Sot, lituanezët po votojnë në raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale, në të cilat presidenti aktual Gitanas Nauseda, një aleat i besueshëm i Ukrainës në konfliktin me Rusinë, pritet të marrë një mandat të ri, pas një fushate të fokusuar në problemet e sigurisë në Balltik. shteteve.
Qendrat e votimit mbyllen në orën 20:00 me orën lokale dhe rezultatet priten pas mesnate, raporton Reuters.
Nëse asnjë kandidat nuk fiton më shumë se 50 për qind të votave, siç tregohet nga rezultatet e sondazheve të kryera, raundi i dytë i votimit do të mbahet më 26 maj.
Nauseda, një ish-bankier kryesor 59-vjeçar, ka mbështetjen e 29 përqind të votuesve, tregoi një sondazh i fundit. Kundërshtarja e tij më e fortë është kryeministrja Ingrida Šimonita, një politikane 49-vjeçare me mbështetjen e 14 përqind të elektoratit.
Votuesit janë të shqetësuar se ish vendet sovjetike baltike, tani anëtare të NATO-s dhe Bashkimit Evropian, mund të jenë objektiva të agresionit rus në të ardhmen.
Pak më shumë se gjysma e banorëve të Lituanisë, një vend me 2.8 milionë banorë, besojnë se një sulm rus është i mundshëm apo edhe shumë i mundshëm, sipas sondazhit ELTA/Baltijos Tyrimai. Shërbimi i inteligjencës lituaneze njoftoi në mars se Rusia po punon për të forcuar aftësitë e saj ushtarake përgjatë kufijve të saj me vendet e NATO-s, raporton agjencia britanike.
Sondazhet i japin presidentit në largim Gitanas Nauseda , 59 vjeç, një ish-bankier, një epërsi të konsiderueshme ndaj shtatë kandidatëve të tjerë, duke përfshirë kryeministren Ingrida Simonyte dhe avokatin e njohur Ignas Vegel.
Nauseda pritet të fitojë në raundin e dytë në fund të muajit.
Në raundin e parë, Nauseda duhet të marrë më shumë se 35 për qind të votave, sipas sondazhit të fundit të publikuar, që i jep Vegel 12 për qind dhe Simonyte 10 për qind.
Presidenti i Lituanisë së bashku me qeverinë zhvillon politikën e jashtme dhe merr pjesë në takimet e BE-së dhe NATO-s.
Ai duhet të konsultohet me qeverinë dhe parlamentin për të emëruar zyrtarët më të lartë.
Tre kandidatët kryesorë bien dakord për mbrojtjen, por kanë pikëpamje të ndryshme për marrëdhëniet midis Lituanisë dhe Kinës, të cilat janë tensionuar për shkak të Tajvanit prej vitesh.
Buxheti i mbrojtjes
Vegele, një avokat 48-vjeçar i njohur për kundërshtimin e vaksinimeve të detyrueshme gjatë pandemisë, prezantohet si një alternativë ndaj politikanëve të vendosur dhe premton qeverisje transparente.
Simonyte (49) është fiskalisht konservatore dhe liberale në çështjet sociale. Ai mbështet veçanërisht partneritetet e të njëjtit seks, të cilat janë ende të diskutueshme në këtë vend kryesisht katolik.
Simonyte kandidon për zgjedhjet presidenciale për herë të dytë pas humbjes nga Nauseda në balotazhin e 2019.
– Simonyte mbështetet nga votuesit e partive konservatore dhe liberalët, ndërsa Nauseda është një kandidate e së majtës për sa i përket politikës ekonomike dhe sociale, thotë Ramunas Vilpisauskas, analist nga Universiteti Vilnius.
Sa i përket Vegelit, ai do të marrë mbështetjen e atyre që thjesht duan ndryshim, shton ai.
Lituania, një ish-republikë sovjetike që tani është anëtare e Bashkimit Evropian dhe NATO-s, njihet si një nga donatorët kryesorë të Ukrainës dhe për shpenzimet e mëdha për mbrojtjen, me një buxhet aktual prej 2.75 për qind të PBB-së.
Qeveria e drejtuar nga Simonyte pritet të paraqesë propozime në ditët në vijim për të rritur buxhetin e mbrojtjes në 3 për qind të PBB-së.
Lituania dëshiron t’i përdorë ato fonde për të blerë më shumë tanke dhe sisteme të mbrojtjes ajrore, si dhe për të strehuar një brigadë gjermane në territorin e saj, dhe Berlini planifikon të përfundojë stacionimin e rreth 5,000 ushtarëve në Lituani deri në vitin 2027.
Tensionet rreth Tajvanit
Marrëdhëniet e vështira midis Nausedës dhe konservatorëve në pushtet të kundërshtarit të tij Simonyta kanë nxitur debate mbi politikën e jashtme, veçanërisht marrëdhëniet me Kinën.
Marrëdhëniet dypalëshe janë tensionuar që nga viti 2021 kur Vilnius lejoi Tajvanin të hapte një zyrë diplomatike me një emër tajvanez, një largim nga praktika e zakonshme diplomatike e përdorimit të emrit të kryeqytetit Taipei në situata të tilla për të shmangur zemërimin e Pekinit.
Kina, e cila e konsideron Tajvanin pjesë të territorit të saj dhe kundërshton çdo mbështetje për ishullin që mund t’i japë atij ndonjë legjitimitet ndërkombëtar, uli marrëdhëniet diplomatike me Vilnius dhe bllokoi eksportet.
Ky vendim ka ngjallur debat mes politikanëve lituanez, ku disa prej tyre kërkojnë rivendosjen e marrëdhënieve për të mirën e ekonomisë.
– Reagimi i Kinës për hapjen e zyrës ishte më i ashpër se sa pritej, gjë që nxiti diskutimin, tha Kojala, duke shtuar se përgjigja e Kinës po dëmton kompanitë vendase.
Nauseda ka thënë gjatë fushatës elektorale se duhet të ndryshohet emri i zyrës përfaqësuese.
Simonyte kundërshtoi ndryshimin e emrit, ndërsa Vegele mbështeti Nausedën, duke thënë se hapja e një përfaqësie me këtë emër ishte një vendim i pamenduar./Kosovatimes/
