Administrata TRUMP u ka paraqitur një sërë dokumentesh aleatëve evropianë në javët e fundit që përshkruajnë një vizion për restaurimin e Ukrainës dhe kthimin e Rusisë në ekonominë globale.
Këto propozime shkaktuan negociata dhe konflikte intensive midis Amerikës dhe Evropës, dhe rezultati i tyre mund të riformësojë thellësisht hartën ekonomike të kontinentit, shkruan The Wall Street Journal .
Vizioni amerikan – punë për paqen
Sipas planit amerikan, i detajuar në shtojcat e propozimeve aktuale të paqes, firmat financiare amerikane do të përdorin rreth 200 miliardë dollarë në asete të ngrira ruse për projekte në Ukrainë.
Midis tyre spikatet një plan për të ndërtuar një qendër të madhe të dhënash që do të fuqizohej nga termocentrali bërthamor i Zaporizhias, aktualisht nën pushtimin rus.
Në të njëjtën kohë, plani ofron një vizion të riintegrimit të ekonomisë ruse, me kompanitë amerikane që investojnë në sektorë strategjikë – nga minierat e metaleve të rralla deri te shpimet e naftës në Arktik – dhe duke ndihmuar në rivendosjen e flukseve ruse të energjisë në Evropë.
Ekonomia ruse kërcënohet me kolaps. A është kjo arsyeja e nxitimit të Trump për ta shpëtuar atë?
Analistët paralajmërojnë se ekonomia ruse përballet me një rënie serioze në vitin 2025 për shkak të një kombinimi të problemeve strukturore afatgjata, sanksioneve, normave të larta të interesit dhe kostove të mëdha të luftës në Ukrainë, raportojnë mediat rajonale dhe ndërkombëtare.
Në tremujorët e fundit, PBB-ja ruse ra me më shumë se katër përqind, ndërsa inflacioni tejkaloi tetë përqind. Ekonomistët e vlerësojnë këtë si një shenjë të qartë të paqëndrueshmërisë së thellë. Deficiti buxhetor për vitin 2025 tani parashikohet në 2.6 përqind të PBB-së – pesë herë më i lartë se pritjet fillestare.
Të ardhurat nga nafta dhe gazi ranë me 27 përqind për shkak të sanksioneve dhe humbjes së tregjeve kyçe, ndërsa normat e larta të interesit po pengojnë kreditimin dhe po ndalojnë rritjen.
Përveç kësaj, industria ushtarake nuk mund të kompensojë rënien e sektorit civil, dhe investimet dhe teknologjia e huaja pothuajse janë zhdukur. Ekspertët thonë se ekonomia ruse, pa qasje në tregjet globale, kapitalin dhe pajisjet e përparuara, po hyn në një periudhë shterimi strukturor. Banka Qendrore ka paralajmëruar tashmë për një ngadalësim, dhe gjithnjë e më shumë ekonomistë vlerësojnë se vendi është në prag të recesionit.
Mediat dhe analistët ekonomikë po shkruajnë gjithnjë e më shumë se, nëse trendet aktuale vazhdojnë, Rusia mund të përballet me një kolaps serioz ekonomik në muajt në vijim, gjë që do të kishte pasoja të gjera për popullsinë dhe stabilitetin politik të vendit.
Euroskepticizmi dhe kundërpropozimi
Disa zyrtarë evropianë që kishin qasje në dokumente mbi një plan të mundshëm paqeje shprehën dyshime rreth seriozitetit të qëllimeve amerikane. Një zyrtar i krahasoi ato me vizionin e Trump për ndërtimin e një vendbanimi në stilin e Rivierës në Gaza, ndërsa një tjetër, duke komentuar mbi marrëveshjet e energjisë, tha se ishte versioni ekonomik i konferencës së vitit 1945.
“Është si Jalta”, tha ai. Evropa, e cila është përpjekur të shkëputet nga gazi rus që nga pushtimi i vitit 2022, ngurron të vazhdojë të blejë energji nga një vend që e sheh si kërcënimin më të madh të sigurisë. Në vend të kësaj, plani evropian është të përdorë fondet e ngrira ruse për të siguruar një kredi për qeverinë ukrainase në mënyrë që ajo të mund të blejë armë dhe ta mbajë vendin në funksion.
Konflikti transatlantik i interesit
Kjo është arsyeja pse konflikti në tryezën e negociatave nuk ka më të bëjë vetëm me kufijtë, por gjithnjë e më shumë me biznesin, duke i vënë kundër njëra-tjetrës jo vetëm Rusinë dhe Ukrainën, por edhe SHBA-në dhe aleatët e saj tradicionalë evropianë.
Zyrtarët amerikanë pohojnë se qasja evropiane do t’i shterojë shpejt fondet e ngrira, ndërsa Uashingtoni planifikon të përfshijë drejtues të Wall Street-it të cilët do t’i investojnë paratë, duke e rritur kështu shumën e disponueshme në deri në 800 miliardë dollarë.
“Ndjeshmëria jonë është të kuptojmë vërtet rritjen financiare”, tha një zyrtar. Diskutimi përfaqëson gjithashtu një përmbysje në gati gjysmë shekulli të politikës amerikane ndaj Moskës, e cila më parë i bëri presion Evropës për të zvogëluar varësinë e saj nga energjia ruse.
Diplomacia e zënë dhe lojtarët kryesorë
Një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë konfirmoi se Trump dhe ekipi i tij po punojnë për të arritur një marrëveshje për t’i dhënë fund luftës. Të mërkurën, presidenti e diskutoi këtë me Presidentin Francez Emmanuel Macron, Kancelarin Gjerman Friedrich Merz dhe Kryeministrin Britanik Keir Starmer.
Vetë Trump u tha gazetarëve se po shqyrtonte pjesëmarrjen në takimin në Evropë këtë fundjavë. “Mendoj se patëm disa mosmarrëveshje për njerëzit dhe do të shohim se si do të zhvillohet kjo,” tha ai. “Nuk duam të humbasim kohë.”
Figurat kryesore në negociata përfshijnë të dërguarin e Trumpit në Rusi, Steve Witkoff, dhe dhëndrin e tij, Jared Kushner, i cili kaloi orë të tëra me Presidentin rus Vladimir Putin javën e kaluar. Aktiviteti diplomatik po nxehet: Udhëheqësit evropianë folën me Witkoff sot, do të takohen në Paris gjatë fundjavës dhe përsëri në Berlin të hënën.
