Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative të Serbisë (BIRN) njoftoi se kishte zbuluar se një numër i konsiderueshëm revolverësh të vjetër Zastava, të shënuar qartë si armë policie, ishin shfaqur vazhdimisht në tregun e Shteteve të Bashkuara që nga tetori i vitit 2024, megjithëse nuk u regjistrua asnjë eksport zyrtar i këtij lloji arme.
Sipas BIRN, ligji nuk përcakton kushte të qarta sipas të cilave Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë mund të shesë armë të konfiskuara nga qytetarët, gjë që lë hapësirë për abuzim dhe korrupsion të mundshëm.
Revolverë “nga depoja e shkatërrimit”
BIRN raporton se që nga 16 tetori i vitit të kaluar, në kanalin YouTube të dyqanit amerikan të armëve Classic Firearms janë shfaqur video të shumta, të cilat tregojnë blogerë në një depo duke hapur arka plot me revolverë M83, të prodhuar nga Zastava Arms e Kragujevacit më shumë se 30 vjet më parë.
Këto revolverë u prezantuan si armë “të tepërta” Zastava, por analiza e kryer nga BIRN – duke përfshirë shenjat në armë, mbishkrimet në kuti dhe modifikimet teknike – tregon se ato janë armë civile që u konfiskuan nga qytetarët ose u dorëzuan si pjesë e operacioneve të çarmatimit.
Në disa nga kutitë shkruhej qartë “armë shkatërrimi” në alfabetin cirilik, ndërsa revolverat kishin etiketa letre me fjalët “MUP”. Përveç kësaj, shumë revolverë kanë pamje të modifikuara, gjë që është rreptësisht e ndaluar në përdorimin e policisë, por e zakonshme në praktikën civile.
BIRN thekson se ky është një numër i madh videosh nga kanale të ndryshme në YouTube që dokumentojnë të njëjtin lloj arme.
“Nuk ka kuptim që ky është një eksport i ligjshëm”
Një nga organizatat kryesore rajonale që merret me kontrollin e armëve të vogla i tha BIRN se armët e shënuara në këtë mënyrë nuk do të kishin kuptim të eksportoheshin ligjërisht.
“Nuk do të kishte kuptim të etiketoheshin armët në këtë mënyrë nëse ato janë të destinuara për shitje ose eksport të ligjshëm”, tha organizata.
Zona gri në ligj
Edhe pse Ligji për Eksportin e Armëve nuk e ndalon zyrtarisht Ministrinë e Punëve të Brendshme të shesë armë të tepërta ose të konfiskuara, ekspertët theksojnë se kjo është një zonë gri ligjore.
Oficeri i policisë në pension Milan Dumanović i tha BIRN se kjo fushë në praktikë rregullohet nga një urdhër i brendshëm i Ministrisë së Punëve të Brendshme, sipas të cilit, pas një viti nga sekuestrimi, nëse arma është e përdorshme dhe nuk është e destinuar për shkatërrim, ajo mund të shitet në ankand për kompanitë që kanë licencë për tregtimin e armëve – private ose shtetërore.
“Ka shumë gjëra këtu që, të paktën formalisht, nuk janë në kundërshtim të drejtpërdrejtë me ligjin, por ato lënë hapësirë për abuzim”, tha Dumanović.
Ministria e Punëve të Brendshme refuzoi të jepte informacion
Ministria e Brendshme refuzoi t’u përgjigjej pyetjeve të BIRN të paraqitura sipas Ligjit për Qasje të Lirë në Informacion me Rëndësi Publike, i cili kërkonte informacion mbi shitjen e mundshme të armëve të konfiskuara ose tepricave të policisë.
Arsyeja e refuzimit u tha të ishte se “një informacion i tillë nuk përmbahet në asnjë dokument në posedim të Ministrisë së Punëve të Brendshme”.
BIRN vlerëson se ky rast ngre pyetje serioze në lidhje me transparencën, kontrollin dhe llogaridhënien e institucioneve shtetërore në trajtimin e armëve të konfiskuara dhe zyrtare.
