Shtetet e Bashkuara e kanë kritikuar Kinën për herë të parë për shënjestrimin e radarëve në avionët ushtarakë japonezë gjatë një stërvitjeje javën e kaluar, një incident që ka ndarë fqinjët aziatikë mes tensioneve në rritje.
Incidenti pranë ishujve japonezë të Okinawa vjen pasi kryeministrja japoneze Sanae Takaichi shkaktoi një debat me Pekinin muajin e kaluar me deklaratat e saj se si Tokio mund t’i përgjigjej një sulmi hipotetik kinez ndaj Tajvanit.
Akuza të ndërsjella
Kina e pretendon Tajvanin e qeverisur në mënyrë demokratike si të vetin dhe nuk e ka përjashtuar përdorimin e forcës për të marrë kontrollin e ishullit, i cili ndodhet pak më shumë se 100 kilometra larg territorit japonez dhe është i rrethuar nga korridore detare në të cilat mbështetet Tokio.
“Veprimet e Kinës janë në kundërshtim me paqen dhe stabilitetin rajonal”, tha një zëdhënës i Departamentit të Shtetit të martën vonë, duke iu referuar incidentit me radarin.
“Aleanca SHBA-Japoni është më e fortë dhe më e bashkuar se kurrë. Angazhimi ynë ndaj aleatit tonë, Japonisë, është i palëkundur dhe jemi në kontakt të ngushtë për këtë dhe çështje të tjera”, tha ai.
Sekretari i Përgjithshëm i Kabinetit të Japonisë, Minoru Kihara, i mirëpriti komentet, duke thënë se ato “demonstrojnë aleancën e fortë SHBA-Japoni”.
“Lëvizje të rrezikshme”
Ministria e jashtme e Kinës nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment. Japonia dërgoi avionë luftarakë të martën vonë për të monitoruar forcat ajrore ruse dhe kineze që kryenin fluturime të përbashkëta patrullimi në të gjithë vendin.
Avionët luftarakë kinezë që i drejtuan radarët e tyre drejt avionëve japonezë të shtunën përfaqësojnë përplasjen më serioze midis ushtrive të Azisë Lindore në vitet e fundit.
Lëvizje të tilla konsiderohen kërcënuese sepse sinjalizojnë një sulm të mundshëm dhe mund ta detyrojnë avionin e synuar të ndërmarrë veprime shmangëse. Tokio e dënoi këtë veprim si “të rrezikshëm”.
Megjithatë, Pekini tha se avionët japonezë iu afruan dhe ndërhynë vazhdimisht me marinën kineze, ndërsa ajo kryente stërvitje fluturimi me bazë në transportuese aeroplanësh, të njoftuar më parë, në lindje të Ngushticës Miyako.
Duke folur me gazetarët në Taipei të mërkurën, presidenti tajvanez Lai Ching-te tha se ushtrimet e Kinës ishin një “veprim shumë i papërshtatshëm”.
“Paqja është e paçmuar”
“Ne i bëjmë thirrje Kinës të tregojë përgjegjësinë që i takon një fuqie të madhe. Paqja është e paçmuar; lufta nuk ka fitues. Paqja duhet të ndërtohet nga të gjitha palët dhe Kina ka një rol për të luajtur në këtë”, tha ai.
Marrëdhëniet midis dy ekonomive më të mëdha të Azisë janë përkeqësuar ndjeshëm që kur Takaichi i tha parlamentit muajin e kaluar se një sulm kinez ndaj Tajvanit mund të përbënte një “situatë kërcënuese për ekzistencën” dhe të shkaktonte një përgjigje të mundshme ushtarake nga Tokio. Pekini kërkoi që ajo të tërhiqte deklaratën, akuzoi Tokion për kërcënim ushtarak dhe i këshilloi qytetarët e saj të mos udhëtonin në Japoni.
Ambasadori i SHBA-së në Japoni, George Glass, ka shprehur publikisht mbështetje për Japoninë në postime të shumta në mediat sociale që nga fillimi i debatit diplomatik, por Presidenti Donald Trump dhe zyrtarë të tjerë të lartë amerikanë kanë heshtur.
Trump, i cili planifikon të vizitojë Pekinin vitin e ardhshëm për bisedime tregtare, telefonoi Takaichi muajin e kaluar dhe i kërkoi atij të mos e përshkallëzonte mosmarrëveshjen, thanë burime të njohura me bisedën për Reuters.
