Në kulmin e fushatës së ushtrisë amerikane kundër karteleve të dyshuara të drogës në Karaibe dhe Paqësorin lindor, të paktën pesë persona i kanë mbijetuar sulmeve shkatërruese ndaj anijeve të tyre.
Megjithatë, fatet e tyre kanë ndryshuar në mënyrë dramatike: dy u kthyen në shtëpi, një u braktis në oqean dhe u konsiderua i vdekur, ndërsa dy u vranë në një sulm të dytë pasues. Kjo qasje e pabarabartë vjen pavarësisht pretendimeve të Pentagonit se politika për trajtimin e të mbijetuarve nuk ka ndryshuar, raporton CNN .
U vra në sulmin e dytë
Sulmi i 2 shtatorit, i pari në një seri sulmesh që kanë vrarë 87 persona në 23 anije, është vënë nën shqyrtim të thellë publik në javët e fundit. Pasi i mbijetuan sulmit fillestar, dy anëtarë të ekuipazhit u vranë në një sulm të dytë, të mëvonshëm, nga ushtria amerikane, ndërsa mbaheshin pas rrënojave të dëmtuara të anijes.
Ligjvënësit demokratë kanë kërkuar shpjegime dhe disa besojnë se ushtria shkeli ligjin ndërkombëtar. Admirali Frank “Mitch” Bradley, i cili komandonte Komandën e Përbashkët të Operacioneve Speciale në atë kohë, e mbrojti vendimin e tij para ligjvënësve. Ai tha se sulmi i dytë u urdhërua për të shkatërruar mbetjet e anijes që ende mbante kokainë. Logjika ishte se të mbijetuarit mund të shpëtonin veten dhe të vazhdonin kontrabandën.
Ekspertët e së drejtës ndërkombëtare kanë shprehur shqetësim se kjo shkel ligjin e konfliktit të armatosur, i cili ndalon vrasjen e një luftëtari që është “hors de combat” – i nxjerrë jashtë luftimit për shkak të lëndimit ose dorëzimit.
“Ata po e shkelin ligjin në çdo mënyrë”, tha për CNN Sarah Harrison, një ish-zëvendës këshilltare e përgjithshme në Pentagon. “Së pari ata po vrasin civilë dhe pastaj, nëse supozon se janë luftëtarë, kjo është gjithashtu e paligjshme – sipas ligjit të konfliktit të armatosur, nëse dikush është ‘jashtë luftimit’ dhe nuk mund të luftojë më, atëherë duhet të trajtohet në mënyrë njerëzore”.
Trajtim i ndryshëm në Karaibe
Megjithatë, kur ushtria hasi përsëri të mbijetuar, përgjigjja ishte krejtësisht e ndryshme. Pas sulmit ndaj nëndetëses në Detin e Karaibeve më 16 tetor, forcat amerikane morën dy të mbijetuarit dhe shpejt i kthyen ata në vendet e tyre të origjinës, Ekuador dhe Kolumbi. Dy anëtarë të tjerë të ekuipazhit u vranë.
Sipas një zyrtari amerikan, burrat ishin në gomone shpëtimi dhe nuk kishin qasje në drogën që dyshohet se ishte në nëndetësen e fundosur. Megjithatë, lirimi i tyre nuk duket të ketë qenë instinkti i parë i Pentagonit. The New York Times raportoi se avokatët e Departamentit të Mbrojtjes i sugjeruan Departamentit të Shtetit që të mbijetuarit të çoheshin në “mega-burgun” famëkeq në El Salvador për të shmangur sistemin e drejtësisë amerikane. Zyrtarët e Departamentit të Shtetit thuhet se u “neveritën” nga ideja dhe e hodhën poshtë atë.
Zëdhënësi kryesor i Pentagonit, Sean Parnell, i hodhi poshtë akuzat. “Ideja se Departamenti i Luftës kërkoi t’i mbante narko-terroristët larg sistemit amerikan të drejtësisë… është plotësisht e gabuar dhe injoron precedentin historik në fushën e betejës”, tha Parnell, duke e krahasuar situatën me dorëzimin e terroristëve nga Iraku dhe Afganistani në vendet e tyre të origjinës.
Sekretari i Mbrojtjes Pete Hegseth këmbënguli gjithashtu se protokolli nuk kishte ndryshuar. “Ishte thjesht një rrethanë tjetër,” tha ai. “Herën e dytë që goditëm një nëndetëse, ajo u fundos dhe pastaj kishim dy persona që duhej të tërhiqnim… I kthyem në vendet e tyre të origjinës.”
Të mbijetuarit e braktisur në dorë të fatit
Rasti më i fundit ndodhi më 27 tetor, kur një anëtar i ekuipazhit mbijetoi pasi u sulmuan katër anije. Sulmet vranë 14 persona. Pentagoni njoftoi Marinën Meksikane për të mbijetuarin e mundshëm, por nuk është e qartë pse forcat amerikane nuk e morën vetë atë, siç kishin bërë vetëm 11 ditë më parë.
Marina Meksikane nisi një kërkim, por tre ditë më vonë, Presidentja Claudia Sheinbaum tha se nuk kishte informacione të reja. I mbijetuari nuk u gjet kurrë dhe tani supozohet i vdekur. Pentagoni konfirmoi se personi tani ishte përfshirë në viktimat totale të fushatës.
Fushata vazhdon pavarësisht kritikave
Kohët e fundit, ritmi i sulmeve amerikane është ngadalësuar ndjeshëm, me një pauzë 19-ditore para sulmit të fundit më 4 dhjetor. Pavarësisht polemikave mbi vrasjen e të mbijetuarve, Ministri Hegseth tha se kritikat nuk do të ndryshonin planet e SHBA-së.
“Sapo kemi filluar të sulmojmë anijet e drogës”, tha ai, duke konfirmuar se mbështeste vendimin e Admiral Bradley.
