Që nga fillimi i luftës në Ukrainë, mediat por edhe qendrat e ndryshme analitike ka qenë të fokusuar në rrethin e ngushtë të Kremlinit të strukturave të sigurisë por edhe të oligarkëve. Megjithatë një nga ndikimet më të mëdha në vendim marrje luajnë njerëzit në prapaskenë që përfshijnë njerëz të qarqeve akademike me orientim konservatorë. Në muajt e fundit, blloku i brendshëm politik i administratës presidenciale (AP) të Federatës Ruse filloi të ftonte rregullisht filozofë dhe historianë ultra-konservatorë në “biseda” në Kremlin, kryesisht Alexander Dugin, Alexander Prokhanov dhe Vardan Baghdasaryan. Këtë i thanë Meduza-s dy burime pranë Administratës Presidenciale, si dhe një bashkëbisedues pranë udhëheqjes së Rusisë së Bashkuar.
Sipas burimeve, të agjencisë Meduza këta veprimtarë nuk marrin pjesë në takime për çështje specifike (për shembull, përgatitjet për zgjedhjet presidenciale në 2024) – ata kanë një front tjetër pune. “Biseda dhe takime private po zhvillohen me ta në mënyrë specifike për çështje ideologjike – cili është qëllimi i Rusisë, çfarë dëshiron ajo”, shpjegoi një nga burimet e Meduza pranë Kremlinit.
Cilët janë ideologët dhe cfarë përfaqësojnë
Alexander Dugin është një filozof euroaziatik, shkencëtar politik, një nga ideologët më të shquar të “botës ruse”. Që nga fillimi i viteve 2000, ai ka mbrojtur idenë e krijimit të një Unioni Euroaziatik, i cili duhet të përfshijë të gjitha vendet e ish-BRSS. Një nga teoritë e tij kryesore është ndërtuar rreth konfrontimit midis Rusisë dhe “Perëndimit kolektiv”. Shumë mendimtarë e akuzojnë Duginin se pretendon, në fakt, pikëpamje fashiste.
Alexander Prokhanov – shkrimtar “patriotik”, kryeredaktor i gazetës “Zavtra”. Në vitin 1991 ishte mbështetës i Komitetit Shtetëros të Emergjencave. Autori i konceptit të “Ortodoksisë atomike” – një shtet që ndërthur tiparet e stalinizmit sovjetik dhe Rusisë cariste ortodokse. I përmbahet pikëpamjeve perandorake.
Historiani Vardan Baghdasaryan është më pak i njohur për publikun e gjerë sesa Dugin dhe Prokhanov. Ai është pjesë e grupit të bashkëpunëtorëve të gazetës staliniste Zavtra të Prokhanov-it dhe më parë ka qenë në kontakt të ngushtë – madje ka botuar libra të përbashkët – me ish-drejtuesin e Hekurudhave Ruse, Vladimir Yakunin.
Bagdasaryan gjithashtu shpesh shkruan për konfrontimin e qytetërimeve, dhe ai e quan Donbass “kufiri qytetërues i Rusisë”.
“Donbasi rezulton të jetë jo vetëm një trampolinë për çlirimin e Ukrainës nga nazizmi, por edhe një platformë nga e cila është vendosur vektori i vetë-rindërtimit civilizues të Rusisë. Një ideologji e re ruse po lind në tokën e Donbasit. Ajo lind jo nëpërmjet teorisë, por nëpërmjet gjakut dhe vdekjes. Dhe vetëm një ideologji e sakralizuar nga gjaku i heronjve mund të ketë një perspektivë të vërtetë historike,” argumenton Baghdasaryan në artikujt e tij.
Historiani mbron futjen e një ideologjie zyrtare në Rusi dhe i quan frikacakë njerëzit që u larguan nga Rusia për shkak të mobilizimit.
“Ekzistenca e çështjes së jetës dhe vdekjes u kthye dhe të gjitha perversitetet boheme ishin të pavend. Donbass ka formuar një lloj të ri rinie, të ndryshëm nga studentët post-modernë metropolitane. Dhe këta njerëz që kaluan luftën, herët a vonë do t’i bashkohen jetës civile. Dhe atëherë të rinjtë e partive të kryeqytetit nuk do të jenë në telashe,” është i sigurt Bagdasaryan .
Ai nuk është më pak i sigurt se “shtetet e Perëndimit” kontrollohen nga “qendra e korporatave, bota e korporatave transnacionale, sistemi global i oligarkisë”.
Përveç kësaj, sipas burimeve të Meduza, Kremlini filloi të “konsultohej” me themeluesin e kanalit Tsargrad, “oligarkun ortodoks” Konstantin Malofeev. Më parë, blloku politik i AP kishte marrëdhënie të tensionuara me biznesmenin. Në vitin 2019, ai vendosi të shkonte në politikën publike dhe u bashkua me një Rusi të drejtë – u kuptua se ai do të financonte rinovimin e partisë dhe do të bëhej një nga drejtuesit e saj. Sidoqoftë, Malofeev u përpoq ta merrte partinë plotësisht nën kontrollin e tij, gjë që nuk i përshtatej as Kremlinit dhe as drejtuesve aktualë të partisë.
