Shkruan: Gjon KEKA
Ashtu si kudo shembulli i mirë i prindërve ndikon fuqishëm në edukimin e fëmijëve, kjo vlen edhe për Konstantinin tonë dardan. Babai i tij, Konstanc Klori, jo vetëm që e toleroi fenë e krishterë dhe e zbuti ashpërsinë e persekutimit sa më shumë që ishte e mundur, por gjithashtu u tregoi të krishterëve të palëkundur respekt dhe favore të shkëlqyer.
Konstantini i Madh e kishte trashëguar këtë dashuri ndaj të krishterëve nga babai i tij dhe veçanërisht të vërtetat themelore të fesë së krishterë i mësoi nga nëna e tij Helena. Prandaj ishte e natyrshme që kur u shpall perandor nga ushtria në Britani (Anglia e sotme) pas vdekjes së babait të tij, ai vendosi të mbrojë të krishterët dhe të drejtat e tyre. Ky vendim u bë edhe më i fortë tek ai, sepse ai duhej të ushtronte sundimin e tij kundër tre perandorëve të tjerë, të cilët, pas vdekjes së Klorit, nuk bënë asgjë kundër të krishterëve nga mençuria, por në zemër ishin paganë të zemëruar; Këta ishin Maksimini, pasardhësi i Galerit në Azinë e Vogël, Licini, i cili sundonte në Iliri, Maqedoni dhe Greqi, dhe Makenti, i cili e kishte bërë veten zot të Romës.
Së pari Konstantini doli kundër Maksentit dhe rezultati i kësaj beteje duhej të vendoste se cila fe do të sundonte që atëherë. Edhe nëse Kostantini ende nuk ishte përfshirë plotësisht nga e vërteta e krishterimit, ai megjithatë e kishte njohur mjaftueshëm kotësinë e idhujtarisë dhe e kishte kuptuar se krishterimi ishte feja e së ardhmes.
Ai dëshironte shumë të kishte ndihmën e një fuqie më të lartë dhe duke qenë se ndjeu se mund të priste vetëm ndihmën e duhur nga Zoti i krishterë, ai donte të merrte prova të qarta të fuqisë së tij, dhe Zoti me të vërtetë i tregoi atij përmes një shenje të mrekullueshme se ai donte ta ndihmonte. Atëherë Zoti Jezus iu shfaq në ëndërr natën, e urdhëroi ta bënte kryqin flamurin e tij dhe i tha: “Me këtë simbol (shenjë) do të jesh fitimtar”. Kur Kostantini dhe ushtria e tij ishin në marshim kundër Maksentit, ai pa një kryq të ndritshëm në qiell me mbishkrimin “Nën këtë simbol(shenjë) do të fitosh“, shfaqja e mrekullueshme nuk u largua kurrë nga mendja e tij.
I kënaqur nga ky vizion, Kostantini bëri një flamur të mrekullueshëm, mbi të cilin ishin vendosur kryqi dhe emri i Krishtit. I frymëzuar nga guximi i madh, ushtria ndoqi standardin e ri dhe kur bëhej fjalë për betejën, Kostantini dilte fitimtar me ndihmën e Zotit.
Pas betejave njëra pas tjetrës, Kostantini dhe Licini mbretëruan paqësisht krah për krah për një kohë; Për t’u lidhur më ngushtë, Licini u martua me motrën e Konstantinit. Të dy sëbashku miratuan ligjin: “Çdokush duhet të jetë i lirë të shpallë një fe që ata vetë e konsiderojnë të mirë”.
Por, megjithëse Licini e kishte përjetuar tashmë fuqinë e Perëndisë së gjallë, zemra e tij nuk ishte e favorshme për të krishterët dhe shpejt e lejoi veten të kryente shumë padrejtësi kundër tyre në mbretërinë e tij. Kur lindën mosmarrëveshjet kufitare midis tij dhe Konstantinit, Licini duhej të dorëzohej pasi pësoi një disfatë, ai hodhi plotësisht maskën e tij dhe ndryshoi qasjen e tij kundër të krishterëve. Ai i trajtoi ata me dyshimin më të madh, sepse i shihte si miq të fshehtë të Kostantinit dhe pëshpëritjet e priftërinjve paganë shpejt e shtynë atë t’i fyente dhe t’i shtypte të krishterët.
Konstantini nuk donte ta shikonte më këtë gjë dhe nuk donte të lejonte më të derdhej gjak i pafajshëm i martirëve të besimit të krishterë; ai besoi në ndihmën e Zotit, kauzën e të cilit e mbrojti. Licini, nga ana tjetër, besonte se ishte i thirrur për të rivendosur adhurimin e perëndive të vjetra në perandori.
Ndërsa Kostantini e bëri flamurin kryq përsëri standardin e tij dhe i nxiti luftëtarët t’i luteshin Krishtit, Licini u bëri një flijim solemnisht perëndive para betejës dhe u premtoi atyre se do t’i shfaroste të krishterët nëse do të fitonte fitoren. Pa kësaj Konstatini e kapi Licinin dhe e ekzekutojë duke ia ndërprerë kështu planin e tij të errët kundër të krishterëve. Pra sikur shihet Licini nuk ishte aspak një i krishterë i vërtetë ashtu sikur e kishte shpallë më parë.
Në vitin 313, ai garantonte lirinë fetare në të gjithë perandorinë e tij, duke e zyrtarizuar dhe privilegjuar kështu krishterimin i cili ishte vazhdimisht në gojë të ujqërve dhe përndiqej e martirizohej vazhdimisht, pra me ardhjen e Konstantinit ,krishterimit i erdhi edhe mbrojtja e tij ,ashtu sikur më vonë gjat mesjetës me ardhjen e Gjergj Kastriotit (Skënderbeut) i erdhi mbrojtja e krishterimit dhe civilizimit të përbashkët Evropës në përgjithësi.
Pastaj ai më 3 mars të vitit 321 e shpalli ditën e diel si ditë pushimi në gjithë Perandorinë e tij, e cila sot e kësaj dite ka mbet në kalendarin e pushimeve në shumë vende të krishtera evropiane dhe në botën e krishterë kudo.
Pasi Kostantini u bë zot i vetëm i gjithë Perandorisë Romake në vitin 323, ai u bë edhe më i vendosur dhe një i krishterë më me rrënjë. Ai miratoi ligjin “që të krishterët nuk duhet të persekutohen më për shkak të besimit të tyre”, u dha atyre tempujt që ishin më parë, pastaj u ndërtuan shumë kisha tjera. Në vitin 324 ai e vendosi selinë e tij në Kostandinopojë ku edhe e bëri një nga kryeqendrat më të bukura perandorake të asaj kohe. Nëna e tij Helena gjithashtu udhëtoi për në Izrael, i kërkoi të krishterëve aty t’i tregonin asaj varrin e shenjtë të Jezus Krishtit, duke e rregulluar atë më mirë se që ishte më parë. Konstantini i Madh dardan vdiq më 22 maj të vitit 337 dhe ishte një nga dardanët më të mëdhenj që la gjurmë të pashlyeshme në udhëheqjen e Perandorisë dhe e bëri Kostandinopojën ose Romën e Re.
