Presidenti kinez Xi Jinping vjen sot në Serbi, pas vizitës në Francë dhe më pas në Hungari. Brenda pak ditësh ai do të takohet me tre liderë, presidentin francez Emmanuel Macron, kryeministrin hungarez Viktor Orban dhe presidentin serb Aleksandar Vuçiq. Çfarë fshihet në të vërtetë pas kësaj rruge të pazakontë të presidentit kinez? Bashkëbiseduesit e Nova.rs thonë se ka disa faktorë, që nga mbështetja e ndërsjellë politike, projektet e reja dhe sigurisht edhe huamarrja…
Presidenti i Republikës Popullore të Kinës, Xi Jinping, po viziton Evropën për herë të parë që nga shpërthimi i pandemisë së virusit korona. Në vizitën e tij zyrtare në kontinentin e vjetër, ai fillimisht vizitoi Francën, ku u takua me presidentin Emmanuel Macron. Ai sot vjen në Serbi, ku do të qëndrojë dy ditë dhe do të bisedojë me presidentin Aleksandar Vuçiq. Më pas ai pritet të takohet me kryeministrin e Hungarisë, Viktor Orbán.
Sa i përket Serbisë, vizita e Jinping vjen në momentin e duhur, në mes të fushatës zgjedhore dhe sigurisht që do të përdoret për të “pompuar” rejtingun e Aleksandër Vuçiqit.
Megjithatë, është e qartë se kjo nuk është e vetmja arsye. Çfarë fshihet në prapaskenat e takimit Jinping – Macron – Vuçiq – Orban?
Një ndihmë e vogël nga një mik
“Që pas zgjedhjeve të dhjetorit, vizitat e zyrtarëve të lartë, të ashtuquajturat e Perëndimit kolektiv është shumë e rrallë, vizita e Presidentit të Kinës sigurisht që do të përdoret maksimalisht për qëllime parazgjedhore në fushatën për zgjedhjet lokale në fillim të qershorit. Një ndihmë e vogël nga miqtë nuk është e pavend, kur nuk mund të mbështeteni në ndonjë alternativë politike në Serbi si një partner me krahë hapur, i cili mund të kufizojë depërtimin e mëtejshëm ekonomik të Kinës në Serbi dhe ndoshta ta rrëzojë atë përmes kontrollit më rigoroz. ”, tha Minic për Nova.rs.
Përveç atij politik, ka edhe një moment ekonomik.
“Marrëdhëniet me Kinën janë sigurisht një nga shtyllat e politikës së jashtme të Serbisë, dhe jo që nga viti 2012. Këto marrëdhënie po forcohen me shpejtësi në këtë dhe në dekadën e mëparshme, dhe prania ekonomike e Kinës në Serbi është rritur në mënyrë dramatike – tre kompani kineze janë eksportuesit më të mëdhenj nga Serbia, Kina investon në projekte të mëdha infrastrukturore, borxhi i Serbisë ndaj Kinës arrin në 3.7 miliardë euro. Marrëveshja dypalëshe është nënshkruar marrëveshja e tregtisë së lirë, dhe Serbia është një pikë e rëndësishme në projektin e Kinës “Një brez dhe një rrugë”. Megjithatë, të gjitha këto janë dimensione të vogla për Kinën, sado domethënëse të jenë për Serbinë. Ajo që e tërheq Kinën në Serbi dhe Hungari është lehtësia e arritjes së marrëveshjeve për të gjitha çështjet e rëndësishme me interes të përbashkët. Nuk ka procedura komplekse si në shtetet shumë funksionale”, thotë Minic dhe përfundon:
“Kina dhe Serbia kanë çështje territoriale të pazgjidhura që i lidhin si aleatë në skenën ndërkombëtare. Pretendimet territoriale të Hungarisë janë më pak të qarta, pasi ajo është një anëtare e plotë e BE-së dhe NATO-s. Megjithatë, marrëveshjet ekonomike janë gjithnjë e më të rëndësishme edhe në marrëdhëniet hungarezo-kineze”.
“Të tre vizitat janë një opsion i sigurt për Xi Jinping, domethënë, të tre vendet në periudhën e mëparshme shprehën ose një nivel të caktuar dashurie, siç është rasti me Francën, ose një nivel jashtëzakonisht të lartë partneriteti, si Hungaria dhe Serbia. . Serbia është specifike në atë që nuk është anëtare e BE-së, megjithëse Hungaria është, është një nga vendet e pakta që mban marrëdhënie me partnerë nga Lindja. Franca, si një nga dy ekonomitë më të mëdha në BE, ka një pozicion dukshëm më të favorshëm ndaj bashkëpunimit me Pekinin në krahasim me Gjermaninë, dhe vetë Macron kishte deklarata shumë të favorshme në sytë e zyrtarëve kinezë, përfshirë atë që politika e Evropës ndaj Tajvanit duhet të jo të formohet ndaj SHBA-së, por që ajo të ketë qëndrimin dhe politikën e saj”, thekson Vladisavljev dhe shton:
“Pra, mund të konkludohet me siguri se Xi Jinping ka zgjedhur vende për vizitën e tij të parë ku nuk do të ndeshet me një nivel të lartë kritikash dhe ku fokusi do të jetë në nivelin ekzistues të bashkëpunimit dhe se si mund të përmirësohet ai”.