Sipas bashkëbiseduesve të afërt me Kremlinin, Malofeev, Dugin, Prokhanov dhe Bagdasaryan duhet të ndihmojnë Kremlinin “të ndjejë disa konturet e një ideologjie të re”. Si kreu i bllokut politik të Kremlinit, Sergei Kiriyenko, ashtu edhe bashkëpunëtorët e tij më të afërt, për shembull, Alexander Kharichev, kreu i Departamentit të Çështjeve të Këshillit të Shtetit dhe Sergej Novikov, kreu i departamentit të projekteve publike, takohen me “ideologë”.
Burimet e Meduza më thanë se këto takime rezultojnë jo vetëm në “skica” ideologjike, por edhe në teza konkrete, të cilat si Kiriyenko ashtu edhe Vladimir Putin mund t’i përdorin më pas në fjalimet e tyre.
“Rusia ka fituar gjithmonë çdo luftë nëse kjo luftë bëhet e njohur. Kështu ka qenë gjithmonë. Ne do ta fitojmë patjetër këtë luftë: atë “të nxehtë”, atë ekonomike dhe atë psikologjike, informative që po na bëhet. Por për këtë është e nevojshme që të jetë pikërisht një luftë popullore, në mënyrë që secili të ndiejë përfshirjen e tij, ” tha Kiriyenko në një nga fjalimet e tij të tetorit. Në të njëjtat ditë, Kiriyenko foli në Këshillin Popullor Botëror Rus , ku foli për “ruajtjen e traditave historike të njerëzve, vlerat tradicionale shpirtërore, duke përfshirë një familje të fortë, amësinë, respektin për pleqërinë, një mënyrë jetese të shëndetshme”.
Sipas një burimi të Meduza pranë udhëheqjes së Rusisë së Bashkuar, Dugin dhe Prokhanov kanë bashkëpunuar me Kremlinin më parë, për shembull, në fund të viteve 2000, kur blloku politik i Administratës Presidenciale drejtohej nga Vladislav Surkov. Por vitet e fundit këto kontakte kanë qenë të parregullta.
Përveç kësaj, sipas burimeve të Meduza, Dugin dhe Prokhanov tani kanë marrë një rol të ri. Nëse më parë, sipas idesë së Kremlinit, ata duhej të punonin për një audiencë të caktuar (ultra-konservatore), tani ato ndihmojnë në formulimin e ideologjisë ruse në parim.
“Tani leksiku i Dugin dhe Prokhanov është në gojën e Putinit,” theksoi një nga bashkëbiseduesit pranë Kremlinit. Ai shtoi se më parë mediat shpesh e ekzagjeronin ndikimin e Alexander Dugin. Për shembull, botimet perëndimore e kanë quajtur vazhdimisht atë ideologun kryesor apo edhe “trurin” e Putinit. Megjithatë, sipas burimeve të Meduza, deri vonë presidenti rus ishte i njohur sipërfaqësisht me pikëpamjet e filozofit. Gjithçka ndryshoi për shkak të vrasjes së vajzës së Dugin, Daria, në fund të gushtit 2022.
Sipas bashkëbiseduesve të Meduzës pranë Kremlinit, pas kësaj, Putin ishte “i interesuar seriozisht” për figurën e Duginit – ai i dërgoi një telegram ngushëllimi filozofit dhe miraton fuqishëm kontaktet e AP me Euroazian. Një muaj pas vrasjes së Darya Dugina-s, më 30 shtator, Putin përdori për herë të parë në një fjalim publik një nga termat e preferuar të Duginit – “Anglo-Saksonët”.
“[Vdekja e Duginës] u parashtrua me të drejtë, duke përfshirë presidentin: armiqtë po sulmojnë adhuruesit e vlerave tradicionale, antiperëndimorët,” shpjegoi një nga burimet e Meduza pranë Administratës Presidenciale.
Dy burime të Meduza pranë Kremlinit siguruan se vetë zyrtarët e AP, përfshirë Kiriyenko dhe Kharichev, nuk e ndajnë këtë ideologji ultra-konservatore. Siç shpjegoi njëri prej bashkëbiseduesve, Kiriyenko është një “tregtar” dhe “mbështetës i qeverisjes së rreptë të korporatave”, i cili në parim nuk është i afërt me gjeopolitikën, dhe Kharichev është “një zyrtar-ekzekutues i ndërgjegjshëm pa bindje të qarta”.
Sipas njërit prej bashkëbiseduesve, apeli i Kiriyenkos për mendimtarët konservatorë shpjegohet lehtësisht. Së pari, ai përpiqet të bashkëpunojë me njerëz, pikëpamjet e të cilëve janë tashmë afër Vladimir Putin për momentin. Së dyti, sipas burimeve të afërta me administratën presidenciale, në mesin e teknologëve politikë dhe shkencëtarëve politikë që janë të gatshëm të bashkëpunojnë me Kremlinin, në parim nuk ka “ideologë të aftë të propozojnë një lloj projekti të kuptueshëm, të brendshëm të qëndrueshëm që kreu i shtetit do të pëlqejë.” Sipas tyre, disa nga këta “ideologë” janë larguar fare nga Rusia muajt e fundit.
“Ka ekspertë, ka interpretues. Por nuk ka ideologë të moderuar, madje edhe sipas nevojës [presidentit], kështu që ata punojnë me ideologë konservatorë të krahut të djathtë. Me ata që janë… Tani ka një luftë – ne kemi nevojë për militantë, “përfundoi burimi i Meduza pranë Administratës Presidenciale. /I.K/
