Diku në gjysmë të rrugës midis Norvegjisë dhe Polit të Veriut, ekziston një grup ishujsh të njohur si Svalbard. Një nga zonat më veriore të banuara në botë, ajo është e njohur për terrenin e saj të ashpër dhe të largët me akullnajat dhe tundrën e ngrirë që është shtëpia e arinjve polarë, drerëve dhe dhelprave arktike. Dritat veriore janë të dukshme gjatë dimrit, dhe vera sjell “diellin e mesnatës” – rrezet e diellit 24 orë në ditë.
Longjerbien është kryeqyteti dhe vendbanimi më i madh në Svalbard. Për sa i përket rregullimit të tij administrativ, ai i ngjan më shumë një qyteti mesatar në Norvegji . Më shumë se 2000 njerëz jetojnë në Longyearbyen dhe vijnë nga 50 vende të ndryshme. Ka 2,667 banorë në të gjithë Svalbard (sipas regjistrimit të vitit 2016). Dita polare ose dielli i mesnatës këtu zgjat nga 20.04. deri në 23.08., dhe natën polare nga 26.10. deri më 15.02. Kombinimi dimëror i hënës së plotë dhe borës mund të sigurojë ndriçim shtesë.
Ky vend më i madh dhe qendra administrative e Svalbard u themelua nga sipërmarrësi amerikan John Munro Longyear në vitin 1906, kur ai themeloi minierën e parë të qymyrit dhe vendbanimin rreth saj. Ai e quajti vendin Longyearbyen City – pas tij, i cili më vonë u bë emri zyrtar i kryeqytetit të Svalbard dhe vendi më verior i banuar në botë.
Toka është e ngrirë, trupi nuk mund të dekompozohet
Shpesh në mënyrë figurative thuhet se “është e ndaluar të vdesësh” në Svalbard. Mirë, nuk është saktësisht e ndaluar, por – është ftohtë në Svalbard. I ftohti Arktik – ndonjëherë duket sikur jetoni pikerisht ne Polin e Veriut. Toka është kryesisht e ngrirë përgjithmonë, kështu që lënda organike dekompozohet ngadalë – pothuajse aspak. Për këtë arsye, të moshuarit dhe të sëmurët rëndë, ata që nuk vendosin të digjen paraprakisht, transferohen në kontinent, ku presin ditët e tyre të fundit.
Kur bëhet fjalë për lindjen, situata nuk është ndryshe. Si “nuk lejohet të vdesë”, këtu “nuk lejohet” edhe lindja.
Domethënë, disa muaj para lindjes, gratë shtatzëna transferohen në kontinent (nëse jo në Norvegji, atëherë në shtetin ku nëna ka nënshtetësinë). Edhe pse ka një spital në Longyearbyen, ai thjesht nuk është i pajisur mirë. Me fjalë të tjera, autoritetet në Svalbard nuk duan komplikime.
Nuk ka grip, por ka karantinë
Për shkak të te ftohtit të përmendur , viruset dhe bakteret e kanë të vështirë të mbijetojnë atje. Prandaj, kur nëna kthehet me foshnjën pas lindjes, ata duhet të kalojnë pak kohë në karantinë. Së pari, që ata duhet të përshtaten, por më e rëndësishmja, që të mos sjellin asnjë infeksion nga kontinenti.
Svalbard është një nga vendet e pakta në botë ku arinjtë polarë mund të jetojnë natyrshëm dhe lirshëm. Për shkak të forcës dhe shpejtësisë së jashtëzakonshme të këtyre kafshëve të fuqishme, takimet me njerëzit mund të jenë shumë të rrezikshme. Situata të tilla janë të rralla, por duhet të merren disa masa kur lëvizni jashtë një vendi të populluar.
Kjo është arsyeja pse – sipas ligjit, dera e përparme nuk është e kyçur, në mënyrë që të gjithë të mund të fshihen nëse një ari polar i ndiqte.
Piramiden – “qyteti fantazmë” i Svalbard
Svalbard ka gjithashtu “qytetin e tij fantazmë”, të quajtur Piramiden (fjalë për fjalë do të thotë piramidë, e quajtur sipas formës së një mali aty pranë). Ky qytet minerar u themelua nga suedezët në 1910 dhe iu shit Bashkimit Sovjetik në 1927.
Piramiden u braktis në vitin 1998 dhe sot shërben si një atraksion turistik.