Në Serbi, marrëdhënia midis Serbisë dhe Kinës është paraqitur prej kohësh nga zyrtarët vendas si “miqësi e fortë”, dhe vetë presidenti Xi Jinping si vëlla dhe mik. Megjithatë, ajo që rrjedh gjithmonë pas kësaj miqësie janë huatë, investimet dhe projektet.
Një ose dy fjalë për huamarrjen
Përsa i përket kredive kineze, ato janë bërë temë prej vitesh, pasi nuk dihen shumë detaje për to, dhe përflitet se janë shumë të pafavorshme. Ne kemi qenë dëshmitarë të historive se disa vende kanë ardhur në prag të falimentimit pikërisht për shkak të një huamarrjeje të tillë.
“Dy format kryesore të bashkëpunimit ndërmjet Kinës dhe Serbisë janë projektet infrastrukturore, të cilat financohen nga kreditë dhe investimet e huaja direkte, të cilat e kanë bërë Kinën investitorin më të madh individual në Serbi që nga viti 2021. Pra, kur shikojmë të dhënat e NBS-së, asnjë shtet individual nuk investon në Serbi si Kina, BE-ja së bashku investon më shumë se Kina, por secili vend i unionit shikon pas Kinës kur bëhet fjalë për investime”, thotë Vladisavljev dhe shton se është. shihet si një nxitje pozitive për zhvillimin e ekonomisë serbe, por duhet tërhequr vëmendjen se kjo formë e bashkëpunimit nuk ka ardhur pa pasoja negative.
“Para së gjithash po mendojmë për ndikimin në mjedis në qytetet ku operojnë kompanitë kineze, në disa raste edhe trajtimin e punëtorëve, siç kemi pasur rastin me Linglong në Zrenjanin. Aspektet negative që i lidhim me kreditë, pra me kontratat për realizimin e projekteve infrastrukturore, janë mungesa e transparencës në procesin e negociatave, edhe pse ato janë në dispozicion të publikut. Nuk e dimë se si dhe pse janë zgjedhur kompanitë kineze për projektet që realizohen në territorin e Serbisë”, shpjegon Vladisavljev.
Dhe ka shumë kredi kineze në Serbi. Sipas të dhënave nga laboratori kërkimor AidData nga Universiteti Amerikan i William and Mary, huadhënësit kinezë kanë dhënë hua me vlerë më shumë se 22 miliardë dollarë për nëntë vende të Evropës Qendrore dhe Lindore ndërmjet viteve 2000 dhe 2021, kryesisht Hungarisë dhe Serbisë. Nga kjo shumë, 9.4 miliardë dollarë shkuan për Hungarinë dhe 5.7 miliardë për Serbinë.
Arsyeja pse Serbia mori kaq shumë hua nga Kina nuk është vetëm për shkak të kredive të favorshme.
Nikezić: Đinping sjell vetëm përgjegjësi të reja
Vizita e presidentit kinez Xi Jinping nuk do t’i sjellë Serbisë asnjë investim të ri dhe asnjë punë të re për ekonominë serbe, por vetëm borxhe të reja, vende të reja pune për kompanitë kineze dhe shitje të mëtejshme të burimeve më të vlefshme serbe, vlerësoi Dushan Nikeziq, zv. kryetar i Partisë Liri dhe Drejtësi (SSP) dhe deputet.
Ai deklaroi se kompanitë kineze të ndërtimit po ndërtojnë “pothuajse të gjitha projektet e mëdha të infrastrukturës në Serbi, nga rrugët, urat, hekurudhat dhe metrotë, te termocentralet, tubacionet e ngrohjes dhe kanalizimet” për të cilat, sipas tij, Serbia është në borxhe prej 18 miliardë eurosh. .
“Ne blejmë telekomunikacion, kompjuter, pajisje mjekësore dhe armë të shtrenjta nga Kina, ndërsa kompanitë kineze nga Serbia eksportojnë vetëm lëndë të para të lira, si mineral bakri dhe pemë të prera, prandaj kemi deri tani deficitin më të madh të tregtisë së jashtme me Kinën, me vlerë. 3.4 miliardë euro në vit, të cilat do të rëndohen më tej nga Marrëveshja e Tregtisë së Lirë”, tha Nikeziq.
Ai vlerësoi se në 12 vitet e fundit, “qeveria praktikisht dha komplekset më të mëdha industriale serbe dhe depozitat më të mëdha të bakrit dhe arit” dhe se vetëm në tre vitet e mëparshme, 1.4 milion ton mineral bakri u eksportuan nga Serbia në Kinë. , i cili, shtoi ai, përmban një përqindje të konsiderueshme ari dhe argjendi.
