeshëm”, duke lavdëruar suksesin e regjimit të tij të sanksioneve vetëm disa orë para vizitës së kryeministrit hungarez Viktor Orbán në Shtëpinë e Bardhë, një vizitë me rreziqe të larta.
I pyetur nga gazetarët për një përditësim mbi sanksionet, Trump u përgjigj: “Epo, mund të them se eksportet nga Rusia kanë rënë shumë.”
Ai përsëriti thirrjet e tij për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, duke shtuar, “kaq shumë njerëz po vriten. Shumë ushtarë rusë po vriten”.
Ai më pas theksoi, “Pra, po, eksportet ruse kanë rënë ndjeshëm.”
Komentet e Presidentit të SHBA-së erdhën gjatë një darke me udhëheqësit e Azisë Qendrore, ku ai i kërkoi përsëri Moskës të “bëhet e zgjuar” dhe t’i japë fund luftimeve në Ukrainë.
Çështja kryesore është se komentet e Trump u bënë vetëm një ditë para se Orbán – një nga udhëheqësit më miqësorë me Kremlinin në Evropë – të mbërrinte në Uashington duke kërkuar një përjashtim nga sanksionet gjithëpërfshirëse të naftës të SHBA-së që kanë filluar të ndikojnë.
Lista e dëshirave të Orbán-it
Qeveria e Orbán-it, thellësisht e varur nga nafta ruse, pritet të bëjë presion mbi Trump-in për një përjashtim që i lejon Hungarisë të vazhdojë të blejë naftë ruse pavarësisht kufizimeve të reja.
Udhëheqësi hungarez i ka quajtur sanksionet një “gabim”, duke argumentuar se ndërprerja e menjëhershme e furnizimeve ruse do të shkaktonte një tronditje energjetike në vend.
“Hungaria është shumë e varur nga nafta dhe gazi rus”, tha Orbán muajin e kaluar. “Pa to, çmimet e energjisë do të rriten ndjeshëm, duke shkaktuar mungesa në furnizimet tona.”
Çdo përjashtim i tillë do të përfaqësonte një përjashtim dramatik nga politika e sanksioneve të Trump – dhe një goditje simbolike për Ukrainën dhe BE-në, të cilat i kanë kërkuar Uashingtonit të vazhdojë presionin mbi Moskën.
Zyrtarë të njohur me planifikimin i thanë Kyiv Post se ekipi i Orbán-it e sheh takimin në Shtëpinë e Bardhë si një moment vendimtar.
Ndërsa Trump nuk ka sinjalizuar mbështetje për përjashtimin, ndihmësit vënë në dukje afinitetin e tij personal për Orbán-in, të cilin ai e ka quajtur “një udhëheqës shumë i fortë”.
Departamenti i Thesarit i Trumpit mban një qëndrim të ashpër
Duke shtuar në atmosferën me rreziqe të larta, vetëm disa orë para udhëtimit të Orbán dhe komenteve të Trump në lidhje me sanksionet ndaj Rusisë, Departamenti i Thesarit i SHBA-së përforcoi qëndrimin e ashpër të administratës. Ai lëshoi një deklaratë të ashpër në lidhje me shtëpinë tregtare Gunvor me seli në Zvicër, e cila ishte përpjekur të blinte asetet e huaja të gjigantit privat të naftës të Rusisë, Lukoil.
“Presidenti Trump ka qenë i qartë se lufta duhet të përfundojë menjëherë”, shkroi Departamenti në mediat sociale. “Për sa kohë që [Presidenti rus Vladimir] Putin vazhdon vrasjet e pakuptimta, kukulla e Kremlinit, Gunvor, nuk do të marrë kurrë një licencë për të vepruar dhe për të përfituar”, thuhet në postim .
Më pas, Gunvor tërhoqi propozimin e saj, duke anuluar në mënyrë efektive atë që do të kishte qenë blerja e saj më e madhe. Prishja e marrëveshjes nxori në pah vendosmërinë e Uashingtonit për të frenuar të ardhurat që ushqejnë përpjekjet luftarake të Rusisë.
Analistët thonë se koha e postimit të Thesarit nuk ishte rastësi.
“Transferimi i aseteve nga një kompani ruse e energjisë e sanksionuar te një tregtar i lidhur me Kremlinin nuk ka qenë kurrë një veprim i besueshëm për shmangien e sanksioneve”, tha ambasadori veteran i SHBA-së, ish-Ndihmës Sekretari i Shtetit Daniel Fried. “Mirë që Thesari e bëri të qartë këtë”, shtoi ai.
Akti i balancimit diplomatik
Zhvillimet nënvizojnë ekuilibrin delikat me të cilin përballet Trump, ndërsa ai kërkon të ruajë ndikimin mbi Moskën, duke ruajtur njëkohësisht marrëdhëniet me aleatët evropianë – disa prej të cilëve, si Hungaria, po përballen me varësinë energjetike nga Rusia.
Për Orbán-in, rreziqet janë po aq të brendshme sa edhe gjeopolitike. Rritja e çmimeve të energjisë ka nxitur tashmë pakënaqësi në Budapest, dhe kritikët e kryeministrit kanë thënë se shtytja e tij për një përjashtim ka më pak të bëjë me ekonominë sesa me ruajtjen e lidhjeve të tij të gjata politike me Kremlinin.
Për Trumpin, dhënia e një përjashtimi nga sanksionet për Orbanin mund të thyejë unitetin e brishtë perëndimor që qëndron pas sanksioneve dhe ta ekspozojë atë ndaj kritikave nga Kievi dhe Brukseli. Megjithatë, mohimi i kërkesës rrezikon të tendosë lidhjet me një nga të paktët udhëheqës të BE-së që mbështesin hapur qasjen e politikës së jashtme të Trumpit.
Ndërsa Orbán përgatitet për vizitën e tij në Shtëpinë e Bardhë, si aleatët ashtu edhe kritikët do të vëzhgojnë nëse retorika e fortë e Trump – “eksportet ruse kanë rënë shumë” – përkthehet në zbatim të qëndrueshëm të rregullave.
Nëse Shtëpia e Bardhë mban qëndrimin, Hungaria mund të detyrohet të përshpejtojë diversifikimin larg naftës ruse, duke u përafruar më ngushtë me objektivat energjetike të BE-së.
Nëse Trump i ofron Orbánit një përjashtim, kjo do të sinjalizonte se besnikëria politike, jo qëndrueshmëria e politikave, është ajo që drejton axhendën e sanksioneve të administratës.
Sidoqoftë, koha e Trump ishte “e pagabueshme”, siç e tha një zyrtar amerikan. Në prag të pritjes së udhëheqësit më miqësor ndaj Moskës në Evropë, ai donte që bota të dëgjonte qartë një gjë: sanksionet e tij janë të ashpra – dhe Rusia po vuan.
