PËR NEVOJAT e luftës së saj hibride kundër Evropës, Rusia ka krijuar një rrjet agjentësh në të cilin institucionet shtetërore janë të lidhura ngushtë me botën kriminale, shkruan DW . Sipas një studimi të përbashkët nga organizata joqeveritare GLOBSEC dhe Qendra Ndërkombëtare për Luftimin e Terrorizmit (ICCT), njerëz rusishtfolës me një të kaluar kriminale po rekrutohen gjithashtu për të kryer sabotime në të gjithë Evropën.
Rezultatet u prezantuan në Bruksel në një takim të Komitetit Special për Mbrojtjen e Demokracive (EUDS) të Parlamentit Evropian.
Studimi e lidh këtë taktikë me luftën kundër Ukrainës, duke vënë në dukje se “operacionet hibride nuk janë dytësore, por një shtyllë kyçe e strategjisë së Rusisë”. Studiuesit e krahasojnë këtë taktikë me metodat e Shtetit Islamik (IS), i cili më parë ka rekrutuar kriminelë në Evropë. “Këtë herë, nuk është një organizatë terroriste, por një aktor shtetëror që kryen rekrutime dhe operacione”, thuhet në studim.
Kriminelët si sabotatorë
Nga janari 2022 deri në korrik 2025, në Evropë u regjistruan 110 përpjekje sabotimi dhe sulmi të lidhura me Rusinë, shumica e tyre në Poloni dhe Francë. Nga këto, 89 ishin të suksesshme dhe 21 sulme u parandaluan. Autorët e studimit besojnë se numri i sulmeve të parandaluara është ndoshta më i lartë, pasi shërbimet e inteligjencës nuk i publikojnë të gjitha të dhënat.
U identifikuan 131 persona të lidhur me incidentet, nga të cilët të paktën 35 ishin dënuar më parë dhe rekrutuar në burgje ose përmes organizatave kriminale. Kremlini zakonisht rekruton burra rreth moshës 30 vjeç, nga vendet post-sovjetike, të cilët flasin rusisht dhe janë në rrethana të vështira jetësore. Rekrutimi shpesh bëhet në internet, përmes Telegramit, por edhe me ndihmën e të afërmve dhe miqve.
Motivi kryesor për pjesëmarrje në sabotim janë paratë, nga disa euro për shpërndarjen e fletëpalosjeve pro-ruse, deri te shuma të mëdha për sulme ndaj infrastrukturës kritike.
Hakmarrje ndaj Bashkimit Evropian për ndihmën e tij ndaj Ukrainës
Për të financuar këto aktivitete, Moska përdor gjithashtu metoda të paligjshme për të anashkaluar sanksionet perëndimore. “Këto kanale i mundësojnë Kremlinit të shmangë kufizimet dhe të angazhojë rrjetet kriminale më thellë në strategjinë e luftës hibride”, tha studimi.
“Flukset e paligjshme të parave, krimi dhe operacionet hibride nuk janë të ndara, por elementë të një plani të vetëm veprimi.” Gjithashtu: “Fushata ushtarake ruse, bombardimet, sulmet me zjarrvënie, përpjekjet për vrasje, duhet të shihen si ndëshkim për mbështetjen e Bashkimit Evropian për Ukrainën, por edhe si përgatitje për një konflikt të mundshëm më të madh.”
Dominika Hajdu nga GLOBSEC shpjegon se përdorimi i kriminelëve nga autoritetet ruse nuk është asgjë e re. Qytetarët që jetonin “në lindje të Perdes së Hekurt” kujtojnë se si mungesat në BRSS krijuan një varësi nga ekonomia në hije. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, ndryshe nga vendet e tjera post-komuniste, lufta kundër korrupsionit në Rusi nuk ishte përparësi. Në vend të kësaj, korrupsioni u bë normë dhe metodë funksionimi i institucioneve shtetërore.
Sipas Hajdit, në vitin 1994, më shumë se 500 grupe kriminale ishin aktive në Rusi, duke kontrolluar rreth 40,000 biznese. Në fillim të viteve 2000, ish-anëtarët e KGB-së konsoliduan kontrollin mbi shtetin dhe lidhjet e tyre me botën e krimit u bënë pjesë e sistemit shtetëror.
Bashkimi Evropian duhet të reagojë
Politikani polak Bartlomiej Sienkiewicz, anëtar i Parlamentit Evropian nga Partia Popullore Evropiane (EPP), beson se Kremlini ka kohë që përdor metoda kriminale dhe botën e krimit për të rekrutuar agjentë në Evropë.
«Problemi është se si të reagojmë», i thotë ai DW-së, duke përmendur shembullin e dronëve që kanë paralizuar aeroportet. «Askush nuk i ka rrëzuar. Ne duam të veprojmë kundër personave të rekrutuar, por aktivitetet në Telegram nuk janë ndalur ende, megjithëse Bashkimi Evropian duhet të kontrollojë platforma të tilla», paralajmëron Sienkiewicz.
Autorët e studimit propozojnë një sërë masash për reagimin e Bashkimit Evropian, duke përfshirë mbikëqyrje më të mirë të platformave online, veçanërisht Telegram. Ata gjithashtu sugjerojnë zgjerimin e përkufizimit të “kërcënimeve hibride”, pasi shumë strategji kombëtare nuk e marrin mjaftueshëm parasysh rolin e “aktorëve informalë si grupet kriminale, ndërmjetësit ideologjikë ose individët që veprojnë në interes vetjak”. Është ky boshllëk ligjor që i lejon Rusisë të mohojë përgjegjësinë për sulme dhe sabotime.
Dominika Hajdu thekson rëndësinë e bashkëpunimit midis sektorit publik dhe atij privat: “Ata duhet të jenë partnerë, sepse kompanitë private në Evropë kanë mekanizma më të sofistikuar për zbulimin e aktiviteteve kriminale ruse.” Kjo është arsyeja pse ajo mbështet krijimin e një platforme koordinimi për të parandaluar sulmet hibride ruse ndaj vendeve evropiane.
